Nurten Erk: Kent: Efes, çokuluslu ilk Türk şirketi olacak

Nurten ERK

Anadolu Holding bünyesindeki Efes İçecek Grubu'na haziran ayında Başkan olan Muhtar Kent, ‘‘Çokuluslu şirketler hep ABD, Avrupa ve Japonya kökenli. Amacım, Efes'i Türkiye'nin ilk çokuluslu şirketi yapmak. Efes, Türkiye, Rusya, Romanya ve Kazakistan'da üretim yapıyor. 500 milyon dolarlık cirosunun 120 milyon doları dışardan yaratılıyor’’ dedi.

HAZİRAN ayından itibaren Efes İçecek Grubu Başkanlığı'nı üstlenen Coca Cola Company'nin deneyimli tepe yöneticilerinden Muhtar Kent, Efes'i global bir marka, Efes Şirketi'ni de çok uluslu ilk Türk şirketi yapmak için kolları sıvadı. Kent, ‘‘Çokuluslu şirketlerin çoğu Amerika, Avrupa ve Japonya kökenli. Türkiye'nin böyle bir şirketi yok. Ama Efes, hakiki çok uluslu ilk Türk şirketi olmaya namzet. Benim yapmam gereken, Efes'i taşımam gereken yer burası’’ dedi.

Rusya, Romanya ve Kazakistan'da Efes'in yanısıra yerel üç markanın da sahibi olan Efes'in özellikle Rusya'da büyük başarı kazandığına işaret eden Kent, Rusya'daki şirketin üç yıl içinde tek başına Türkiye Efes'ten büyük hale geleceğine inanıyor. Rusya'da ‘‘Stariy Melnik’’ markasıyla ürettiği yerel bira satışlarının, Türkiye'deki satışlarının yüzde 15'ine ulaştığını söyleyen Kent, önümüzdeki yıllarda da Efes'in yerel bira markalarına yatırım yapmayı sürdüreceğini söyledi. Efes İçecek Grubu Başkanı Muhtar Kent ile Efes'in 2000 yılı hedeflerini, yurtdışı yatırımlarını ve bira sektörünü konuştuk.

Coca Cola Int.'in eski yöneticilerindensiniz. Efes İçecek Grubu'na geçmenizde Coca Cola'nın da rolü oldu mu?

- 1978'de Coca Cola Atlanta'da işe başladım. 97'ye kadar Coca Cola'da çalıştım. Bunun 4.5 yılı Türkiye'de geçti. Uluslararası bir Coca Cola geçmişim var. Avusturya'daki görevim sırasında Alpler'den Himalayalar'a kadar 23 ülkenin sorumlusuydum. Berlin Duvarı'nın çöküşünden sonra 1991-95 yılları arasında Coca Cola sisteminin 1 milyar dolarlık Orta ve Doğu Avrupa yatırımını yürüttüm. 23 ülkede 26 yeni fabrika kurdum. Coca Cola Amatil'deki yıllarımda Avrupa cirosunu iki yılda yüzde 50 artırdım. 97'de Coca Cola'dan ayrıldım, Türkiye'ye döndüm. Yönetim danışmanlığı yapmaya başladım. Efes'e de danışmanlık veriyordum. Daha sonra Yönetim Kurulu'nda görev aldım. Anadolu Grubu'nu Coca Cola günlerinden tanıyordum. Bir fırsat doğdu, İçecek Grubu'nun en üst düzey yöneticisi gruptan ayrıldı, ben de bu pozisyonu üstlendim. Coca Cola Company'nin de bu konuda pozitif düşündüğünü biliyorum.

Profesyonel bir yönetici olarak Efes İçecek Grubu'nu nereye taşımayı hedefliyorsunuz?

