Eğer vücudunuza giren ve çıkan enerji dengesi bozulur ve bedeninizde fazla enerji kalırsa kilo almanız kaçınılmazdır.
Çünkü fizyolojik ve biyokimyasal süreçlerin doğal sonucu, enerji fazlasının yağ dokusu şeklinde depo edilmesidir. Toplam enerji fazlanız 7000 kalori civarına geldiğinde ise vücudunuz bir kilo civarında yağ depolar. Bu "enerji fazlası=kilo alma" denklemini daha kolay anlamanın en iyi yolu "börek yasası"nı anlamaktan geçiyor. Böreğin de yasası olur mu demeyin. Seksenli yıllarda yanında çalıştığım İsviçreli hocamın çok kullandığı bu yasayı öğrenmenizde fayda var. İşte o meşhur "yasa!"
KÜÇÜK BİR BÖREK 40 KİLO ALDIRIR MI
Eğer her gün tükettiğiniz belirli bir kalori miktarına ikindi çaylarınıza her gün ekleyeceğiniz küçük bir böreği ilave edecek olursanız başınıza neler geleceğini en iyi işte bu basit yasa anlatır. Bu yasaya göre, küçücük bir börekle kırk değil 50-60 kilo bile almanız mümkün olabiliyor.
Bir börekte yaklaşık olarak 150 kalori olduğunu kabul edelim. Ortalama 150 kalori olan bir çörek size her ay toplamda 7500 kalori kazandıracaktır. Bu her ay bir kilo almanız yani yılda 12, 5 yılda 60 kilo artmanız, kısacası yağ depolamanız demektir. Aynı yasayı tersine de işletebilirsiniz. Yiyecek içeceklerinizi hiçbir değişiklik yapmadan her gün 150 kalorilik bir enerji kaybı sağlayan ek bir bedensel aktivite ile her ay bir kilo, yılda 12 kilo verebilirsiniz. Ya da günde 150 kalorilik bir enerji tasarrufu yaparak (iki dilim ekmekten - iki kaşık pilav - bir parça tatlıdan vazgeçerek de) aynı başarıyı sağlayabilirsiniz. Bir kez daha hatırlatalım. Kilonuzu esas olarak giren - çıkan enerji dengesi belirler.
YAĞ ORANINIZI BİLMENİZDE FAYDA VAR
Çok sık karşılaştığımız sorunlardan biri de bir gram bile yağ fazlası olmayan "taş gibi" bir karına nasıl sahip olunacağı ya da kalça veya bacaklarda biriken bölgesel yağlardan nasıl kurtulacağınızdır. Üzülerek belirtelim, "bölgesel zayıflama" diye bir şey yoktur! Bölgesel zayıflama sadece bir şehir efsanesi, kilo endüstrisinden para kazananların ilk hareket noktasıdır. Vücudun yağ oranı kadın ve erkeklerde değişiktir. Ama genel rakamları şöyle verebiliriz. Toplam yağ oranınız yüzde 20’lerin altına düşmedikçe şu veya bu şekilde yağ kıvrımlarınız olacaktır.
Vücut yağı oranınız yüzde 12’lerin altına indiğinde ise hiçbir kıvrımınız kalmayacaktır. Eğer dışardan bakınca kaslarınızı görmek istiyorsanız yağlarınızın yüzde 10’ların da altına inmesi gerekir. Eğer sadece formda bir vücuda sahip olmanın da ötesinde dışardan bakılınca bile hissedilen kas iriliklerine sahip olmak ve bunu göstermek istiyorsanız yani karın kaslarınızı teşhir etmek arzusundaysanız vücut yağ oranınızı yüzde 10’un altına düşürmek zorundasınız. Yağ oranını belirlemenin en kolay yolu "bioempedans" yöntemi ile çalışan aletlerden faydalanmaktır. Bu aletler üç aşağı beş yukarı da olsa- kas ve yağ oranlarınız hakkında bir fikir verebiliyor.
Bu belirtiler varsa reflüyü hatırlayın
Mide ekşimesi veya yanması sorununuza "gece uzanınca ortaya çıkan göğüs ağrıları, yutma güçlüğü, ses kısıklığı, inatçı bir öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı ve bronşit veya astım atakları eşlik ediyorsa" reflü sorununu anımsayın! Bu sorunların "yağlı besinler, domates, portakal, greyfurt kırmızıbiber, soğan ve diğer baharatlı yiyeceklerin tüketimi veya alkol kullanımıyla belirginleşmesi" halinde kuşkunuzu daha da artsın! "Fazla miktarda ve hızla yenen öğünlerin, gece yatmadan hemen önce tüketilen besinlerin, gazlı içeceklerin; üzüntü, heyecan veya stresin bu sorunları tetiklemesi" halindeyse teşhisinizin doğruluğundan hiç kuşku duymayın.
Hormon tedavisi ve kalbiniz: Riskleri nasıl azaltırız
Menopozda hormon tedavisini araştıran çalışmalardan sürpriz bir sonuç çıktı: Menopoz sonrası hormon kullanımı özellikle ilerlemiş yaşlarda başlandığında, kalp krizleri, inme ve diğer damar tıkanıklıklarını artırmaktadır. Bu riskleri artıran diğer durumlar haricinde, menopozda hormon tedavisi alacaksanız riski azaltmak için neler yapılabilir?
- Hormon tedavisine erken başlanmalıdır. 60 yaşın altında başlanan tedavilerde kalp hastalığı riskinde anlamlı artış görülmemiştir.
