Ne yapacağını bilmiyorsa...
Pandemi sebebiyle uzun süre evde kalan çocuklar, okula döndükten sonra pek çok sorunla karşı karşıya kaldı. En temel yönergelere uymakta zorluk çekiyor, arkadaş bulamamaktan şikâyet ediyor; “Benimle kimse oynamıyor”, “Benim yerime onunla oynamak istediğimi söyler misin” diye sıkıntılarını dile getiriyorlar. Biz ne yapacağını bilmeyen bir çocuğa nasıl destek olacağız?
Pandemi kısıtlamaları sonrası okula dönen çocukların sıraya girme, söz alma, genel kurallara uyma gibi davranışlarında ne gibi değişiklikler oldu?
Mehtap Gür (Okulöncesi eğitimcisi): Çocuklar pandemi sürecinde akranlarıyla etkileşimle öğrenecekleri birçok davranışı maalesef deneyimleyemediler. Dolayısıyla şu an bir araya gelen çocukların en büyük sorununu ‘Ne yapacağını bilememe’ olarak tanımlayabiliriz. Okulda söz almak için sırasını beklemek zorunda olan çocuk evde buna ihtiyaç duymuyordu. Özellikle konuşan kişiye odaklanma ve sabırla bekleyebilme becerileri gelişmedi. Bu süreci yoğun olarak ekran başında geçiren çocuklarda ekrana aralıksız bakma, odaklanıp dakikalarca izleyebilme davranışı gözlemlenirken masa başında ellerini ve temel becerilerini kullanması gereken bir etkinlikte kısa sürede sıkılma, sabır gösterememe, yaratıcı ürünler ortaya çıkaramama, verilen bir yönergeyi takip edememe gibi davranışlar ortaya çıkıyor. Normal şartlarda çocuklar, her yerde ve hiçbir oyun materyali olmadan da yaratıcı oyunlar üretebilme becerisine doğal olarak sahiptir. Pandemi süreci küçük yaş grubundaki çocukların yaratıcılık ve yeni şeyler üretebilme becerilerini de olumsuz şekilde etkiledi.
Dr. Bahar Eriş (Eğitimbilimci): Çocuklar iletişim kurmayı, oyuncak paylaşmayı, sırada beklemeyi, yeni arkadaşlık bağları kurmayı, “Lütfen” ve “Teşekkür ederim” gibi kıymetli ifadeleri öğrenmeyi, sohbet edebilmeyi, dinleme becerisini sosyal ortamlarda öğreniyor. Uluslararası araştırmalara göre pandemi, bazı çocuklarda bu tür sosyal becerilerde gerilemeye yol açtı. Öte yandan çocuk beyni esnek olduğu için bu becerileri bol tekrar ve pratikle geri kazanmak mümkün. Öğretmenlere bu konuda çok iş düşüyor ancak ailelerin de evde yapabileceği birçok şey var.
Çocukların sosyal hayata uyumlu yaşayabilmeleri için önerileriniz neler?
Dr. Bahar Eriş: Evde mümkün olduğunca bir rutin oluşturmak önemli. Evde rutin yoksa çocuk sosyal ortamda da zorlanıyor. Aileler çocuğu evin merkezi haline getirmemeli. Böyle olduğunda, çocuk aynı ilgi ve dikkati ev dışındaki sosyal ortamda da bekliyor. Çocuğa ailenin eşit bir üyesi olduğu mesajını vermek önemli. Bunun bir yolu, çocuklara küçük yaştan itibaren ev içinde sorumluluklar vermek. Sorumluluklar, talimatı takip edebilme becerisini de destekliyor. Çocuklara, yaptıklarıyla sonuçlar arasındaki ilişkiyi sözel olarak anlatmak da önemli. Çocuk karşısındakinin sözünü kesmeden beklediğinde “Aferin” demek ona bir bilgi vermez. Bunun yerine “Arkadaşını dikkatlice dinlemen çok saygılı bir davranıştı, onu da mutlu etti, kendinle gurur duymalısın” gibi cümleler çocuğa davranışıyla sonuç üzerinde etki yarattığını, bu dünyaya pozitif bir şey katma gücüne sahip olduğunu hissettirir. Aileler, evde sosyal becerilerin pratiğinin yapılabileceği ortamlar kurgulayabilir. Mesela haftanın bir günü aile toplantıları yapıp birbirini dinleme, konuşmak için söz alma, kendi sıranı bekleme pratiği yapılabilir.
Mehtap Gür: Tüm bilimsel kaynaklar ve eğitimcilerin deneyimleri gösteriyor ki, çocuklarda olumlu davranışların gelişebilmesi, akademik becerilerin yüksek olması, sosyal-duygusal yönden gelişmiş ve yaşına ve gelişim özelliğine göre sorun çözebilme becerileri yüksek çocuklar yetiştirmek için okul-aile işbirliği çok önemli. Ayrıca çocuğun sosyal hayattaki tavır ve davranışları için anne-babalar önayak olmalı. “Günaydın, iyi akşamlar” gibi cümleleri önce onlar söylemeli, markette sıraya girmeli, ayakkabısını nasıl bağlayacağını göstermeli, sırayla konuşmalı, kurallara uymalı, dinlemeyi bilmeli. Çocukları mümkün olduğunca akranlarıyla bir araya getirmek ve sorun çözme becerisine katkı sunan en iyi yollardan biri olan akran öğrenmesine fırsat yaratmak da çok önemli.
HADİ GİDELİM
ALİS HARİKALAR DİYARINDA
Lewis Carroll’un dünyaca ünlü eserinden uyarlanan oyun, müzikli bir görsel şölenle çocuklara unutamayacakları dakikalar yaşatacak.
Yer: İstanbul-Bakırköy Yasemin
Yalçın Sahnesi Tarih: Bugün
Saat: 13.00/15.00 Yaş: 3+ İletişim:
(0212) 572 04 44 Fiyatı: 56.50 lira
HAFTANIN KİTABI
MATEMATİĞİ SEVDİRECEK
‘İşte Bunlar Hep Matematik’ çocuklara bu alanı sevdirecek bir kitap.
Yayınevi: Domingo Yazan: Stan
Gudder Çeviri: Çağlar Sunay
Tür: Matematik Yaş: 7+
Sayfa: 113 Fiyatı: 36 lira
FOTOĞRAFINI ÇEK, GÖNDER
Ahmet Tezer’in torunu İdil.
Ailenizin minik üyesinin fotoğrafını çekin, #HürriyetÇocuklaHayat etiketiyle Instagram’da paylaşın, bu sayfada yayımlayalım.
