Genç kızlarda tüylenme sivilce ve kilo sorunu

Çünkü ergenlikle birlikte kilo alan ve 20-40 yaş döneminde kilolarından kurtulmakta zorlananların çoğunda genetik ve hormonal ortak bir sorun saptanıyor: Polikistik over sendromu (PKOS). Bu soruna birkaç defa değindim ama bir kez daha hem de bu defa etraflıca değineceğim. Çünkü sorunun kilo probleminden daha önemli özellikleri var.
Ergenlik çağı ile birlikte başlayan kilo problemlerinin çoğu genç kızların yumurtalıklarındaki problemlerin sonucunda ortaya çıkıyor. Bu kızların tek sorunları da kilo almaları ve kolay şişmanlamaları değil! Ortak bazı başka sorunları da var: Bunların ilk sırasında adet düzensizliği geliyor. Düzensizlik bazen gecikmeler, uzun süren adet görememe dönemleri, bazen de beklenmedik zamanlarda yoğun periyot günleri ile aşırı kanamalarla kendini gösteriyor.

TÜYLENME ÖNEMLİDİR

Polikistik over sendromu olarak bilinen bu yapısal-hormonal farklılığın önemli belirtilerinden biri de tüylenme . Bu genç kız ve kadınlarda erkek tipi kıl bölgeleri olarak kabul edilen çene kemiği üzeri, göğüs kafesi, göbek çevresi, kasık göbek arasındaki orta çizgi, sırt ve kalça alanları, bacakların iç yüzleri, hatta bazen üst dudak üzerinde tüylenme ortaya çıkabiliyor. Uzmanlar tüylenmenin kilo sorunundan daha erken dönemde de ortaya çıkabileceğini ve bazen ilk ve tek işaret olabileceğini belirtiyorlar.
Sonuç olarak polikistik over sendromu kilo almak, hipoglisemi nöbetleriyle savrulup durmak, açlık, yorgunluk, sinirlilik, çarpıntı ve tatlı krizleri yaşamak, diğer taraftan sivilce, tüylenme, saç kaybı gibi kozmetik sorunlarla mücadele etmek, bunları yaparken de adet düzensizlikleri, ödem ve kasık ağrılarıyla mücadele etmekten çok daha karmaşık bir tablo halinde karşınıza çıkabiliyor.
İşte bu nedenle eğer çocuğunuzda böyle bir problem görürseniz veya kendinizde böyle bir problem olduğunu düşünüyorsanız konuyu enine boyuna araştırmadan, bu konuya toplu çözümler üreten bir takımı oluşturmadan yola çıkmamanızı tavsiye ederim.

Hipoglisemi sık görülüyor

Bu tür beden yapılanması cilt problemlerini de sıklaştırıyor. Bu genç kız ve kadınlarda sivilceler ve Akantozis lekeleri olarak bilinen gri-kahverengili lekelere sık rastlanıyor. Bu lekelerin en sık görüldüğü bölgeler boyun, kasık, meme altı, dirsek gibi alanlar. Bu işaret özellikle insülin direnci bakımından çok önemli. Çünkü bu hanımların çoğunda ne yazık ki insülin direnci sorunu da tabloya eşlik ediyor.
Kilo sorununun arka planında da aslında az çok insülin direnci yatıyor. İnsülin direnci nedeniyle şeker hastalığı gelişme olasılığı da artıyor. Ne iyi ki şeker hastalığı belirtileri daha ileri yaşlarda, otuz beş ve üzerinde ortaya çıkıyor. Önemli bir nokta da aynı kişilerde hipoglisemi ihtimalinin de yükselmesidir. Halsizlik, yorgunluk, odaklanma güçlüğü, yemeklerden sonra ortaya çıkan bitkinlik ve uyku eğilimi hali hipoglisemiyle ilişkili olabiliyor. Ayrıca aynı sorun kilo almayı da kolaylaştırıyor. Çünkü insülin direncinin neden olduğu “reaktif hipoglisemi” zaman zaman tatlı krizlerine, pizza, börek, çörek, kurabiye, pilav nöbetlerine, yani şiddetli açlık ataklarına sebep oluyor.