- Alınan ilacın dozajı en aza indirilmelidir. Bununla menopoz şikayetlerini azaltan en düşük doz kastedilmektedir.
- Sistemik yan etkileri en az olan tedavi şekli seçilmelidir. - Sağlıklı yaşam biçimi değişiklikleri yapınız. Sigara içmeyiniz, düzenli fiziksel aktivite yapınız. Sağlıklı besleniniz. Düzenli sağlık kontrollerinizi yaptırınız.
Yılda bir kez göz dibi muayenesi yaptırın
Göz sorunları, diyabet komplikasyonları arasında birinci sırada yer alır. En önemli hasar retina tabakasında görülür ve "Diyabetik Retinopati" adını alır. "Diyabetik Retinopati"ye karşı düzenli bir hasta takibi ile görme kayıpları engellenebilmektedir. Ortalama 15 yıldır diyabet tedavisi gören hastaların yarısı göz sorunu yaşanmaktadır.
Diyabet, en çok gözün "retina" tabakasını kanlandıran damarları tutar, bu damarlara zarar verir. Bu damarlarda "mikroanevrizma"lar (küçük kesecikler) de oluşabilir. Bunlar yırtıldığında retina içinde kanama oluşur. Ödem gelişebilir. "Maküla ödemi" yüzünden görme alanı daralabilir. Gece görüşleri zayıflayabilir. "Katarakt" gözün merceğinin matlaşmasıdır. Yaşlılıkta en çok karşılaşılan göz sorunudur. Diyabetiklerde hem daha erken yaşta ortaya çıkar hem de daha hızlı seyreder.
Dünyaca tanınmış tıp dergisi Lancet’te yayınlanmış bir çalışma, retina tabakasının oksijenlenmesi ile bağlantılı olarak diyabetiklerin karanlıkta değil de ışıkta uyumalarının retinopati riskini azalttığını vurgulamaktadır.
Diyabet, ilk yıllarında görmeyi etkilemediği için hastalar tarafından göz dibi muayenesi ihmal edilmektedir. Herhangi bir yakınmanız olmasa da yılda en az 1 kez göz muayenesi yaptırınız. Tip II diyabetik hastalarda tanı ile, Tip I diyabetik hastalarda tanıdan 3 yıl sonra başlamak üzere yılda 1 kez yapılmalıdır. Bu muayene sırasında göz dibi değerlendirmeniz önemli yer tutar. Kontroller sonucunda bir sorun gözlendiyse doktorunuzun önerisiyle kontroller sıklaştırılabilir.
Cinselliğe yeni bir umut: Arginin
Arginin vücudun protein üretiminde kullandığı bir amino asittir. Hem kadında hem de erkekte damarları genişleten, cinsel organlara kan akımını çoğaltan Nitrik Oksit’in yapımını da artırır. Ön çalışmalar bu amino asidin özellikle erkeklerde cinsel isteksizlik ve sperm sayısı azlığı ile mücadelede etkili olabileceğini düşündürüyor. Arginin cinsel sorunların çözümünde faydalı bir besin desteği haline gelebilir.
Bayramda neler yiyelim nelere dikkat edelim
1. İkram edilen şeker, çikolata, hamur işleri, tatlıların hepsinden tatmak bedeninizi oldukça yorar, tüketeceğiniz miktar konusunda kendinize mutlaka günlük sınır koyun.
2. Ailece açık hava yürüyüşlerini ihmal etmeyin. Zaman zaman fazla alınan kalorinin kilonuzda artışa neden olmadan harcanması için fiziksel aktivite en iyi tercihtir, unutmayın!
3. Uzun süre aç kalmaktan kaçının. Kahvaltıdan sonra ve özellikle ikindi saatinde 1-2 porsiyon meyve veya 1 bardak ayran, kuru kayısı ceviz ikilisi ara öğün seçenekleri olabilir.
4. Gece geç saatlerde yemek yemekten kaçının. Özellikle geç saatlere kafeinli içeceklerin tüketimi uyku düzeninizde çok fazla değişikliğe neden olmasın.
5. Bir öğünde almanız gereken kaloriden fazlasını almış olabilirsiniz, bir sonraki öğünü sadeleştirerek günlük enerji alımınızı dengeler bayramda kilonuzu koruyabilirsiniz.
6. Bayram sonunda ramazan öncesi beslenme alışkanlıklarınıza dönüş yapın, tek tip besine dayalı, kalorisi çok düşük tehlikeli diyet uygulamalarından uzak durun. Ramazan sırasında yavaşlayan metabolizmanızı daha da yavaşlatmaktan başka bir işe yaramayan bu tür uygulamalar kilo verme girişimlerinizi zora sokar, unutmayın!
Tatlı zamanı
Bayramda tatlıların tadına bakmadan olmaz tabii ama bir günde birden fazla tatlının tadına bakmazsanız iyi edersiniz. Ortalama kalorileri bilmenizde fayda var.
Günlük meyve hakkınızdan, ekmek hakkınızdan ve yağ hakkınızdan ne kadar azaltmanız gerektiğini diyetisyeninize sorun.
Bayram tatlıları kaç kalori;
Baklava 40 g (1 dilim ) 130-150 kalori
Tulumba tatlısı 40 g (2 adet ) 120 kalori
Kadayıf 25 g (1 kibrit kutusu) 100 kalori
Şekerpare 40 g (1 adet) 130-150 kalori
Kalburabastı 40 g (1 adet) 125-150 kalori
Kaloriler size az gelebilir. Lütfen miktarlarını tekrar okuyun.