Bizi daha iyi bir hayat bekliyor

Bunun nedeni yalnızca “iflah olmaz bir iyimser” yapılanmama da borçlu değilim. İçinde yaşadığım “sağlık dünyası” ve ısrarla izlediğim bilimsel gelişmeler de bana bunu söylüyor. Bu gelişmelerin başında da WELLNESS ve LONGEVİTY alanındaki gelişmeler geliyor.

Önce şu önemli bilgiyi bir kenara dikkatle not edelim: Ne wellness’ı ne de longevity’i “umutsuz bir sağlıklı yaşam takıntısı” veya “gereksiz bir uzun ömür çabası” olarak düşünmemeliyiz. Wellness basitçe “sağlıklı ve iyi bir yaşam” arayışından farklı bir şey değil. Longevity’e gelince... O kavramın da aslında temel ve değişmez masum bir hedefi var: Kronik hastalıklarla akılcı ve bilimsel bir mücadele planı oluşturarak Rabbimizin bize bağışladığı hayatı -zaman dilimini- sağlıklı ve huzurlu bir şekilde tamamlamak. İyi habere gelince... İkisinin de arka planına son yıllarda ciddi bilimsel veriler de eklendi ve bu sayede bu iki kavram da bilimsel/scientific bir sürece girdi.

BİR SORU

LONGEVİTY Mİ WELLNESS MI

Peki, bu iki kavramdan hangisi öncelikli ve önemli? Bana sorarsanız ikisi de mühim ve onlar ayrılmaz, ayrılamaz bir ikili. 

Eğer “Mutsuz, bakımsız, keyifsiz, depresif, yorgun, halsiz, isteksiz, neşesiz, eğlencesiz, kısacası tatsız ve tuzsuz bir hayat uzun olsa ne yazar?” diyorsanız siz de benim gibi “wellness meselesi”ne hemen her gün kafa patlatan hatta bazen bu kavramı takıntı haline getiren biri olabilirsiniz. Ve eğer yine siz de benim gibi “Mademki 100-120 yıl yaşayanlarımız var ve mademki biyolojik yapılanmamız bize ortalama 100 yıl civarında bir ömrü göğüsleme imkânı veriyor, niçin kötü yaşlandıran ve ömrü kısaltan hastalıklarla daha iyi mücadele ederek hastalıksız ve uzun, formda ve zinde güzel bir hayatı hedeflemeyelim?” sorusuna yanıt arıyorsanız sizin de anında bir longevity tutkununa dönüşmeniz son hiç de şaşırtıcı olmayacaktır. Peki, bu süreçler, “wellness” ve “longevity” kavramları iç içe geçseler nasıl olur? İyi, hem de çok iyi olur, hatta tadından yenmez!

WELLGEVİTY

WELLNESS VE LONGEVİTY’İ BİRLEŞTİRİN

Wellness ve longevity takıntımız değil hedefimiz olmalı. Wellness ve longevity kavramlarını birer “sevap/günah çizelgesi” olmaktan çıkartmalı, iyi hayat yolculuğunun vazgeçilmezleri olan bu iki kavramı “insan bedenini tapınılacak bir mabede çevirme” kaygısından uzaklaştırmalı, onlara birer “trend” olarak değil de bireysel ve sosyal gerçekler olarak bakmalı, kısacası her ikisini de “kutsanmış birer mükemmellik takıntısı” olarak görmek yerine, onlara sağlıklı, keyifli, mutlu, huzurlu ve şifalı bir hayat yolculuğunun yol arkadaşları olarak yaklaşmalıyız. Eğer böyle yaparsak yeni bir kavrama bile kapı açabiliriz: Wellgevity!

İYİ BİLGİ

YENİ HEDEF: 5P TIBBI

Daha önce de yazdım ama isterseniz gelin bir kez daha hatırlayalım: Yeni ve farklı bir sağlık/tıp yaklaşımı kapımızı çalıyor, ruhumuz ve bedenimize bizi daha iyi yaşatacak müjdeler veriyor. Bu yeni sağlık/tıp yaklaşımına “5P TIBBI” deniyor. Peki bu tıbbı oluşturan “beşli” nelerden oluşuyor? İçinde neler var?

1- (P)ERSONAL-KİŞİSEYE ÖZEL TIP: Sağlık ve hastalıklarla ilgili her şeyin, her konunun, her sorunun kişiye özel yaklaşımlar, arayışlar, çözümlerle yürütülmesi ve uygulanması bu yeni yaklaşımın ilk hedefidir.

2- (P)REVENTİF-KORUYUCU TIP: Modern tıbbı yeniden tarihi ve klasik hedefleriyle buluşturarak onu sadece hastalıkları teşhis ve tedavi eden kuru bir sözcük olmaktan çıkarıp “koruyucu ve önleyici bir sağlık yaklaşımı” anlamına yeniden dönüştürmek; hastalık tedavisinden çok sağlığı güçlendirme çabalarına odaklanmak bu yaklaşımın vazgeçilmezlerinden biridir.

3- (P)REDİKTİF-ÖNGÖREN TIP: Hastalıkların oluşumunu çaresiz ve sessizce beklemek yerine beden ve ruh sağlığını daha yakından izleyerek onları etkileyebilecek her türlü sosyal ve ekonomik şartları da dikkate alarak “gelecekteki muhtemel sağlık sorunlarını başa gelmeden tahmin edebilen” bir sağlık yaklaşımını da devreye sokmaktır.

