İyi ama, hangi atıştırmalık?

Yenİ hayatın vazgeçilmez trendlerinden biri de sık sık bir şeyler atıştırmak oldu. Bu bazen karşı konulmaz bir istek, vazgeçilmez bir alışkanlık, karşı konulamaz bir tutku haline bile gelebiliyor. Atıştırma arzusunun sebepleri değişken. En mühimleri yeme içme düzenimizin bozulması ve neredeyse öğünlere ayıracak vaktimizin kalmaması. Çalışma hayatının stresleri, sosyal yaşamın can sıkıntıları, zaman kısıtlamalarının yüklediği stresler ve daha pek çok nedeni de var. Her biri bizi sürekli bir şeyler yiyip içmeye, beynimizi “git bir şeyler atıştır da azıcık rahatla” emrini vermeye zorluyor.

YENİ TRANKİLİZANLAR

Atıştırmaların ruhsal açıdan olumlu etkileri var. Atıştırmak çoğumuzu rahatlatıyor, atıştırmalıklarsa eş-dost sohbetlerimize katık olup dostluklarımızı ısıtıyor, bazen de can sıkıntımızı hafifletip bir çeşit “ruhsal yatıştırıcı” işlevi üstleniyor. “Antistres” etkilerinin olduğu bile söylenebilir. Kısacası sağlığımızın ruhsal yanı söz konusu olduğunda atıştırma yapmak fena bir seçim değil. Ne var ki konu beden sağlığımız olduğunda iş değişiyor.

Bu noktada o atıştırmalığın tadı, tuzu, kokusu, görüntüsü, duygusu devreden çıkıyor; yapısı, içeriği, kalori gücü, tok tutma kapasitesi, acıktırabilme problemi, besin değeri ve içindeki zararlı katkı maddeleri öne çıkmaya başlıyor.

Netice şu: Atıştırmak yeni bir yaşam trendi, atıştırmalıklar ise yeni trankilizanlar!

Onlardan kaçmak pek kolay bir iş değil. Ve işte bu nedenle atıştırırken dikkatli olup doğru atıştırmalıklar seçmek mühim bir konu. Peki, doğru ve zararlı atıştırmalıklar hangileri? Merak ediyorsanız buyurun…

100 KALORİ ATIŞTIRMALIKLAR

- 1 kase az yağlı yoğurt

- 1 bardak kefir

- 1 orta boy elma veya portakal

- 1 çorba kaşığı labne peyniri

- 3 büyük boy havuç

- 1 büyük bardak ayran

- 1 yemek kaşığı kuru üzüm

- 1 kase cacık

- 1 kase lor peyniri

- 1 küçük boy olgunlaşmamış muz

- 1 bardak az yağlı süt

- 2 dilim beyaz peynir

- 2 top meyveli dondurma

- 20 adet tuzsuz yerfıstığı

- 4 dilim hindi füme

- 15 adet badem

- 30 adet çeri domates

- 1 adet haşlanmış yumurta

- 5 adet kestane

- 10 adet zeytin

- 2 adet kivi

- 1 bardak domates suyu

- 125 gr siyah çikolata

- 1 çay bardağı nar suyu

- 4-5 adet kuru kayısı

- 10 adet fındık

- 4 bütün ceviz içi.

HANGİLERİ ZARARSIZ?

- Sağlıklı atıştırmalıkların ilk sırasına tam gıdaları (işlenmemiş, müdahale edilmemiş besinleri) yerleştirin.

- Meyve, sebze, kuruyemişin işlenmemişini, protein zengini hayvansal ürünleri ilk sıralara koyun.

- Çok tatlı olmamaları ve miktarları abartılmamaları şartıyla meyvelerin sağlıklı atıştırmalıklar olduklarını unutmayın. Orta boy bir portakal, elma veya muz iyi birer atıştırmalıktır.

- Şeker oranı yüksek meyvelere ise (incir, üzüm) dikkat edin.

- Dikkat etmeniz gereken iki nokta var: Birincisi toplam miktar abartılmayıp 25-30 gramlık doz aşılmayacak! Bu miktar atıştırmalık için müsaade edilen maksimum 150-200 kalorilik enerjiye eşdeğerdir. İkincisi kuruyemişler kavurma, tuzlama, yağ ekleyip fırınlama gibi işlemlerden geçirilmeyecek.

- Sağlıklı atıştırmalık listenize taze sebzelerden hazırlanmış olmaları da rahatlıkla ekleyebilirsiniz. Mesela salatalık, havuç, domates, yeşilbiber iyi birer atıştırmalık öğününün sağlıklı oyuncuları olabilirler.

- Listenizi biraz daha genişletmek istiyorsanız protein zengini atıştırmalıkları da dikkate almalısınız. Bir su bardağı yoğurt veya ayran, bir dilim beyaz peynir, haşlanmış bir yumurta mükemmel birer atıştırmalıklardır.

HANGİLERİ ZARARLI?

Atıştırmalık seçimi en çok hata yaptığımız beslenme seçimlerinin başında geliyor. İşin kötüsü bu hatayı bizden çok geleceğimizi emanet ettiğimiz çocuk ve gençlerimiz yapıyor. Onlar atıştırmalık tercihlerini cipsler, hazır kekler, gofretler, sütlü, unlu, çikolatalı krakerler, tatlı-tuzlu pastane-fırın ürünleri, yani “zararlı atıştırmalıklar”dan yana kullanıyor. Bunların çoğu maalesef tıka basa şeker ihtiva ediyor. En çok da sağlığa zararı kesinleşen nişasta bazlı früktozu.

Ayrıca pek çoğu da trans yağ kaynıyor. Ve hemen hemen tamamında renkli boyalar, kimyasal aromalar, değişim katkılar var. Ne iyi ki zararlı atıştırmalıklar ilk ve orta öğretim okullarının kantinlerinde satılamıyor. Yasaklandılar! İyi de oldu.  Ama üniversitelerde durum farklı. Oralarda satışları serbest. Üniversite gençliğinin önemli bir bölümü de maalesef zararlı atıştırmalıklara yönelmiş durumdalar. Özeti şu: Bisküvi, gofret, şekerleme, cips, kurabiye, hazır kek vb atıştırmalıkların tümü sağlığa zararlı maddeler içeriyor. Çocuk ve gençlerimizi onlardan uzak tutmalıyız. Orta ve ileri yaşlardakilerinse ellerini bile sürmemeleri lazım.