Vicdanlı çocuklar yetiştirmenin yolları

‘ÇOCUK HER ŞEYİ GÖREREK, MODEL ALARAK ÖĞRENİR’

Prof. Dr. Nilgün Sarp (İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı, Çocuk Gelişimi bölümü öğretim üyesi): Öncelikle aileye bakmalıyız. Çocuğu ailenin merkezi haline getiren, ona sorumluluk vermek yerine tüm sorumluluklarını üstüne alan, sosyal medya hesaplarıyla çocuğundan daha fazla vakit geçiren aileler çocuğunu ihmal ediyor. Çocuğun gelişiminde 0-8 yaş çok önemli. Sağlıklı bir birey olma açısından genetik özelliklerin yanında başta aile olmak üzere çevresel etkenler yadsınamaz önem taşıyor. Okulöncesi dönemde çocuk her şeyi görerek, model alarak öğreniyor. Ailede yaşananlar ayna etkisi gibi çocuğa da yansıyor, bu da çocuğun yetişkinlik dönemindeki kişilik yapısını etkiliyor. Ailede sevgi, saygı, yardımlaşma duygularıyla büyüyen çocuklar toplumda aynı davranışları sergiliyor.

Prof. Dr. Özgür Öner (Çocuk ve ergen psikiyatrı): Hepimiz çocuklarımızı vicdanlı bireyler olarak yetiştirmek isteriz. Ancak bu uzun vadeli bir amaçtır. Çocuklar, becerileri adım adım kazanır ve önceki dönemde kazandıklarının üzerine yenilerini inşa ederler. Anne-babanın diğer insanlara ve çocuklarına saygılı davranışları, kendi duygularını uygun şekilde ifade edebilmeleri, çocuğa koşulsuz sevgi gösterirken uygun sınırlar koyabilmeleri ve çocuğun gelişim dönemine uygun beklentiler oluşturmaları çocuğun duygusal gelişimini destekler. Böylece çocuk kendi duygu ve davranışlarını daha iyi kontrol etme yeteneği kazanır. Çocuğunuzun vicdanlı olması için özel olarak yaptığınız davranışlar sizi bu amaca götürmez. Çocuğum vicdanlı olsun diye yaşlılara yardım eder, sokak hayvanlarına mama verir, ağaç dikerseniz bu hiçbir işe yaramaz. Bu davranışlar ancak, siz doğal olarak bunları yaptığınızda çocuğunuzu geliştirir. Siz insanlara ve hayvanlara yardım eden biriyseniz, çocuğunuz sizden bu değerleri alır.

NEREDEN BAŞLAMALI?
Prof. Dr. Nilgün Sarp

Çocuğunuzu dinleyin, kendisini ifade etmesine izin verin: Örneğin “Galiba arkadaşının seni itmesine üzüldün” gibi geri bildirimde bulunarak onun duygusunu anladığınızı ifade edin.

Kendi duygularınızı da onunla paylaşın, kızdığınızda veya üzüldüğünüzde sebebini açıklayın: ‘Ben’ dili kullanın. “Masayı toplamamda bana yardımcı olur musun, bana yardımcı olduğunda çok mutlu oluyorum, işleri beraber bitirip kitap okuyabiliriz” gibi.

Doğaya duyarlı olmasını sağlayın: Sokak hayvanlarına su ve mama bırakın, barınakları ziyaret edin. Doğa ve hayvanların önemi konusunda beraber kitaplar okuyun, belgeseller izleyin. Bu, çocukların akademik başarısına da yansıyacaktır.

Yaşlılara yardımcı olmak konusunda destekleyin: Toplu taşıma kullanırken yer verme, elindeki bir paketi taşımayı teklif etme gibi...

Farkındalık sağlayın: Çocuğunuza sizin için çok önemli ve değerli olduğunu hissettirin ancak hepimizin bu dünyada, hiçbir şeye zarar vermeden yaşayacak birer insan olduğumuzun farkında olmasını da sağlayın.

Çocukta empati duygusunun gelişmesi için bazı fırsatları değerlendirin: Bu konuda çocuk kitapları çok yardımcı olabilir. Üşüyen, acıkmış, kıyafeti yırtık bir çocuk resmi üzerinden, onun ne hissedebileceğini konuşun. Düşen bir çocuğun veya şiddet görmüş bir hayvanın nasıl canının yandığını tartışın.

Yaşamı ‘merkeze alın’: Çocuğun doğanın, yaşamın bir parçası olarak yetiştirilmesinin önemini unutmayın. Artık günümüzde merkeze ‘ben’i, ‘biz’i, hatta ‘insanlığı’ değil; ‘yaşam’ı koyan bir yaklaşımı benimsemeliyiz.

HAFTANIN KİTABI

Yazar: Göktuğ Canbaba
Resimleyen: Ceyda Karlı
Yayınevi: Doğan Egmont
Tür: Roman
Yaş: 8+
Sayfa: 152
Fiyatı: 21 lira

‘Hayaller Tarlasına Davet’ fantastik öğelerle bezenmiş bir roman. Bir kızın iç yolculuğunu anlatıyor...

#EVDEKAL ETKİNLİKLERİ

TAŞ DEVRİ’NE GİDİYORUZ!

Yediden yetmişe herkesin çok sevdiği ‘Taş Devri’ sevgi, aile, dostluk, çalışkanlık ve hayvan sevgisi kavramlarıyla örülü eğlenceli bir oyun. Biletix.com’dan bilet aldıktan sonra seyretix.com’dan çevrimiçi olarak izleyebilirsiniz.

Etkinlik tarihi: Bugün/Yarın
Saati: 13.00/20.00
Yaş: 3+
Bilet fiyatı: 39.50 lira