Kurban Bayram'ında çocukları üzmeyin, sevindirin!

Kurbanlarınızı çocuğunuzun gözleri önünde kesmek, onu oldukça olumsuz etkileyebilir. Kurbanlık hayvanı ona göstermeyin, sevgi bağı kurduğu hayvanın kurban edildiğini gören çocuk buna aşırı tepkiler verebilir. Konuyu Uzman Klinik Psikolog Nihan Yuğaç Doğan ile konuştuk.

Çocuklar kurban bayramını nasıl algılıyor?

Çocuklar bayramları çok severler. Ancak Kurban Bayramı’nın diğer bayramlardan farklı bir özelliği var. Yardımlaşmanın en üst seviyede olduğu bu bayramda aynı zamanda çok da hassas olunması gerekir. Kurban Bayramı yetişkinler için inançları gereği anlamı bilinen, kurban kesmenin anlaşılır olduğu bir bayramdır. Ancak kurban kesmek çocuklar için anlaşılması zor bir durum olabilir. Çünkü çocuklar ölümle çok zor baş ederler. Çocuklarda soyut düşünme gelişimi ile ilişkili olarak 8 yaşından önce ölümü anlayabilmesi beklenmemelidir.

Nasıl söylenmeli peki?

Öncelikle Kurban Bayramı'nın anlamı çocuğa açıklanmalı. Açıklamalar yapılırken çocuğun yaşı ve gelişim düzeyi göz önünde bulundurulmalı, örneklerle somutlaştırılarak çocuğun anlayabileceği şekilde olmalıdır. Esas odaklanılması gereken, bayramın sosyal boyutudur. Böylece kurban bayramının sadece hayvanların kesilmesi anlamı taşımadığı, paylaşmak, büyükleri saymak, tanımasak bile insanlarla bayramlaşıp-selamlaşmak, çocukları sevindirmek gibi konuları da içerdiği vurgulanmalı. Etin, kıymanın pahalı ama büyümek için sağlıklı olmak için çok gerekli yiyecekler olduğu, fakir insanların bu bayramda bu olanağa kavuştuğu anlatılabilir. Kurban kesilip, büyüklerin evinde, tüm akrabaların bir araya gelip, güzel yemekler hazırlayıp, temiz ve özenli giyindikleri bayram sofralarında, çocukların kendilerini güvenli hissettiği ortamda kimlik oluşumu ve bütünün parçası olma duygusu olumlu yönde gelişecektir ve kurban bayramına dair olumlu izlenim oluşacaktır.

Televizyonda son derece olumsuz görüntüler yer alabiliyor…

Çocuklar birebir ya da televizyonda hiçbir şekilde kurban kesimini izlememeli ve izlemeye zorlanmamalıdır. Özellikle de 8 yaş öncesi çocuklar kesinlikle izlememelidir. Soyut düşünme becerisi tam olarak gelişmemiş olan çocuk, kurban kesimini dini bir görev olarak değil, cinayet olarak algılayabilir. Başkalarına zarar verme, saldırgan davranışlar, hayvanların öldürülmesinin doğru davranış olarak algılanması ve et yememe gibi sonuçlar doğurabilir. Çocukların bayram süresince hatalı kurban kesimi, kesim kazaları ve uygunsuz ortamlarda kesim görüntüleri ile dolu olan haber programlarını da izlemeleri engellenmelidir.

Peki, kurbanlık hayvanlar bahçede beslenmeli mi?

Önermiyoruz. Bazı ailelerde kurbanlık hayvan önceden satın alınıp, bahçede beslenip, bakılır. Çocuklara hayvanları korumak ve sevmek öğretildiğinden çocuklar bu hayvanlara bakarlar ve duygusal bağ kurarlar. Bu nedenle sevgi bağı kurdukları hayvanın kaybından dolayı travma yaşayabilir ve ölümünden onu kesen ailesini sorumlu tutarak, onlara öfke duyabilirler. Bu sebeplerden, kurbanlık hayvan önceden evde beslenmemelidir. Eğer hayvan evde besleniyorsa, hayvanın kesileceği çocuğun yaşına uygun şekilde, dürüstçe anlatılmalıdır.

Bayramda dikkat edilmesi gereken 5 şey

- Kurban Bayramı’nın anlamı somut bir biçimde çocuğa anlatılmalı.
- Kurban kesimi, 8 yaş öncesi çocuklara kesinlikle izletilmemeli.
- Çocukların duygularını anlamaya özen gösterilmeli ve duygularını ifade etmesine fırsat verilmeli.
- Çocuğun kurbanlık ile duygusal bağ kurmasının önüne geçilmeli. Gerekirse hayvanı hiç görmemeli.
- Eğer kurban bayramı sonrasında çocukta uyuyamama, saldırganlık, alt ıslatma, yemek yememe, vb. olumsuz davranışlar gözlemlenirse bir uzmana başvurulmalı.