Anne-kız hastalığı

Bence hemen tiroit fonksiyonlarınızı kontrol ettirin. Doktorunuza “hipotiroidi” probleminizin olup olmadığını, özellikle de kadınsanız “Haşimato hastalığı”na yakalanıp yakalanmadığınızı sorun. Bunu özellikle ailenizde başka Haşimato hastaları varsa, anneniz, ablanız, teyzenize sizden önce Haşimato teşhisi konuşmuşsa lütfen ihmal etmeyin.

Haşimato hastalığı genetik eğilimin etkili olduğu sağlık sorunlarından biri ve günümüzde çok sık karşılaşılan hipotiroidi probleminin de en yaygın nedeni. Özellikle kadınları ilgilendiren ve halk arasında “anne-kız hastalığı” gibi hoş bir isimlendirmeyle anılan önemli bir sağlık sorunu.

NE OLUYOR?

Hastalık hemen her yaşta görülebiliyor ama özellikle ergenlik, hamilelik, emzirme dönemi ve menopozda yoğunlaşıyor. Depresyonun, aşırı yorgunluğun, ruhsal travmaların da onu tetiklediğini gösteren gözlemler var. Seyrek olarak tiroit bezinin aşırı çalışmasına da neden olabiliyor ama en sık görüldüğü format “hipotiroidi” olarak bilinen “tiroid tembelliği” durumu.
Hastalık nedeniyle tahrip olan tiroit bezi zamanla hormon üretimini azaltmaya başlıyor, bu da tiroit yetersizliği belirtilerine yol açıyor: Cilt kuruyor, pörsüyor, kırışıyor. Saçlar dökülüp kırılmaya, tırnaklar bozulmaya başlıyor. El ve yüzde şişme, seste kalınlaşma, uyku hali, kilo alma, yorgunluk, üşüme ve kabızlık da zamanla tabloya ekleniyor.
Özellikle genç hanımların Haşimato hastalığı, daha doğrusu hipotiroidi problemi yönünden uyanık olmaları lazım. Tabii ki erkeklerde de aynı problemi görmek mümkün ama oran çok daha düşük, ihtimal çok daha az.
Haşimato hastalığının teşhisi ve tedavisinde bir iç hastalıkları ve/veya endokrinoloji uzmanıyla işbirliği yapmak gerekiyor. Hastalığın yönetilebilir ve zannedildiği kadar tehlikeli bir sağlık sorunu olmadığını da söyleyebiliriz.

NOT ALIN

TEŞHİS İÇİN
Haşimato tiroiditini muayene ile teşhis etmek kolay değil. İlk belirtisi elle muayenede saptanan ağrısız bir tiroit bezi büyümesi. Haşimato hastalığından kuşkulanıldığında kan analizleri yapılıyor ve mutlaka T3, T4 ve TSH hormon tetkikleri isteniyor. Çoğu hastada sadece anti-TPO antikorunun yüksekliği tanı koymaya yetiyor.
Araştırmalar, anti-TPO antikorlarının hastaların yüzde 95’inde görüldüğünü ve yüzde 60’ında da anti-Tg antikoru testinin pozitif çıktığını göstermektedir. Bu yüzden tanı koymak için genelde anti-TPO testi kullanılıyor. Tanıyı doğrulamak için tiroit ultrasonografisi ya da diğer görüntüleme yöntemlerinden, bazen de tiroit bezi biyopsisinden faydalanılıyor.
Haşimato hastalığına bağlı tiroit iltihabının bir tedavisi maalesef yok. Tiroit bezi yetersizliği belirledikten sonra bu eksiklik uygun dozlarda hormon desteğiyle gideriliyor. Nadir de olsa bazen tiroit hormonu tedavisine başladıktan sonra hastalık bir sene içinde düzelebiliyor. Fakat Haşimato hastalığı genelde ömür boyu süren ve devamlı takip edilmesi gereken bir sağlık problemidir.

ÖNEMLİ

“HAŞİMATO”NUZ VARSA...
Haşimato hastalarının dikkat etmesi gereken hususlar:
* Hastalık teşhis edildikten sonra iyot, tuz ya da tuz ihtiva eden herhangi bir ilaç kullanmamalısınız.
* Hormon desteği alsanız bile en az yılda bir kez tıbbi değerlendirmeden geçmelisiniz. Kullandığınız hormon miktarının zaman içinde az ya da çok gelebileceğini ve bu durumdan zarar görebileceğinizi unutmayın.
* Tiroit hormonu yanında selenyum desteğinden faydalanmanız da hastalığı kontrol altına almaya yardımcı olabiliyor.
* Doktorunuz tiroit hormonu desteği kullanmanıza karar verdiyse, kullandığınız ilacı ve dozu ona sormadan sakın değiştirmeyin.
* İlacınızı daima aç karnına alın (tiroit hormonları aç karnına alındıklarında daha iyi emiliyorlar). Eğer midenize zarar verirse tok karnına da kullanabilirsiniz ama dozun mutlaka buna göre ayarlanması gerektiğini aklınızda bulundurun.
* Tiroit hormonu kullanırken demir ve kalsiyum içeren hapları aynı anda almayın. Ayrıca aç karnına kullanılan mide haplarını da bir başka öğünde almaya çalışın.
* Gebe kalırsanız bunu en kısa zamanda doktorunuzla görüşün. Gebelik süresince ve doğum sonrasında doktorunuzun daha dikkatli bir kontrol planı oluşturması gerekecektir.
* Haşimato hastalarının depresyon, diğer bağışıklık sistemi hastalıkları ve kronik yorgunluk sendromuna daha sık yakalandıklarını unutmayın.

UNUTMAYIN

TSH NEDEN ÖNEMLİ?
Aşağıdaki sorulardan üçüne evet diyorsanız hemen TSH testi yaptırın çünkü hipotiroidi hastası olma olasılığınız yüksek.
* Son birkaç ayda izah edemediğiniz bir şekilde kilo almaya, zor kilo vermeye başladınız mı?
* Tırnaklarınız daha kolay kırılıyor, daha zor uzuyor ve kolayca çatlıyor mu? Saçlarınız daha cansız, daha çok dökülüyor ve kolayca kırılıyor mu?
* Cildiniz eskisine kıyasla daha mı kuru?
* Kendinizi devamlı çok yorgun hissediyor ve sabahları uyanmakta, yataktan kalkmakta zorluk mu çekiyorsunuz?
* Ellerinizde, ayaklarınızda uyuşma, yanma ve karıncalanma var mı?
* Son zamanlarda izah edemediğiniz şekilde durup dururken ortaya çıkan bir kabızlık problemi var mı?
* “Neden her yer bu kadar soğuk?” diye düşünüyor, kendinizi sıcakta daha rahat hissediyor musunuz?
* Etrafa karşı ilgisiz, unutkan, halsiz, enerjisiz, çekingen biri haline mi geldiniz?
* Sesinizde yavaş yavaş artan bir kalınlaşma söz konusu mu ve daha boğuk, daha kısık bir sesle mi konuşmaya başladınız?
* Cinsel isteğinizde belirgin bir azalma gözlemliyor musunuz?
* Baş ağrıları, kas krampları, el ve ayaklarda karıncalanmadan yakınıyor musunuz?