Nurten'in konukları

Nurten ERK

Perakende alışverişte 30 milyar dolar dönüyor

Marks & Spencer'ı Türkiye'ye getiren Türkpetrol Holding'in Murahhas Üyesi Doğan Bolak, perakende sektörünün yıllık cirosunun 30 milyar doları bulduğunu belirtti. Spectrum ve Wendys zincirini de elinde bulunduran Türkpetrol Holding'in perakende sektöründeki cirosu 80 milyon dolar.

AKARYAKIT dağıtım işinden geçtiğimiz yıl çekilen Türkpetrol Holding, önümüzdeki yıllarda perakende alışveriş sektöründe daha da yoğunlaşma kararı aldı. Türkpetrol Holding Murahhas Üyesi Doğan Bolak, Türkiye'de perakende sektöründe yılda en az 30 milyar dolar döndüğüne işaret ediyor. Türkiye'deki toplam alışveriş cirosu içinde büyük alışveriş merkezlerinin payının henüz yüzde 4'ün altında olduğuna dikkat çeken Bolak, bu rakamın önümüzdeki on yıl içinde yüzde 40'lara çıkması gerektiği görüşünde. Bolak'a göre önümüzdeki 8 yılda da Türkiye'deki alışveriş merkezi sayısı en az on kat artacak. Şu anda Türkpetrol, yıllık 250 milyon dolara ulaşan cirosunun 80 milyon dolarını Marks & Spencer, Spectrum ve Wendys zincirinden sağlıyor. Türkpetrol'ün perakende zincirlerinden sorumlu Doğan Bolak'la Türkiye'deki perakende sektörünün bugünü, geleceğini ve holdingin bu konudaki yatırımlarını konuştuk.

Akaryakıt dağıtımında yoğunlaşan Türkpetrol neden sektör değiştirdi?

- 1988'de bir dizi çok ciddi kararlar aldık Türkpetrol Holding'i kurduk. Kurum kimliği oluşturmak istedik. Türkiye'nin geleceğine baktığımızda dört sektörün gelecekte potansiyeli olduğuna inandık. Turizm, sigorta, gıda ve perakende. Türkiye'nin de Avrupa'daki gibi büyük alışveriş merkezleri döneminin yaşanacağını düşündük. Bu konuda bir master plan yaptık. Bu plan çerçevesinde ülkemizdeki petrol dağıtımında devlet ağırlığının devam etmesi halinde bu sektörden ayrılma kararı verdik. Akaryakıt işimizden 1996 yılında tamamen ayrıldık. Çünkü aradan geçen dönemde şartların değişmediğini gördük.

Şartlar değişirse akaryakıt dağıtım işine döner misiniz?

- Türkpetrol markası hâlâ bizim. Şartlar değişir, orta vadeli perspektifte akaryakıt dağıtım faaliyeti hakiki bir perakendecilik kimliği kazanırsa geri dönmemizde hiçbir engel olduğunu zannetmiyorum. Bizim çok sevdiğimiz bir iş. Ama şu haliyle bizim Türkpetrol Holding olarak içinde olmak istediğimiz ve yatırım yapmak istediğimiz bir sektör değil.

Sanayiye girmeyi hiç düşünmediniz mi?

- Şu anda beş sektörde yoğunlaşıyoruz. Turizm, sigorta, gıda, perakende ve bir de eskiden beri varolduğumuz gemi inşa sanayi. Grup olarak geleceğe dönük ana misyonumuz bu. Hiçbir zaman ağır sanayi ya da altyapı yatırımı değil. Bu sahalar bizim bildiğimiz sahalar değil. Sanayicilik ayrı bir disiplin işi, ayrı bir know how istiyor. Kendimize tesbit ettiğimiz ilkelerden birisi de bilmediğimiz işlere girmemizdir.

Türkiye'deki perakende sektörü, Avrupa ülkelerine göre hangi düzeyde?

- Karşımızda tüketim trendleri hızlı değişen ve çok büyük bir tüketici kitlesi var. 1997 rakamlarına göre, toplam perakende alışveriş içinde büyük zincirlerin payı yüzde 4'ün altında. Bu rakam İspanya'da yüzde 4'den yüzde 40'a 12 yılda geldi. Türkiye'de bunun daha da hızlı olacağını düşünüyorum. Nereye bakarsanız bakın, karşınızda büyük bir alışveriş merkezi projesi var.

Bu alışveriş merkezlerinin hepsi doğru yatırımlar mı?

- Bazıları çok doğru, bazıları büyük hata. 1988'de turizmde olduğu gibi... Çünkü alışveriş merkezi inşa etmek için her arazi uygun olmuyor. İnsanların rahat gidip gelmesi, belli bir nüfus yoğunluğunun olması ve bölgede başka alışveriş merkezinin olmaması da çok önemli. Türkiye'de daha o perspekftife gelindiğini zannetmiyorum. Önümüzdeki yıllarda büyük alışveriş caddeleri de alışveriş merkezi konumuna bürünecek. Bu da bir transformasyon, Türkiye'de bunu da göreceğiz. Alışveriş caddeleri trafiğe kapanacak, otopark sorunu ve güvenliği halledilecek. Gördüğüm şu ki, 7-8 yıl içinde Türkiye'de şu andakinin belki on katı alışveriş merkezi olacak.

