10 maddede metabolizma

1 - Metabolizma nedir? Vücudumuzun dışarıdan aldığı tüm enerji kaynaklarını yaşamamız için gerekli maddelere dönüştürme çabasına metabolizma denir. Solunum, sindirim, dolaşım, yağ depolama, protein oluşturma gibi yaşamsal işlemlerin hepsi metabolizmanın içinde yer alır.
2 - Metabolizma hızı nedir? Vücudumuzun enerji yakma hızıdır. Herhangi bir aktivite yaparken değil dinlenme sırasında yakılan enerji miktarına göre belirlenir. Bu değere “bazal metabolizma hızı” denir.
3 -  Vücudumuz kaloriyi öncelikle “hayatta kalabilmek” için harcar. Bazal metabolizma günlük enerji yükümüzün neredeyse yüzde 60-70’idir. Kalanı fiziksel aktivitelerimiz ve elbette yiyip içtiklerimizi kullanmak için bedenimizin harcadığı çabanın karşılığı olan kaloridir ki besinlerle aldığımız enerjinin yüzde 10’u demektir.
4 - Cins, yaş, kalıtım, yaşam biçimi (beslenme alışkanlıkları, aktivite) de metabolizmayı etkiler. Yaşlar ilerledikçe metabolizma yavaşlar. Her 10 yılda yüzde 3 oranında azalma olur.
5 - İklim koşulları da metabolizma üzerinde etkilidir. Soğuk havalarda vücudu ısıtmak, sıcak havalarda da serinletebilmek için ekstra enerji harcanır. Tropikal iklimlerde yaşayanların bazal metabolizması ortalamaların üzerindedir.
6 - Metabolizmayı kontrol eden ana organ tiroid bezidir. Boynun ön tarafında yer alan, kelebek biçimli bu ufak tefek salgı bezi hangi hızla kalori yaktığımızı, proteinleri hangi hızla yapıp yağları hangi hızla depoladığımızı kontrol eder. Diğer hormonların işlevlerini de dikkatle izler.
7 - Kas dokusu fazla olanların metabolizma hızları da daha yüksektir. Erkeklerin kadınlara göre metabolizmaları daha hızlı çalışır. Direnç egzersizleri metabolizma hızını artırmaya yardımcı olur. Kaslara yük bindirmek, kasları sık tekrarlı ağırlık çalışmaları ile yormak ve kas kitlesini artırmaya yönelik tüm diğer aktiviteler sayesinde bazal metabolizma hızı artar.
8 - Protein içeriği zengin beslenme metabolizma hızını artırır. Vücudumuz proteinlerin sindirimi için daha fazla enerji harcar.
9 - Günde ortalama 1200 kaloriden az alındığında metabolizma hızınız yavaşlamaya başlar.
10 - Kafein metabolizma hızını artırır. Acı biber de... Ama kısa süreli olarak... Ephedra sinica içeren besin destekleri, çayları metabolizma hızlandırıcı olarak pazarlanmaktadır. Kalp damar sistemi üzerine yan etkileri tehlikeli olabilen bu maddeye güvenip beslenmesine dikkat etmeden, aktivite yapmadan kilo yönetimini başaracağını sananlar yanılırlar.
Acı portakal hapları da metabolizmayı hızlandırıp zayıflatıyor diye satılmaktadır. Bu maddeler bazal metabolizma hızını değiştirmez.

OKUR SORUSU 

Safra polipi kansere döner mi

Herhangi bir nedenle karın bölgesine ultrason incelemesi yaptıranları bazen tatsız bir sürpriz bekler: Safra kesesi polipleri! Bunlar kesenin iç duvarından kese boşluğuna doğru büyüyen ufak, saplı kitlelerdir.
Genelde herhangi bir belirti vermez, şikâyete de yol açmazlar. Çoğu polip kese içerisinde kolesterolün birikmesi ya da kesenin iltihaplanması nedeniyle oluşur. Özellikle kolesterol poliplerinde -seyrek olarak- polipten bir parça kopup safra kesesinin girişini ya da safra kanalını tıkayabilir.
Bu da tıkayıcı tipte sarılığa hatta pankreas iltihabına yol açar.
Poliplerin kanserleşebilme özelliğine gelince... Bu biraz da polipin büyüklüğüne bağlıdır, polip büyüdükçe kanser riski daha fazladır.
Çapı 1 cm’den büyük olan poliplerde kanser sıklığı yüzde 50’yi bulabilir. 2 cm’yi geçenlerinse neredeyse tamamı kötü huyludur.
Ne iyi ki kolesterol poliplerinin yüzde 97’si 1 cm’nin altındadır. Peki, tedavi gerekli mi? Polip 1 cm’den büyükse ameliyat önerilir.
Daha küçük nodüller takibe alınır. Kesin kararsa doktora bırakılmalıdır. 

UNUTMAYIN

Karaciğeri yoran ilk 10 şey

◊ Daha az yiyin: Fazla miktarda kalori tüketenlerde karaciğer daha çok zorlanır, daha kolay yağlanır.
◊ Tatlı, şekerli, reçel, bal ve pekmezden uzak durun. En azından bunları abartmayın:
Bu besinler insülini tahrip edere karaciğerde yağ depolamasına yol açarlar.
◊ Karaciğerin en büyük düşmanı früktoz zengini yiyecek ve içeceklerdir. Früktoz katılmış hazır yiyeceklerden uzak durun. Fazla meyve yemeyin. Meyve suları taze sıkılmış olsalar bile yarım bardağı geçmesin.
◊ Hareketsizlik karaciğerin en büyük düşmanıdır. Hareket ettikçe karaciğerinizi yağlanmaktan korursunuz.
◊ Un ve nişasta yüklü yiyecekleri azaltın.
◊ Kilo almayın.
◊ Alkol bilinen en büyük karaciğer düşmanıdır, unutmayın.
◊ Bilinçsiz ilaç kullanmak en sağlam karaciğer için bile mühim bir tehdittir.
◊ Bitkisel sağlık ürünleri de bilinçsiz kullanıldıklarında karaciğerin canına okuyabilirler.
◊ Gebelik de karaciğeri yoran bir süreçtir. Özellikle hanımlar karaciğerlerini korumak için gereksiz ilaçlardan uzak durmalılar.