AlzheImer kendini nasıl belli eder?

Ömürler uzuyor, ortalama yaşam süresi 80’leri geçiyor. Bu iyi bir haber mi? Evet! Hem de çoook iyi bir haber.
Eğer genç, dinç, sağlıklı ve fit yaşlılarımız olacaksa, yaşlılık sorunlarına çözümler üretilecek, yaşlılık hastalıkları iyi yönetilecekse kesinlikle iyi bir sonuç.
Nedeni şu:
Yaşlı nüfus “tecrübeli nüfus” demek. “Alın teri”nden ziyade, “beyin teri” ile kazanmayı bilen, “katma değeri yüksek” ürünler üretebilen birikimli bir nüfus demek.
Ama yaşlılık sorunları da çok mühim meseleler.
O sorunlardan biri var ki, sadece mühim değil. Onun yürek yakıcı, iç acıtıcı, can sıkıcı sonuçları da var. Sorunun adı Alzheimer hastalığı.
Bellek kaybı ile giden tatsız bir problem.
Sapasağlam anneniz, aslan gibi babanız gözünüzün önünde çaresiz gözlerle size bakıp duruyor. Üstelik sadece onlar değil, siz de çaresizsiniz.
Peki ne yapılabilir?
Burada da erken teşhis çok mühim. Bunun yolu da “bilgili evlatlar, komşular, arkadaşlar” olup onu erken dönemde tanımaktan, en azından şüphelenmekten geçiyor.
Aşağıdaki kısa rehberi bu nedenle hazırladım.
Umarım işinize yarar. Hazırsanız eğer buyurun...

ERKEN EVRE

VARAN 1: İlgi kaybı var mı?

◊ Aynı soruları tekrar tekrar sorma
◊ Yakın zamanda olan şeyleri hatırlayamama
◊ Bir işe konsantre olamama
◊ Çevreye karşı daha az ilgi duyma
◊ Bulunduğu zaman ve yer konusunda farkındalığın bozulması
◊ Bildiği yollarda bile kaybolma
◊ Konuşma sırasında kaldığı yeri veya konuyu unutma ve/veya doğru kelimeleri bulamama
◊ Eşyaları uygun olmayan yerlere koyma (cüzdanın buzdolabına konması gibi)
◊ Belli bir neden olmaksızın ani duygu durum ve davranış değişiklikleri yaşama

ORTA EVRE

VARAN 2: Huy değişikliği başladı mı?

◊ İlaçlarını almayı unutma
◊ Yazma ve okuma dâhil iletişim yetilerinin kaybı
◊ Ütü, fırın gibi riskli bazı ev aletlerini kapatmayı unutma
◊ Saldırganlık, öfke patlamaları veya içe kapan-ma gibi farklı beklenmedik davra-nışlar gösterme
◊ Özellikle geceleri ortaya çıkan ve giderek yoğunlaşan huzursuzluk ve sıkıntı hissi
◊ Çok uzun süre uyuma veya hiç denecek kadar az uyuma
◊ Kuruntu ve halüsinasyonlar

İLERİ DÖNEM

VARAN 3: Bellek kaybı dikkat çekici düzeyde mi?

◊ Belleğin ileri derecede azalması veya kaybı
◊ Konuşma ve söyleneni anlamada güçlük
◊ Duyguların ifadesinde azalma veya tam kayıp
◊ İnsanları, hatta aynaya baktığında kendini bile tanımada güçlük çekme
◊ Tuvaleti kullanma, banyo, giyinme, yeme içme dâhil tüm kişisel bakım faaliyetlerinde yardıma ihtiyaç duyma
◊ İdrar ve büyük abdesti sık sık altına kaçırma
◊ Çiğneme ve yutma güçlüğü
◊ Giderek artan güçsüzlük hali

OFİS DERTLERİ

Klimalara dikkat!

◊ Klimalarla gelen sorunlar: Havalandırma sistemleri, ısı değişimleri ve mikrop kaynağı olabilmeleri nedeniyle hastalık sebebi olabiliyor. Mesela bir tür zatürree olan lejyoner hastalığına yol açabiliyorlar.
◊ Ofislerde aksırık, öksürük de kolayca yayılan üst solunum yolu mikrobik hastalıklar bakımından önemli bir problem. Mesela nezle, grip. Mesela betahemolitik streptekok enfeksiyonları.
◊ Sandalye bağımlılığının getirdiği hareketsizlikle ilgili konular: Mesela kolay kilo alma, yağlanma. Kas kaybında hızlanma. Eklemlerde, tendonlarda tembelleşme, kireçlenme vs.
◊ Masa başı çalışmanın getirdiği ortopedik sorunlar: Özellikle de bel ve sırt ağrıları.
◊ Güneşsiz kalmanın bilinen riskleri: D vitamini eksikliğine bağlı halsizlik, bitkinlik, keyifsizlik ve ağrılar.

İŞYERLERİNDE BUNLARA DİKKAT

Masalarımız mikrop kaynıyor!

◊ Ofis havasının yarışmacı ortamı neticesi gelişen ruhsal problemler: Özellikle de stres ve onunla bağlantılı konular.
◊ Ofis teknolojilerinin yarattığı olumsuzluklar: Bilgisayar ekranına bağımlılığın geliştirdiği göz sorunları.
◊ Çalışma masalarının ve bilgisayar mouse’larının kirliliği: İngiltere’de yapılan bir çalışmada ofis masalarının en az klozetler kadar mikrobik kirlilik taşıyabileceği gösterildi.
◊ Sürekli oturmanın getirdiği hazım sistemi problemleri: Özellikle kabızlık, daha sık görülen reflü, kolit, gastrit vb.
◊ Sık görülen kronik hastalıklar sorunu: Ofis çalışanları hipertansiyona, diyabete ve damar sertliğine daha sık ve daha erken yaşlarda yakalanıyorlar.