Türkiye'deki perakende sektörünün şu andaki büyüklüğü nedir?

- Bugün Türkiye'deki perakende sektörünün cirosu takriben 45 milyar dolar. Bunun artısı eksisi olabilir. Bu rakamın içinde akaryakıtın payı 7 milyar dolar. Yaklaşık 8 milyar dolar civarındaki sağlık ve ofis harcamaları da çıkınca, rakam 30 milyar dolara iniyor. Bu rakam da gıda, ev tekstili ve ev ihtiyaçlarını içeriyor. Şu anda en büyük oyuncu bu piyasanın yüzde 2'sine sahip. Bu da tüketiciye daha ucuz fiyatları, dahi iyi hizmeti ve kaliteyi getiriyor.

Türkpetrol’ün cirosunun ne kadarı perakende sektöründen ?

- 1997 yılı sonuna kadar yaklaşık 250 milyon dolarlık bir ciro gerçekleştirmeyi bekliyoruz. Bunun 80 milyon doları perakende sektöründen... Bu 80 milyon doların da yarıdan fazlasını da Marks & Spencer'dan sağlayacağız. Perakende sektöründeki ciromuzun 2000'li yıllarda 250 milyon dolara gelmesine çalışıyoruz.

Perakendeciliğin en önemli unsuru nedir?

- Yer, yer, yer... Doğru yerde olmak zorundasınız. Biz zamanında o hataları yaptık. Örneğin Mecidiyeköy'deki Wendys şubemizi kapattık. Mecidiyeköy, kalabalık ve insan yoğunluğu yüksek olan bir yer. Trafiğin tam ortasında, hergün yüzbinlerce insan geçiyor, gelip durmuyor. Siz içeriden seyrediyorsunuz. Orada öğrendik ki insanların tüketime eğilim gösterdikleri yerde olmak önemli.

H. DOĞAN BOLAK

1961 İstanbul doğumlu H. Doğan Bolak, ABD'de University of Rochester'da Elektro-Optik mühendisliği (yüksek kuvvetli lazer) eğitimi aldı. 1985 yılında Simon School of Business'dan finans ve enformasyon sistemleri dalında master yaptı. Aynı yıl Türkpetrol'de çalışmaya başladı. 1988'de Turcas Petrolcülük'te operasyonlardan ve mali işlerden sorumlu yönetim kurulu üyeliğini, 1991'de grubun finansal hizmetlerini üstlendi.

Aynı yıllarda grubun gıda ve perakende satış dallarındaki yatırım projelerini yürüttü. 1994 yılında grubun icra sorumluluğunu taşıyan Holding Genel Müdürlüğü görevine getirildi. 1996'da ise Türkpetrol Holding Murahhas Üyesi oldu. Halen Türkpetrol'ün perakende sektöründeki yatırımlarını (Marks & Spencer ve Spectrum zinciri) yöneten Doğan Bolak, aynı zamanda TÜSİAD Meslek Örgütleri ile İlişkiler Komisyonu Başkanı.

Marks & Spencer Gaziantep'e gidecek

Halka açılacak mısınız?

- Evet, Turcas'tan iyi bir tecrübeye sahibiz. Önce, Marks & Spencer'ı işleten Emes Mağazacılık'ı halka açacağız. Tahmin ediyorum önümüzdeki dönemde 4-5 şirketimizi daha halka açmış olacağız.

Neden Emes'le başlıyorsunuz?

- Borsa hızlı büyümeye, ilginç ve heyecan verici sektörlere değer verdiği için. Borsadaki fiyat kazanç oranlarına bakıldığında perakendecilik en yükseklerden biri.

Marks & Spencer'ı ne kadar büyütmeyi planlıyorsunuz?

- İlk Marks & Spencer'ı Eylül 95'de Nişantaşı'nda açtık. Beklediğimizin üç katı taleple karşılaştık. THY'nin kargo uçaklarını kiralayıp, İngiltere'den mal ithal ettik. Şu anda üç mağazamız var. 98 Mart'ında İzmir'de ve Ankara'da birer mağaza daha açacağız. 2000 yılında 16 mağazayı geçmemiz lazım.

Doğu ve Güneydoğu'da mağaza açacak mısınız?

- Adana, Mersin, Antalya, Bodrum, İzmir, Bursa hedef şehirlerimiz. Gaziantep'de büyük bir alışveriş merkezi kuruluyor. Ciddi olarak Gaziantep'e bakıyoruz. İki yıl içinde orada bir mağazamız olabilir. Politik dalgalanmalar bölgedeki tüketimi meydana çıkarmıyor. Ama herhangi bir politik uzlaşma, Irak'ın dünyaya geri dönmesi, Suriye'nin dünyaya daha entegre bir ekonomiye sahip olması bölgedeki gerçek tüketimi ortaya çıkaracaktır.

Marks & Spencer mağazalarına haftada kaç kişi geliyor?

- Üç mağazamızı haftada 80-100 bin kişi ziyaret ediyor. Bunların yüzde 35'i alışveriş yapıyor.