Sektör diyor ki: Toplu bir kapama olmalıydı

YOKSA FEDAKARLIK SONUÇSUZ KALACAK

* (TURYİD Başkanı ve Frankie’nin sahibi Kaya Demirer)

Mekan sahipleri isyan etmekte haklı. Ama ben bilim kurulunun bu eksik kalan kararlarını kamunun daha da sertleştireceğini düşünüyor ve doğru buluyorum.

Sokağa çıkma kısıtlamalarının hafta sonu yasaklara dönmesinin ve hatta hafta içi de akşamları 22.00-07.00 arası yasakların uygulanmasının hızlı sonuç almak için mutlaka uygulanması gerektiğini düşünüyorum.

Aksi takdirde süreç uzayacak. İşte o zaman koca bir sektörün fedakârlığı sonuçsuz kalacak. Bu durumu yaşamamalıyız.

Bu ikinci kapanma farklı bir formatta olacak diye düşünüyorum. Şöyle:

Sert önlemler alınırsa rakamlar daha kontrol edilebilir seviyeye geldiği anda yeniden hizmete gireriz. Zira ne bizim ne çalışanlarımızın ne de devletin bu yükü daha fazla taşıyacak gücü var. Ama bu aşamadan sonra hem müşteriler hem de işletmeler bu ikinci kapanmadan gereken dersleri çıkarmazsa ve “Çok özledik” edasıyla Covid’i hiçe sayarlarsa, o zaman işte çok hızlı ve ani kararlarla tekrar kapanmalar gelebilir.

Aşının yaygın uygulanma dönemine, yaz sıcaklarına, açık hava dönemlerine kadar aç-kapa sistemiyle çılgın bir vaziyette ruh ve ekonomik sağlığımızı kaybederiz!

Hijyene dikkat edenler ayrıştırılmalı

* Cem Mirap (Lucca)

İkinci kez kapandığımız bu dönemi insanlar ya evde mesafeli buluşmalarla ya da açık havada sosyalleşmeyle geçirecek. Yemeğini ve deneyimini evlere ulaştırabilmek, markalar için çok önemli olacak diye düşünüyorum.

Gerek catering gerek lüks paket servis gibi yöntemlerle eve ulaşmak artık Michelin yıldızlı restoranlar için bile önemli oldu.

Pandeminin bittiği zaman bile artık evlere markanın ulaşması hayatımızın bir parçası olmaya devam edecek.

Bu nedenle eve servis odaklı kurduğumuz, Lucca’nın lezzetlerini eve getiren ve Fuudy’de bulunan L’express, bu dönemde üzerinde en çok durduğumuz markamız olacak.

Elbette temennim, sektörün hijyene ve kurallara dikkat eden markalarının ayrıştırılması ve Avrupa’da olduğu gibi en azından kısıtlı saatlerde bir an önce açılması.

İkinci kez kapanmak çoğu mekan için daha zor bir süreç olacak. Çünkü sektör pandeminin ekonomik etkilerinden daha çıkamadı, çıkmaya çalışıyordu.

BU İŞİ ÇÖZMEYE YETMEYEBİLİR

* Mustafa Taşan (Neni Brasserie)

İki milyon çalışanıyla ülkenin en büyük sektörü bir yıl içinde ikinci kez kapanıyor. Çalışanların ailelerini, sektöre mal ve hizmet verenleri de şöyle kabaca toplarsak belki de 9-10 milyon kişinin hayatını etkileyen bir süreç bu. Avrupa’da da restoranlar kapalı. Evet ama Avrupa ya da Amerika’da yaşamış olanlar iyi bilir, oralarda büyük şehirler hariç, tıklım tıkış bir halde toplu taşıt kullanmak neredeyse hiç yoktur. Ev gezmesi, akraba ziyareti, taziyeler, asker uğurlaması yok denecek kadar azdır. İnsanların diğer insanlarla bir araya geldikleri yerler, kafe ve restoranlardır.

Bizde durum öyle değil.

Toplumun büyük kesimi her gün toplu taşıma kullanıyor, ev gezmelerine, akraba ziyaretlerine gidiyor, kınalar, taziyeler, herkes sürekli her an iç içe.

Bizim korkumuz şu:

Sektörümüzün yaptığı bu fedakârlık bu işi çözmeye yetmeyebilir ve iş uzadıkça uzayabilir. İşin uzaması da sektörümüzün tüm bileşenlerini felakete sürükler.

Aslında toptan bir kapanmayla bu işi hep beraber çözebiliriz...

Geçtiğimiz ilk dalgada devletin uyguladığı KÇÖ (Kısa çalışma ödeneği) desteği önemli bir destekti. Toparlanma aşamasında gelen KDV desteği de öyle.

Eylül-ekim aylarında büyük ölçüde sektör olarak KÇÖ desteğinden çıkmıştık.

Şimdi tekrar KÇÖ desteğine dönmek zorundayız. KÇÖ desteği önemli olmasına rağmen gelirlerinin önemli bölümü bahşiş olan çalışanların gelirlerinin yarıya inmesine engel olamıyor.

İşverenler için ise devam eden büyük kiralar, vergiler, cari ödemeler var. Hüzünlü bir dönem bizleri bekliyor.

Yapılması gereken toplu bir kapamaydı

* Gülin-Yücel Özalp (Topaz, Pandeli, Firuze, Monkey)

İki milyon çalışanın olduğu yeme içme sektöründe çalışanların işlerine en kısa sürede dönebilmeleri için yapılması gerekenin ülke genelinde toplu bir kapama olması gerektiğini düşünüyoruz.

Restoranları kapatmak salgını önlemede bir çözüm olmayacak, sadece bizim kapalı olduğumuz süreyi uzatacak. 

Bu dönemde yapılmasına izin verilen paket servis ise sektörün sadece yüzde 5’ini oluşturuyor.

Üstelik bazı restoranların konsepti gereği paket servis yapma şansı hiç yok. Bu da işletmenin tamamen kapanması anlamına geliyor. Devletten beklediğimiz en önemli desteklerden biri de genelgeyle kapatılmış, kapalı kalma süresi belirsiz, geliri olmayan işletmelerin kira ödemeleri.

Diğeri de pandemi döneminde kapanıp tekrar faaliyete geçen işletmelere yeni alınan personellerin kısa çalışma ödeneğine hızlı bir şekilde dahil edilmesi.