İyi yaşlanmanın anayasası

Oysa yaşlılık da ömrün, vazgeçilemez, önlenemez, durdurulamaz bir dönemi. Hayatımızın herhangi bir zaman diliminde, genelde de 60’lı yaşlardan sonra “kolumuza girer ve bize kalan ömrümüz için yol arkadaşlığı” yapar. Ama ne var ki yine çoğumuz için yaşlılık -haklı olarak- “daha çok hastalanmanın, yorgun düşmenin, uykusuz kalmanın, bellek kayıplarıyla uğraşmanın, eklem, kas ve daha pek çok ağrılardan yakınmaya başlamanın, kısacası keyifsiz bir zamanın” da adıdır. İşte bu nedenle hepimizin kısa ve öz bir “İYİ YAŞLANMA ANAYASASI” oluşturmasında fayda var. ANDRÉ MAUROİS’nın 1930’lu yıllarda yazdığı “YAŞAMA SANATI” kitabı benim için en iyi ve değerli “iyi yaşlanma ve yaşlılığı anlama rehberlerinden biri”dir. O kitapta Maurois, bize adeta iyi yaşlanmanın anayasasını öğretir, ezberletir. Peki, o anayasada hangi maddeler var? Hazırsanız buyurun...



MADDE 1
RUH BEDENE HOŞ BAKMALI

ANDRÉ Maurois diyor ki: “Yaşlılık artık çok geç kalındığı, oyunun bittiği, sahnenin bundan sonra başka bir kuşağa ait olduğu duyusudur. YAŞLILIĞIN GERÇEK KÖTÜ YANI, BEDENİN ZAYIF DÜŞMESİ DEĞİL, RUHUN BEDENE KAYITSIZ KALMASIDIR. Fakat bu kayıtsızlıkla mücadele edebiliriz. En geç -ve güzel- yaşlanan insanlar, yaşama nedenlerini yitirmemiş olanlardır. Hareketli bir yaşamın, büyük heyecanların, çatışmaların, çalışmaların, araştırmaların bir insanı yıprattığı ve yorduğu sanılabilir, gerçekte öyle anlaşılıyor ki bunun aksi söz konusudur...”

MADDE 2
YAPACAK BİR İŞİNİZ HEP OLMALI

MAUROIS’ya göre, iyi yaşlanmak isteyen herkesin her daim “yapacak bir işi” olmalıdır. Ona göre, “YAŞLANMAK KÖTÜ BİR ALIŞKANLIKTAN BAŞKA BİR ŞEY DEĞİLDİR; İŞİ OLAN İNSAN BU ALIŞKANLIĞI EDİNECEK ZAMAN BULAMAZ.” Bence iyi yaşlanma anayasasının en önemli maddelerinden biri bu olmalıdır.

MADDE 3
İYİ VE GÜZEL YAŞAMALI

MAUROIS’ya göre iyi yaşlanmanın iki yolu vardır. BİRİNCİSİ, “yaşlanmamak”tır! Faaliyete devam etmek suretiyle yaşlılıktan kurtulan insanların izlediği yol, bu yoldur. İyi yaşlanmanın İKİNCİ yolu ise “yaşlılığı kabul etmek”tir. Yaşlılık bir sükûn, feragat ve dolayısıyla mutluluk dönemi olabilir.

MADDE 4
ZARAFETLE YAŞLANMALI

EN kötüsü elinizden kaçanlara dört elle sarılmak, asılmaktır... Yaşlanma sanatı arkadan gelen kuşaklara bir engel olarak değil, destek olarak; bir rakip olarak değil, bir sır ortağı olarak görünebilmek sanatıdır.



BİR ANI
ANDRÉ MAUROİS’YLA NASIL TANIŞTIM

ANDRÉ Maurois’yı okumamı öneren de -pek çok kitap için olduğu gibi- rahmetli cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’di. Demirel her şeye olumlu yaklaşmaya çalışan muazzam bir iyi yaşlanma ustasıydı. Onun “olumlu yaklaşım” kuralının en önemli kanıtlarından biri şu meşhur cümlesidir: “MESELELERİ MESELE YAPMAZSANIZ ORTADA MESELE YAPACAK BİR MESELE KALMAZ!”

