Beyin sisinin sırrı çözüldü mü

Özellikle COVID-19 pandemisiyle birlikte daha da güncel bir sağlık konusu haline geldi. Beyni sis basınca “unutkanlık, odaklanmada zorlanma, dikkat dağınıklığı, uyku eğilimi, düşünceleri toparlayamama, karar verme güçlüğü” ve daha pek çok sorun devreye girebiliyor. Beyin sisi probleminin özellikle COVID-19 geçirenlerde daha sık görülebildiği de çok iyi biliniyor. Peki, COVID-19’da beyni neden sis basıyor? Bu sorunun muhtemel yanıtlarından biri geçtiğimiz günlerde yayımlanan bir çalışmayla gösterildi.

İYİ BİLGİ
VİRÜS GLİAL HÜCRELERİ TAHRİP EDİYOR



BREZİLYA’da yapılan yeni bir çalışma uzun süredir merak edilen “COVID-19 ve beyin sisi ilişkisi”nin nedenlerinden birinin virüsün beynin destek hücrelerinde (glial hücreler/astrositler) oluşturabileceği hasarlarla da bağlantılı olabileceğini gösterdi. Bu ayın başlarında “Proceedings of the National Academy of Sciences” dergisinde yayımlanan o araştırmanın sonuçlarına bakılırsa virüs beyindeki astrositleri iltihaplandırarak beyin sisine yol açabilir. Astrositler aslında sinir hücresi (nöron) değildir ama sinir hücrelerine (nöronlara) destek veren son derece önemli hücrelerdir. Nöronların ihtiyaç duydukları besinleri bu hücreler taşırlar. Araştırma sonuçlarına bakılırsa virüs astrositleri iltihaplandırdığında onların davranışlarını değiştiren ve “nöronları besleme fonksiyonlarını aksatan” bazı sorunlara yol açıyor. Neticede de “yeterince beslenemeyen nöronlar” fonksiyonlarını yerine getiremiyor. Anlaşılan o ki önümüzdeki günlerde COVID-19’la ilgili daha pek çok sırra şahit olacağız.

KESİP SAKLAYIN
BELLEK DOSTU 10 ÖNERİ

YAZARINI net olarak belirleyemediğim ama muhtemelen Mümin Sekman’dan alıntı olduğunu öğrendiğim “beyin dostu” bazı önerileri birlikte paylaşalım mı? Hazırsanız buyurun...

İLK 5

VARAN-1

DIŞARI ÇIKIN: Beyin açık havadayken ve ayaktayken daha iyi çalışır. İnsan beyninin ayaktayken yaklaşık yüzde 10 daha fazla çalıştığı düşünülmektedir. Önemli kararlarınızı alırken kapalı alandaysanız “volta atmayı” deneyebilirsiniz.

VARAN-2

KOLLARINIZI KULLANIN: Yürürken kolları sallamak beynin performansını olumlu etkiliyor. Önemli kararlarınızı açık havada, kollarınızı sağa sola sallayarak yürürken almaya ne dersiniz?

VARAN-3

ZİHİNSEL CİMNASTİK YAPIN: Bunun için çeşitli bulmacaları çözebilirsiniz. Satranç gibi akıl oyunları oynayın. Yatkınsanız, meditasyon, yoga gibi zihni dinginleştiren teknikler üzerinde çalışın.

VARAN-4

RUTİNDEN VAZGEÇİN: Rutin davranışlardan vazgeçin. Bazen telefonu sol elinizde tutun, çantanızı diğer elinizle taşıyın, evinize başka bir yoldan gidin. En azından bir günlüğüne TV kumandasını sık kullanmadığınız elinizde tutun.



VARAN-5

YENİ BİR DİL ÖĞRENİN: Yabancı bir dil öğrenmek beyni güçlendiriyor. Her gün birkaç yabancı ya da yerli yeni kelime öğrenip kullanabilirsiniz. Sözlük okuyabilirsiniz. Alışveriş listesi veya telefon numaralarını ezberlemeyi deneyebilirsiniz.

İKİNCİ 5

VARAN-1

MÜZİK DİNLEYİN: Sevdiğiniz bir müziği bir süre gözleriniz kapalı dinleyin. Beyin otoriteleri tarafından klasik müziğin zekâya 7 puan ekleyebildiği iddia edilmektedir.

VARAN-2

POZİTİF DÜŞÜNÜN: Günde aklınızdan 60 bin ile 80 bin arası düşünce geçer. Bu düşünceler ne hakkındaysa hayatınız da ona göre şekillenir. Unutmayın, kafanızda en çok neyi düşünürseniz hayatınızda da onu çoğaltırsınız.

VARAN-3

ODANIZI HAVALANDIRIN: Bol ve temiz oksijen beyin için çok önemlidir. Beynimiz ağırlık olarak vücudumuzun yüzde 2’sini oluşturduğu halde, vücuda gelen oksijenin yüzde 25’ini tüketir. Oksijensiz kaldığımızda ölümü gerçekleşen ilk organımız beyindir. Odanızın penceresini açarak kendinize bol bol oksijen ısmarlayın.

VARAN-4

OLUMLU BAKIN: Beynin en tehlikeli yanı “ters çaba” kuralına göre çalıştığı anlardır. Başınıza gelmesinden en çok korktuğunuz şeye odaklanırsanız, bu korktuğunuzu başınıza getirir! Buna ters çaba kuralı denir. Beyin, odaklanılan hedef olumsuz olsa bile, bunu gerçekleştirmek için çalışır. Topluluk önünde konuşma yaparken “Acaba heyecanlanır mıyım?” diye düşünürseniz, heyecanlanırsınız.

VARAN-5

HAYATA RENK KATIN: Beyni yoran monotonluktur. Hayatınızı ne kadar renklendirirseniz, beyninizi o kadar neşelendirirsiniz.

KISA BİLGİ
AĞIR METAL YÜKÜ NASIL HAFİFLER

CİVA, kurşun, kadmiyum... Arsenik, bizmut, berilyum... Bunlar bedenimizde biriken, miktarları giderek artan toksik ağır metallerden sadece bazıları.

Özellikle civa intoksikasyonu mühim bir sorun.

Peki çare ne?

Doğru yaklaşım şu: Ağır metal toksisitesini gösteren bir durum varsa kan ve idrar testleri ile araştırılacak.

Eğer böyle bir bulgu varsa da şelasyon yapan (yani bu toksinlerden arınmaya destek veren) takviyelerden faydalanmak düşünülecek. Peki, neler o takviyeler. İşte kısa ve güncel bir liste:

* N-Asetil Sistein

* Alfa Lipoik Asit

* Selenyum (selenomethionin)

* Magnezyum (magnezyum glisinat)

* Zerdeçal

* Devedikeni

* Metil kobalamin (B12)

* Metil folat (Folik Asit)