Alkolden uzak durun

Karaciğerinizi muhtelif sebeplerle üzebilirsiniz ama günlük yaşamda en çok karşılaşılanları alkol kullanımı, ilaç reaksiyonları ve virüs kaynaklı karaciğer enfeksiyonlarıdır. Yiyecek ve içeceklerle aldığınız kimyasal toksinlerin de karaciğerinizi zedeleyebileceğini bilmelisiniz.

ALKOL önemli bir karaciğer zararlısıdır. Karaciğere ciddi zararlar verir. Alkole bağlı karaciğer hastalıklarında tüketilen alkollün miktarı ve süresi kadar beslenme alışkanlıkları, kişisel genetik ve metabolik özellikler de etkilidir. Tüketilen alkolün miktarı fazla, kullanım süresi uzun ise karaciğerde zedelenme ihtimali yükselmektedir.

Alkollü içkilerin esas maddesi etanol karaciğerde parçalanırken karaciğer hücrelerini tahrip etmektedir. Etanolün yüzde 90’ı karaciğerde parçalanır. Parçalanma sürecinde oluşan asetaldehit karaciğer için tam bir zehirdir.

Alkole bağlı karaciğer zararlanması uzun süre herhangi bir belirti . Bu sinsi seyir alkole bağlı karaciğer hastalığının sessizce ilerlemesinin ve ancak ağırlaştığı zaman farkedilebilmesinin başlıca nedenidir.

Alkole bağlı karaciğer zararlanması yağlanma veya iltihaplanma döneminde fark edilip alkol kullanımı bırakılırsa genellikle iyileşmektedir. Karaciğer çok güçlü bir ‘kendi kendine tamir yeteneğine’ sahiptir ve çok kısa bir sürede kendisini yenilemektedir. Eğer sorun siroz aşamasına ulaşırsa çözümü artık çok güçtür. Bu aşamada amaç karaciğeri iyileştirmek değil geride kalan mevcut rezevleri korumaktır. Alkolik sirozda erken tanı ve tedavi işte bu nedenle çok önemlidir. Sirozun erken teşhisi hayatı tehdit eden sonuçları kontrol edilebilir veya önlenebilir kılar.

Ne kadar alkolün zararlı olduğu sorusunu yanıtlamak pek kolay değildir. Bunun nedeni karaciğerin alkole duyarlılığının her bireyde farklı oluşudur. Genelde kadınların - vücut yağlarının az, toplam sıvı miktarlarının düşük oluşu gibi nedenlerle- alkole duyarlılığı erkeklerden fazladır.

Uzmanlar günlük alkol tüketiminin en fazla miktarı, ‘erkekler için iki, kadınlar için bir ölçü olmalıdır’ diyor. Bir ölçü alkol bir kutu (360 ml) bira, 1 kadeh (150 ml) şarap, yarım çay bardağı (45 ml) yüzde 80-100 derecelik distile (rakı, votka, viski için) içkiye eşdeğerdir. Bir kez daha hatırlatalım: Bu miktarlarda alkolün bile karaciğeriniz için zararlı olması mümkündür. ‘Sosyal içicilik’ masum bir davranış gibi kabul edilmemelidir. Sosyal içicilerin de zaman zaman alkole bağlı karaciğer hastalıkları yönünden kontrol edilmesi gerekir.

Alkolik hepatit alkol zararlanmasının daha ileri bir aşamasını ifade eder. İştahsızlık, bulantı, karın ağrısı ve gerginliği, yorgunluk, halsizlik, enerji kaybı, kas ve eklemlerde ağrılar alkolik hepatite işaret edebilir. Bazen alkol bırakıldıktan sonraki dönemde belirtiler daha da şiddetlenebilir. Genelde tüketilen alkol miktarı ile ilişkilidir ama belirtiler alkolün az tüketildiği dönemlerde de ortaya çıkabilir. Alkolün bırakılması en etkin çözümdür. Alkolük hepatit sorununun oluşması için mutlaka alkolik biri olmak gerekmez. Az miktarda ve kısa süreli alkol ile de hepatit ortaya çıkabilir. Alkolik hepatitin tehlikesi yanlızca siroza dönüşüm riski değildir. Yol açtığı besinsel eksiklikler ve ruhsal sorunlar ile genelde tüm vücut sistemlerini etkileyebilir.

Alkol yararlı değil zararlıdır

Alkolün sağlığınıza yarardan çok zarar verdiğinden hiç kuşkunuz olmasın. Alkol sağlığa zararlı toksik bir kimyasaldır. Alkolün sosyal ortamlarda giderek daha yaygın bir şekilde kullanılması muhtemel bir sağlık tehdidir. Bu toksik kimyasalı ya hiç kullanmamalı ya da ifrada kaçmadan, vücudun kaldırabileceği - karaciğerin parçalayabilceği-, dokusal hasarın oluşmadığı dozlarda kullanmalısınız. Alkol karaciğere, sinir sistemine ve diğer dokulara zarar vermeyecek miktarlarda alınıyorsa kişisel bir tercih olarak kabul edilebilir. Son zamanlarda düşük doz alkol kullanımın özellikle damar sistemi üzerinde bazı yararlarının olabileceğini gösteren bulguların mevcudiyeti alkol kullanımı yönünde teşvik edici kanıtlar gibi de yorumlanmamalıdır.

Bizim önerimiz alkolü kullanmamanızdır. Kullanıyorsanız alkol oranı düşük içkileri -özellikle kırmızı şarabı- tercih edin. Erkekseniz iki ölçü, kadınsanız bir ölçü alkol tüketimini aşmayın!

Ağrı kesicilerle alkol almayın

Sık kullanılan bir ağrı kesici asetaminofen içeren ilaçlarla birlikte alkol kullanımı alkolün toksik etkilelerini hızlandırmaktadır. Bu maddeyi içeren herhangi bir ağrı kesiciyi alkolle birlikte kullanmamalısınız. Alkol sonrasında ortaya çıkan baş ağrısı sonucunda asetaminofen içeren ağrı kesicilerden uzak durmalısınız. Prensip olarak alkolle birlikte hiçbir ilaç kullanmamaya dikkat etmelisiniz. Özellikle uyku yapıcı ruhsal gevşetici, ağrı kesici, antidepressan ve antibiyotik ilaçlar için geçerlidir.

İşi siroza kadar uzatmayın

Alkol karaciğer hastalıklarının en önemli nedenlerinden biridir. Karaciğer yağlanması ile başlayan alkole bağlı karaciğer zararlanması (hepatik steatoz) bir süre sonra iltihaplanmaya (alkolik hepatit) dönüşmektedir. Eğer zamanında fark edilmez ve alkol alımına sürerse karaciğerde yapısal bozukluk ilerler. Bir süre sonra normal karaciğer dokusu yok olacak, sertleşmiş, küçülmüş, fonksiyonlarını yapamayan hasta bir karaciğer - karaciğer sirozu- ortaya çıkacaktır.