4- (P)ROAKTİF-ÖNALAN TIP: Eldeki mevcut verilere ve bilimsel kanıtlara dayanarak hastalıkları mümkün olduğu kadar erken dönemde tahmini teşhis ve tedavi etmek bu yeni tıbbın vazgeçilmez hedeflerinden biridir.

5- (P)RECİSİON-HASSAS TIP: Hassas tıp kavramı bu beşlinin en önemlisi ve en yeni üyesidir. Tek ilaca veya tek tıbbi tedavi modeline saplanıp kalmak yerine daha detaylı tıbbi teşhis kararları ve tedavi uygulamalarını incelikli alt gruplara ayırarak ve kişilerin genetik yapıları, moleküler, hücresel analizleri ile birleştirip en uygun, en hassas teşhis testleri kullanmak ve optimal tedavileri moleküler yaklaşımlarla hayata geçirmek bu yeni yaklaşımın öncelikli hedefidir.

BİR SORU

5P TIBBININ FARKI NE

5P tıbbının başarısı ve özü -bana göre- beden ile ruhu, geleneksel ile bilimseli, insan ile yaşadığı toplumu birlikte değerlendirmesidir. Scientific wellness ve scientific longevity kavramları işte bu nedenle farklı ve önemlidir. Çünkü bu iki kavram sayesinde BESLENMEYİ “karın doyurmak” veya “fasulyenin nimetleri!” olmaktan çıkarabildik. Yine bu iki kavram sayesinde UYKUNUN ne kadar önemli bir sağlık belirleyicisi olduğunu biraz gecikerek de olsak kavrayabildik. Bu iki kavramın desteğiyle aktif yaşamın EGZERSİZ olmadan olamayacağını, hareket etmenin hoplayıp zıplamaktan farklı anlamlar taşıdığını öğrendik. Yine bu iki kavram (wellness ve longevity) sayesinde “daha az stres daha çok huzur” yaklaşımının duygusal boyutlardan daha derin anlamlar taşıdığının farkına vardık.

Kısacası wellness ve longevity kavramlarını bilimle birleştirerek, onlara daha güçlü ve temelli, daha faydalı ve kalıcı anlamlar yükledik.

YENİ HEDEF

SCİENTİFİC WELLNESS VE LONGEVİTY

Scientific wellness ve scientific longevity ikilisi iyi hayat yolculuğumuzun iki ortak vazgeçilmezi. Zaten böyle olduğu için de sadece modern tıbba odaklanarak ruh ve beden işbirliğini ıskalayan önemli birçok sağlık merkezi (Mayo Clinic, Cleveland Clinic, Harvard Tıp Sistemi...), hastane ve üniversitede scientific wellness ve scientific longevity merkezleri açıldı. Bu merkezlerin temel amacı olarak da tabelalara “Daha iyi bir yaşam ve daha iyi bir yaşlanma süreci” yazıldı. Bu merkezlerin hepsinin ortak ve tek bir gayesi var: Hayatımızı daha da güzelleştirmek ve iyileştirmek! Bunun için de en doğru yaşam tarzı değişimlerine odaklanmak. Ve genetik mirasa esir olmak yerine o mirası akıl ve bilimle birlikte dikkatlice yönetmek ve yürütmek. Kısacası geleneksel ile bilimi, beden ile ruhu, insan ile toplumu, toplum ile evreni birlikte yaşatıp büyütmek.

UNUTMAYIN

SENARYO GENETİK, SİZ OYUNCUSUNUZ

İsterseniz gelin tam da bu aşamada yeniden ve bir kez daha Dr. Daniel J. Levitin’e kulak verelim: “Genleriniz size yalnızca en genel şeylerin tasarlanmış olduğu bir tür yaşam senaryosu verir. Genler bedeninizde uyku halinde mevcut olup onları aktif hale getirecek doğru veya yanlış çevresel tetikleyicileri bekliyor olabilir. Gen ifadesi hakkında düşünmenin -en kolay- yollarından biri hayatınızı bir film ya da yıllarca süren bir televizyon dizisi olarak düşünmektir. DNA’nızın senaryo yani filmdeki bütün katılımcılar için talimatlar dizisi, diyalog ve sahne yönetimi olduğunu düşünün. Hücreleriniz oyunculardır. ‘Gen ifadesi’ ise bu oyuncuların senaryoyu nasıl ifade -icra- edeceklerini karar verme biçimleridir. Oyuncular tecrübelerine dayanarak senaryodaki sözcüklere farklı yorumlar getirip yazarları dahi şaşırtabilirler... Öyleyse genleriniz size sadece en genel şeylerin tasarlanmış olduğu bir tür ‘yaşam senaryosu’ verir. Buradan yola çıkarak -siz- doğaçlamalar da yapabilirsiniz.”

Eğer WELLNESS ve LONGEVİTY kavramlarını doğru anlar ve bu iki kavramı doğru yorumlar ve bilimsel verilerle yeterince güçlendirebilirsek GELECEKTE HEPİMİZİ DAHA İYİ BİR YAŞAMIN DAHA İYİ, DAHA GÜZEL VE DAHA BAŞARILI YAŞLANMA SÜRECİNİN KISACASI DAHA İYİ BİR HAYATIN BEKLEDİĞİ KESİNDİR.