Covid-19 beyni küçültüyor

Konuya ilişkin ilk araştırma da bir yıl önce 2021 Nisan’ında yayımlanmıştı. Önemli bir tıp dergisinde Nature’da yayımlanan yeni bir çalışma “COVID-19’un beyinde fark edilir bir küçülmeye de yol açabileceğini” net ve açık olarak gösterdi. Araştırmayı yapan biliminsanları, manyetik rezonans görüntüleme yöntemini (MRİ) kullanarak COVID-19 geçirenlerde beynin toplamda yüzde 0.2 ila yüzde 2 oranında küçülebileceğini belirlediler. Küçülmenin de -maalesef- çok önemli fonksiyonlar üstlenen “gri madde”de oluştuğunu, en sık da beynin “koku ve hafız ile ilgili” bölümlerinde geliştiğini net ve açık olarak gösterdiler. Anlaşılan o ki COVID-19 geçiren bazı kişilerde, daha sonra ortaya çıkabilecek sinirsel veya ruhsal farklı sorunlar için de hazırlıklı olmamız gerekiyor.

BİR SORU
EGZERSİZ, MEME KANSERİNİ ÖNLER Mİ

ÖNLER! En azından riskinizi azaltır. Araştırmalara bakılırsa düzenli egzersiz yapan kadınlarda meme kanseri daha az görülüyor. Bu bilgi önemli bir çalışma ile de doğrulanmış. O çalışmada haftada en az 5 saat orta yoğunlukta egzersiz yapan kadınlarda meme kanseri riskinin neredeyse yüzde 40 oranında düştüğü gösterilmiş. Egzersizin bu faydasının insülin üretimini ve IGF-1 seviyelerini azaltması ile ilgili olabileceği düşünülüyor.

İYİ BİLGİ 1
EGZERSİZİN BİR FAYDASI DAHA VAR: KEMİK GÜCÜ!

EGZERSİZ, düzenli olarak tekrarlandığında kemiklerde “yapımı hızlandırıcı” etkisi iyi bilinen “osteokalsin” üretimini de artırıyor. Siz de artmış osteokalsin sayesinde daha güçlü, kalsiyum içeriği daha fazla kemiklere sahip olabiliyorsunuz. Bitmedi! Osteokalsinin kan şekerini düşürdüğü, insülin üretimini baskıladığı ve yağ kaybını hızlandırdığı yani kilo kontrolüne de destek verdiği gösterilmiş.

İYİ BİLGİ 2
PROBİYOTİK KULLANMA REHBERİ

PROBİYOTİK takviyeler son yılların en gözde sağlık desteklerinden. Ama pahalı oldukları da kesin. Diğer taraftan hangi sağlık sorununda hangi probiyotikten ne zaman, ne dozda ve ne süreyle faydalanabileceğimizi de çoğumuz -maalesef- bilmiyoruz. Bu nedenle -sizden gelen yoğun soruları da dikkate alarak- daha önce hazırladığım bir probiyotik bilgi özetini yeniden paylaşmak istedim. Eğer günün birinde probiyotik desteği kullanmayı düşünürseniz bu kısa bilgi notunu gözden geçirmeden karar vermemenizi tavsiye ederim.

İLK DÖRT

1)NASIL BİR PROBİYOTİĞE İHTİYACINIZ VAR?: Kullandığınız probiyotik desteğinin içinde hangi bakteri veya bakteri karışımları olduğunu bilmeniz ilk ve vazgeçilmez ayrıntı olsun.

Nedeni şu: Bazı probiyotikler siz ishalseniz “kabız”, bazıları ise siz kabızsanız “ishal” durumu yapabiliyor. Bazı probiyotikler “bağışıklığa” iyi gelirken bazıları da “gaz” sorununa çözüm üretiyor. “Alerji” sorunlarına iyi gelen, “kilo” probleminin çözümüne yardım eden probiyotikler de birbirinden farklı olabiliyor.

2)O PROBİYOTİĞİN GÜCÜ/MİKTARI YETERLİ Mİ?: Kullandığınız probiyotikten optimal bir yanıt alabilmeniz için satın alacağınız desteğin içerdiği probiyotik güç de önemli bir ayrıntı. Probiyotik bir desteğin gücü koloni oluşturan birimlerin (CFU) sayısı ile ölçülüyor. CFU değeri arttıkça (yani doz yükseldikçe) daha iyi sonuçlar alınıyor. Ama bazı probiyotiklerde 1-2 milyon CFU ile de netice alınabilirken bazılarında aynı netice için 20-30 milyon CFU gerekebiliyor.

Şu da önemli: CFU değeri arttıkça probiyotiğin fiyatı da artıyor.

3)YUTACAĞINIZ PROBİYOTİK KABIZLIK SORUNUNUZU ÇÖZEBİLİR Mİ?: Kabızlık sorunu olanların ve kabızlığın ön planda olduğu “spastik kolon/İBS sendromu”ndan yakınanların B.Lactis, B. Longum, L. Asidoflus, L. Reuteri, L. Plantarum ve bunların kombinasyonlarından oluşan probiyotikleri tercih etmelerinde fayda var.

4)O PROBİYOTİK İSHALİNİZİ DURDURABİLİR Mİ?: İshal sorununa çözüm arayanların öncelikle tercih etmeleri gereken probiyotikler ise S. Boulardii ve bifidobakterilerin olması gerekiyor.

iKiNCi DÖRT

1) ŞİŞKİNLİĞİ AZALTIP GAZ SORUNUNU ÇÖZEN PROBİYOTİKLER HANGİLERİ?: Gaz, şişkinlik ve karın ağrısı ile karakterli spastik kolon sendromu (İBS) problemi olanların L. Plantarum V299, bifidobakterium bifidus, S. Cerevisiae ve diğer bazı laktobasil karışımlarını içeren probiyotik takviyelerden istifade etmeleri öneriliyor. Önceliğin de arkasında sıkı bilimsel araştırmalar olan L. Plantarum’a verilmesi tavsiye ediliyor.

2) KİLO SORUNUNA DESTEK BİR PROBİYOTİK VAR MI?: Elimizde net ve açık bir bilgi yok ama bazı ön veriler, bazı probiyotiklerden kilo sorununun çözümü için de faydalanılabileceğini gösteriyor. Kilo sorununa çare arayanlara da yine laktobasiller ile bifidobakterilerin karışımları tavsiye ediliyor.

3) BAĞIŞIKLIĞI DESTEKLEYEN PROBİYOTİKLER HANGİLERİ?: Probiyotiklerin en sık kullanıldığı alan bağışıklık sorunu. COVID-19 sürecinde de bu nedenle çoğumuz probiyotik desteklerden faydalandık. LGG, L. Gasseri, L. Crispatus, B. Bifidus, B. Longum içerikli probiyotikler bu alanın en çok tercih edilen probiyotik aileleri. Bağışıklık için Laktobasillerden de istifade edebilirsiniz. L. Caseii ve L. Plantarum karışımlarını içeren çiğneme tabletlerinin de bağışıklık gücüne destek olabileceği belirtiliyor.

4) SADECE ‘TAKVİYE AMACIYLA’ PROBİYOTİK KULLANMAK DOĞRU MU?: Herhangi bir özel sağlık amacı gütmeden “Sadece genel sağlık yararı amacıyla probiyotik kullanmak istiyorum” diyorsanız bana göre 4-8 hafta süre ile bifidobakteriler ve laktobasillerden oluşan yüksek dozlu bir probiyotik karışımı kullanmanızda fayda var.