Demirel 90’lı yaşlarının ortalarına kadar -bana göre- bazı olağanüstü gelişmeler/durumlar dışında iyi yaşadı ve güzel yaşlandı. 90’lı yılların başında her sabah yaptığımız kahvaltı sohbetlerinden birinde de beni André Maurois’nın “Yaşama Sanatı” kitabıyla tanıştırdı. Allah’ın rahmeti üzerine olsun...

KESİP SAKLAYIN
BUNLAR DA ‘YAŞAMA SANATI’NDAN

ANDRÉ Maurois o kitapta her yılın aralık ayı ortalarına doğru yaptığı yürüyüşlerinde tanıştığı enteresan bir yaşlıdan, Gabriel Hanotaux’dan bahseder. Maurois’ya göre Hanotaux’nun sağduyusu da konuşması gibi hem eski, hem yaşlı, hem gençtir. Hanotaux bir gün Maurois’ya şu tavsiyelerde bulunur: “Sizlere, der, ne zaman teselliye ihtiyaç duyacaksanız başvuracağınız birkaç yol göstereceğim, bunlar hem basit hem etkilidir. İşte: HER ŞEY BAŞA GELİR... HER ŞEY UNUTULUR... HER ŞEY YOLUNA GİRER... HİÇ KİMSE HİÇBİR ŞEYDEN HİÇBİR ŞEY ANLAMAZ... HERKES HERKESİN HERKES HAKKINDA SÖYLEDİKLERİNİ BİLSEYDİ, KİMSE KİMSEYLE KONUŞMAZDI...”

Sonra Bay Hanotaux şunları ekler: “HER ŞEYDEN EVVEL ASLA KORKMAYINIZ. SİZİ GERİLETEN DÜŞMAN, AYNI ZAMANDA SİZDEN KORKUYORDUR DA.”

SORU ŞU
YAŞLANMAMAK MÜMKÜN MÜ

ANDRÉ Maurois o kitapta bu önemli soruyu da yanıtlamış: “Yaşlanmak sanatı, yaşlılığın kötü yanlarıyla mücadele etmek ve bunlara rağmen hayatımızın sonunu mutlu bir dönem haline sokmaktır... Gençlik ve yaşlılık arasında fark gözetmemeye yönelen her şey bir uygarlık davranışıdır... Bir insanın asıl yaşının nüfus kâğıdındaki yaşı değil de DAMARLARININ VE EKLEMLERİNİN YAŞI olduğu çok söylenmiştir. 50’li yaşındaki bir adam, 70 yaşındaki bir adamdan daha ‘İHTİYAR’ olabilir. Şu halde bir vücudu hücrelerini daha genç bir fizyolojik duruma getirmek suretiyle gençleştirmek mümkün olmalıdır... Yaşlanma duracaktır... Demek oluyor ki vaktinden önce BEDENİ FAALİYETTEN VAZGEÇMEK YOK! DUYGUSAL YÖNDEN DE FAALİYETİ KESMEK YOK. Kalbin de vücut gibi egzersize ihtiyacı vardır.”

ÖZET BİLGİ
SONUÇ ŞUDUR

ANLAŞILAN o ki André Maurois, 1939’da yayımladığı o mükemmel kitapta “Hayatta başarıya erişme ve mutlu olma yollarını bilgece bir ağırbaşlılık ve çok yerinde yargılarla” bize anlatırken aynı zamanda, daha o yıllardan bugünkü gelişmelere işaret etmiş! Ve son yıllarda çok gündemde olan “YAŞLI HÜCRELERİ GENÇLEŞTİRME FAALİYETLERİ”nin (Yamanaka faktörleri, Cris PR teknikleri) işaretini daha o yıllarda vermiş.

NOT: André Maurois, Yaşama Sanatı, Varlık Yayınları: İyi bir yaşlanma yolculuğu yapmak isteyen herkese hararetle tavsiye ederim.