Diğer işaretler

Polikistik over sendromunun önemli işaretlerinden biri de saç dökülmesi. Bu kişilerden bazılarında “erkek tipi” saç dökülmesine sık rastlanıyor. Saç çizgisi alından yukarıya doğru açılıyor, ayrıca saçlar zayıflıyor, seyrekleşiyor.
Sendromun başka işaretleri de var. Mesela bu kişilerde periyot dönemlerinin ağrılı, sancılı, ödemli geçme ihtimali artıyor. Bu genç kız ve kadınların çoğunda uzun süredir varlığını hissettiren kronikleşmiş bir kasık ağrısı şikâyetine de sık rastlanıyor.
Sendromda göğüslerden süt gelmesi, kısırlık gibi şanssızlıklarla karşılaşma olasılığı da artıyor. Bir taraftan fazla kilolar, tüylenme, saç dökülmesi ve benzeri nedenlerin ortaya çıkardığı kozmetik sorunlar, diğer taraftan sancılı, ağrılı, ödemli adet dönemleri, gebe kalamama korkusu bu hanımların ruh sağlığını da tehdit edebiliyor. Ruhsal dalgalanmalar a ve depresyon a sık rastlanması sürpriz sayılmıyor.

Aile hikayesi önemli

Belki biraz canınızı sıkacak ama polikistik over sendromuna yakalananların çoğunun ortak bir aile hikayesi var. Bu kişilerin çoğunun akrabalarında şeker hastalığına sık rastlanıyor. Yine aile hikayelerinde rahim kanseri, meme kanseri, hipertansiyon ve benzeri problemlere, kan yağlarında dengesizliğe de beklenenden daha çok tesadüf ediliyor.
Sendroma yakalanan her kişide saydığımız bu belirtilerin hepsinin olması da gerekmiyor. Sorun bazılarını teğet geçerken, bazılarında oldukça ağır işaretlerle seyredebiliyor. İşte bu nedenle her hastada teşhis ve tedavi planını farklı yapmak gerekiyor.

Tanısı nasıl konuyor

Polikistik over sendromu tanısını kesin olarak koyduracak net bir işaret veya test yok. Ultrasonografik inceleme de yumurtalıklarda tipik kistlerin görülmesi, hormonal testler de hormon dengesizliklerinin kanıtlanması, metabolik incelemeler de insülin direncinin veya hipogliseminin saptanması, aile hikayesi, fizik muayene bulguları ve daha pek çok belirtinin birlikte değerlendirilmesi gerekiyor. Kısacası polikistik over tanısı ciddi bir uzmanlık ve iyi bir hasta hekim işbirliği gerektiriyor.
Sorunun çözümü pek kolay değil. Kadın hastalıkları uzmanının deneyimli bir dâhiliyeci ve/veya endokrinologla birlikte çalışması, ekibin mutlaka bir dermatolog ve beslenme takımının desteğini alması gerekiyor.

Hormon dengesi sağlanmalı

Kilo vermek de sorunu tek başına çözemiyor. Yumurtlamayı sağlamak için ilaç vermek, hormonal dengeyi yeniden oluşturabilmek için hormon hapları kullanmak, aşırı miktarda salgılanan erkeklik hormonunu azaltan ya da hormonların kıl köküne etkisini engelleyen ilaçları kullanmak için deneyimli bir kadın sağlığı uzmanından destek almak hatta işin yönetimini birinci planda ona bırakmak gerekebiliyor.

Kilo Okulu’nda bu hafta

Yaşasın Hayat Kliniği’nde her Çarşamba düzenlenen “Kilo yönetimi-sağlıklı beslenme” seminerleri sürüyor. Bu haftanın konusu “Sağlık bir kilo yönetimi sonunda kilonuzu nasıl koruyacaksınız?”. Konuşmacı beslenme ve diyet uzmanı Nilüfer Bayram. 0 212/236 73 00’dan yerinizi ayırtabilirsiniz.