Grip aşısı bu yıl da şart mı

İsterseniz sözü uzatmadan önce ve hemen bu iki soruya yanıt verelim. Sonra da geçtiğimiz yıl yazdığımız bir yazıdan alıntılarla “Grip aşısı nedir, nasıl etki eder, kimler için daha önemlidir?” gibi soruları yanıtlayalım.

HERKES GRİP AŞISI OLMALI MI

Bu yıl geçen yıldan daha farklı ve daha avantajlı durumdayız. Elimizde COVID-19’dan bizi ciddi ölçüde koruyacağından emin olduğumuz güvenli, etkili aşılarımız var. Dolayısıyla özellikle COVID-19 aşılarını eksiksiz yaptıranların bu yıl geçen yıl olduğu gibi ciddi bir grip korkusu veya telaşı içine girmeleri gerekmiyor. COVID-19 aşısı yaptıranlar içinde sadece, daha önceki sağlık sorunları nedeniyle zaten gripten korunma bakımından yüksek risk grubundakiler olduğu kesin. Özetle, COVID-19 aşılarınızı olduysanız, kronik bir hastalığınız, organ yetmezliğiniz, sağlık durumunuzda herhangi bir ciddi arıza söz konusu değilse, kısacası sağlam ve sağlıklı biriyseniz bu yıl grip aşısı yaptırmanız şart değil. Diğer taraftan maske, mesafe ve hijyen tedbirleri nedeniyle geçen yıl neredeyse “0 grip” gibi bir grip sezonu yaşadığımızı da unutmayalım. Ve bu yıl da grip oranı düşük bir kış yaşayacağımızı umalım.

AŞI NASIL ÜRETİLİYOR

Dünya Sağlık Örgütü, influenza virüsündeki mutasyonları her yıl yakından takip ediyor ve bir yıl sonraki aşı üretiminin “içeriğini” firmalara bildiriyor. Firmalar da bu içeriği dikkate alarak aşılarını üretiyor.

AŞI, GRİPTEN NE ORANLA KORUYOR

Eğer o yıl toplumda saptanan virüsle “uygulanan aşı” arasında antijenik benzerlik varsa (yani uygunluk söz konusuysa) aşı yüzde 50-80 oranında koruma sağlayabiliyor. Koruma oranı sağlıklı erişkinlerde yüzde 80’in üzerine çıkabildiği gibi, yaşlı ve düşkünlerde yüzde 50’nin altına da inebiliyor. Bununla birlikte aşının hastalığa bağlı ek sorunları ve ölümleri azalttığı, hastalık süresini kısaltıp hastalığın şiddetini sınırladığı da biliniyor.

GRİP AŞISI HER YIL TEKRARLANMALI MI

Aşı, sadece yapıldığı “grip sezonu” için etkili olabiliyor. Bu nedenle eskiden geçirilmiş grip hastalığı veya önceden uygulanmış grip aşısı olanların da etkin bir koruma için her yıl yeniden aşılanmaları gerekiyor.

BAĞIŞIKLIK, AŞIDAN KAÇ GÜN SONRA BAŞLIYOR NE KADAR SÜRÜYOR

Aşının koruyucu etkisi yapıldıktan 2 hafta sonra başlıyor ve yaklaşık 6-8 ay sürüyor.

GRİBE YAKALANMAK KİMLER İÇİN DAHA RİSKLİ

Grip aşısını 6 aylıktan küçük çocuklar, hamileliğin ilk 3 ayı içerisinde bulunanlar, ciddi yumurta alerjisi veya herhangi bir maddeye karşı ciddi alerji öyküsü olanlar ile daha önce yaptırdığı influenza aşısı nedeniyle önemli alerji sorunu yaşayanlar dışında herkesin yaptırması mümkün. Bununla birlikte aşıyı öncelikle risk grubunda olanlara yaptırılması öneriliyor. Zaten geçtiğimiz hafta ortaya çıkan sorun da bu “Risk grubunda kimler var?” sorusuna verilen yanıtlardaki karmaşadan kaynaklanıyor.

KİMLER GRİP AŞISINI MUTLAKA YAPTIRMALI

Sıradan bir enfeksiyon hastalığı gibi görünse de bazen “yaşamı sonlandırıcı” neticeleri olabilen gripten korunmanın tek ve en etkili yolu aşılanmak. Peki aşılanması gereken risk gruplarında kimler var?

1) 65 yaş ve üstündeki kişiler, özellikle de düşkün durumda olan yaşlılar.

2) Kronik kalp, akciğer (KOAH hastaları), karaciğer ve böbrek hastalığı bulunanlar ile şeker hastalığı, hipertansiyon sorunu yaşayanlar.

3) Bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar: Kanser hastaları, organ ve kemik iliği nakli yapılanlar.

4) Uzun süreli aspirin tedavisi uygulanan çocuk ve gençler.

5) Risk grubundaki kişilere hastalığı bulaştırabilecek kişiler: Örneğin hastanelerde yoğun bakım üniteleri, yeni doğan bölümleri, organ nakli klinikleri gibi özellikli yerlerde çalışan sağlık görevlileri.

6) İlk 3 ayı tamamlamış hamileler ve 6 aydan büyük bebekler.

GRİP AŞISI BU YIL DA ÜCRETSİZ YAPILACAK MI

Sağlık Bakanlığı bu yıl da risk grubunda olduğuna karar verilenler için grip aşısı uygulamalarının ücretsiz gerçekleştireceğini açıkladı. Bu son derece doğru ve yerinde bir karar. Risk grubunda olan herkesin özellikle bu sağlık açısından çalkantılı dönemde muhtemel bir gribe karşı korunma altına alınması ve bunun devlet tarafından ücretsiz gerçekleştirilmesi alkışlanacak bir karar.

ÜCRETSİZ GRİP AŞISI KİMLERE YAPILACAK

Kanaatimce geçen yıl verilen kararlar bu yıl da geçerli olacak. O yüzden isterseniz gelin, geçen yılki kararları yeniden hatırlayalım.

1) Riskli hasta ile temas olasılığı yüksek olan ve yüksek riskli hastaya bakım hizmeti veren sağlık personeli. (Sağlık çalışanları için aşı temini Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilecektir.)

2) Gebeler, öncelikle influenza sezonu başladığında gebeliğinin 26. hafta sonrası döneminde veya doğum sonrası ilk iki hafta içerisinde olacak olanlar. (Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından gebeler için ayrı olarak gönderilen aşılarla ASM’lerde uygulanacaktır.)

3) 5 yaş ve altında olup Sağlık Bakanlığı tarafından tanımlanmış influenza açısından risk yaratan kronik hastalığı olanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile serbest eczanelerden alınacaktır.)

4) 65 yaş ve üzeri: Öncelikle 65 yaş üzerinde olup beraberinde Sağlık Bakanlığı tarafından tanımlanmış influenza açısından risk yaratan kronik hastalığı (komplike hipertansiyon, komplike diyabet, KOAH, kalp yetmezliği) olanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile serbest eczanelerden alınacaktır.)

5) Solid organ nakli olanlar, progresif kas hastalığı olanlar, restriktif akciğer hastalığı olanlar, son iki yıl içerisinde kanser tanısıyla tedavi alanlar veya kök hücre nakli olanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile serbest eczanelerden alınacaktır.)

6) 5 yaş üzerinde ve 65 yaş altında olup Sağlık Bakanlığı tarafından tanımlanmış influenza açısından risk yaratan kronik hastalıklardan (komplike hipertansiyon, komplike diyabet, KOAH, kalp yetmezliği) en az ikisi bulunanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile serbest eczanelerden alınacaktır.)