Günümüzün vebası ‘obezite’ye çiçeği ‘kanser’e, tüberkülozu ‘şeker’e... REÇETE

Mesela günümüzün vebası “obezite”, çiçeği “kanser”, tifosu “kalp damar hastalıkları”, tüberkülozu “şeker hastalığı” beslenme ile doğrudan bağlantılı “kronik hastalık”lar. Beslenmenizde sorun varsa sadece bunlara değil, Alzheimer’dan artirite, Hashimoto’dan gluten intoleransına daha pek çok hastalığa paçanızı kaptırma ihtimaliniz var. Ama ne yazık ki bırakın okullarda çocuklarımıza “beslenme dersleri” vermeyi, biz doktorlar bile doğru dürüst bir beslenme eğitimi almadan diplomalarımızı cebimize koyabiliyoruz.

ÇARPIK BESLENME İLETİŞİMİ

“Beslenme- sağlık”, “beslenme- hastalık” ilişkileri hakkında dişe dokunur tek bir satır bile okuyup öğrenmeden tıbbiyeden mezun olabiliyoruz. Peki sonuç ne? Sonuç, giderek büyüyen obezite, kanser, diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları vb. yeni tip salgınlardır. Sonuç, yazılı, sözlü, sosyal medyayı kasıp kavuran ve hiçbir bilimsel temeli olmayan beslenme palavralarıdır. Sonuç, beslenme bir yana insan sağlığının hiçbir alanında eğitim almamış şarlatanlarla dolu çarpık bir beslenme iletişimi dünyasıdır. Peki çözüm ne? Çözüm var mı? Var!

Sağlığa değil hastalığa odaklı beslenme, aktivite, uyku, stres yönetimi yerine hipertansiyon, diyabet, depresyon, ağrı kesici ilaçlara meraklı biz “tedavici” doktorların şapkamızı önümüze koyup bu “kronik hastalıklar” meselesi ile nasıl daha etkin bir mücadele etmemiz gerektiği konusuna kafa patlatmamız gerekiyor. Yükselen kan basıncı, patlayan trigliserit, ürik asit, kan şekeri, dayanılmaz hale gelen kilo sorunu, yorgunluğu, uykusuzluğu, şişkinliği, baş ağrıları ve ödemleri nedeniyle “derdine derman arayan” hastalara önce “ne yiyip içtiğini sormak, uykusu hakkında fikir edinmek, aktivite yoğunluğunu belirlemek, yaşam mücadelesine ilişkin ruhsal ve sosyal sorunları hakkında fikir sahibi olmak”; reçete kâğıdına “bir şeker bir tansiyon bir de ağrı kesici hap” ve de “avuç dolusu vitamin tableti” yazıp yollamak dönemini sonlandırmak zorundayız. Hastalıkların sonuçlarına değil, nedenlerine çözüm bulmaya çalışmalı, reçetelerimizi sadece “hastalık reçeteleri” olmaktan çıkarıp “iyi hayat reçeteleri” haline de getirebilmeliyiz. O reçetelere “beslenme tavsiyeleri”, “aktivite” yani “egzersiz”, “uyku” ve “stres” yönetimi önerilerini de eklemeliyiz. Yeni hayatın sağlık problemlerini ve giderek büyüyen kronik hastalıklarını başka türlü çözmemiz mümkün değildir.

ORTA YAŞ SONRASININ YOL HARİTASI

ORTA yaş virajının başlama çizgisini gösteren rakamlar sürekli değişiyor. 2000’li yılların başında “70 yaş orta yaş!” dediğimde pek çok itiraz gelmişti. Şimdilerde o rakamı bile erken bulup itiraz edenler var, mesela Ertuğrul Özkök bunlardan biri. Önümüzdeki günlerde onunla uzunca bir “orta yaş söyleşisi” yapacak, yeni bir rakam üzerinde anlaşmaya çalışacağız. Şimdilik yapılması gereken sanırım, 50. yaş gününü kutlayan herkesin farklı bir “iyi hayat listesi” yapması. Peki o listede ilk 10’da neler olmalı? Buyurun...

İLK 5

1- Yiyip içtiklerinizi azaltın, yükü hafif, değeri yüksek besinler (sebzeler) yiyip içmeye, bitki ağırlıklı beslenmeye odaklanın.

2- Hayatınıza daha çok hareket katın, her gün yürümeye çalışın, farklı aktivitelerden faydalanmayı da unutmayın.

3- Uykunuzu ve ruh sağlığınızı daha çok ciddiye alın.

4- Manevi zenginliği çoğaltın.

5- Dostlarınıza zaman ayırın.

İKİNCİ 5

1- Ailenize daha sıkı sarılın, onlarla daha çok birlikte olun.

2- Daha çok okuyup daha sık yazın, not alın.

3- Farklı alanlarda (resim, müzik, şiir, edebiyat, el sanatları) yeni ve eğlenceli hobiler kazanın.

4- Daha sık seyahat edin, daha çok gezin, dolaşın.

5- Aidiyetlerinizi güçlendirip çoğaltın.

DR. TOKSÖZ KARASU’DAN 10 ALTIN ÖNERİ

‘İnsan’a bağlılık, ‘eşya’dan kopmayı gerektirir.

Mutluluk eksilmedir.

‘Tek’lik, ‘çok’luktan doğar.

Dua ruhun konuşmasıdır.

İlahi bilgi öğrenilmemiş olandır.

Bağışlamak, unutmaktır.

Aydınlanma sadeliktir.

Benlik, birlikte yaşamakta bulunur.

Ruh eşinin dublörü olmaz.

İlahi kanun, kusursuz nedamet gerektirir.

E. ZELİNSKİ’NİN MUTLULUK FORMÜLÜ

Geçinebilecek kadar bir iş

Temel ihtiyaçlara yetecek kadar zenginlik

Doyum sağlayacak kadar bir amaç

Sorunları çözecek kadar yaratıcılık

Zorluklarla yüzleşebilecek kadar cesaret

Kendini sevecek kadar özsaygı

Muhtaç olanlara verecek kadar iyilik duygusu

Her an gülecek kadar mizah yeteneği

İyi bir yarını bekleyecek kadar umut

Hayatın hakkını verecek kadar sağlık

İş ve eğlenceyi dengeleyecek kadar akıl

Daha çok insanı beğenecek, bazı insanları sevecek kadar şefkat sahip olduklarının kıymetini bilecek kadar şükran