- Efes'in bugün geldiği nokta önemli. Çok uluslu şirketlerin çoğu Amerika, Avrupa ve Japonya kökenli. Doğrusunu söylemek gerekirse Türkiye'nin böyle bir şirketi yok. Ama Efes'in konumu böyle. Efes, hakiki çok uluslu ilk Türk şirketi olmaya namzet. Henüz olmadı, kesinlikle. Ama en önemli namzetlerden biri. Çokuluslu şirket cirosunun önemli bir kısmını ev sahibi olduğu ülkede değil, üçüncü ülkelerde yaratır. Şirketin ihracatı değil, o ülkede yaptığı ciro, yatırım ve orada yarattığı istihdam önemli. Çokuluslu şirket, yatırım yaptığı ülkelerde kendi ülkesinin ve şirketinin bayrağını dalgalandırır. Bundan sonraki en önemli aşama, namzet olan bu şirketi hakiki anlamda çok uluslu ilk Türk şirketi haline getirmek.

Efes çokuluslu şirket olma yolunda hangi aşamada?

- Efes, cirosunun yarısından fazlasını Türkiye dışındaki ülkelerde yarattığı anda çok uluslu şirket olmuş demektir. Bunun da en geç üç yıl içinde olacağına inanıyoruz. Şu anda İçecek Grubu'nun cirosunun yaklaşık üçte biri yurtdışından. Coca Cola'yı saymazsak, Efes'in yurtiçinde 5 bira fabrikası var. Yurtdışında da üçü bira olmak üzere, toplam 8 fabrikası var, 5'i Coca Cola. Yurtiçinde Coca Cola'yı sayarsak 14 fabrikası var. Çokuluslu şirketlerde başarılı olmanın en büyük faktörü, değişik kültür ve ülkelerden gelen insanların bir hedefe yönelmeleridir. Yurtdışında Efes İçecek Grubu'nun beş ülkede 1100 çalışanı var. Coca Cola yatırımları da Rusya, Orta Asya ve Kafkas ülkelerinde grubun önemli bir işi haline geldi. Efes'in yüzde 40 ortağı olduğu Coca Cola Türkiye, 4 bin kişiyi istihdam ediyor. Efes İçecek Grubu'nun cirosu 99 sonunda 500 milyon dolara ulaşacak. Bunun 380 milyon doları Türkiye bira operasyonundan.

Yurtdışındaki bira yatırımları ne durumda?

- Yurtdışındaki toplam üretim kapasitemiz 260 milyon litre, yurtiçindeki kapasitemiz ise 650 milyon litre civarında. Moskova bira operasyonu, 90 milyon dolarla yurtdışındaki en büyük yatırımımız. Burada Moskova Belediyesi ile ortağız. 150 milyon litre kapasiteli, ama 300 milyon litreye çıkabileceğiz. Moskova'da hem Efes Pilsen'i, hem de kendi yarattığımız yerel Rus markası ‘‘Stariy Melnik’’i üretiyoruz. Bu markamız Rusça'da İhtiyar Değirmenci demek. Bu markayı Rus pazarı için yarattık.

Peki bu marka Rusya'da başarılı olabilecek mi?

- Aylık bazda Rusya'daki satışlarımız ‘‘Stariy Melnik’’ markasıyla Türkiye'deki satışlarımızın yüzde 15'ine ulaştı. Rusya'da ayda 8 milyon litre bira satıyoruz. Türkiye'de de 50 milyon litre. Stariy Melnik, Ruslar'ın büyük beğenisini kazandı ve çok başarılı oldu. Çok talep gören yerel bir marka yarattık. Rusya, 3 milyar litrelik bir bira pazarı. Türkiye pazarı ise 700 milyon litre. Önümüzdeki üç yılda Rusya'daki şirketimiz tek başına Türkiye'deki Efes Pilsen'den çok daha büyük olabilir.

MUHTAR KENT

Muhtar Kent, Tarsus Amerikan Koleji'ni bitirdikten sonra İngiltere'de Hull University'den mezun oldu. İngiltere'de London City University'de master yaptı. 1978’de Coca Cola Company'nin Atlanta'daki merkezinde işe başladı. 1979-1981 yılları arasında Coca Cola Int. İtalya'da Reklam Müdürü, 1981-1985 arasında Coca Cola Int. Hollanda'da Satış Direktörü, 1985-1989 arasında Coca Cola Int. Türkiye'de Türkiye Bölgesi Genel Müdürü, 1989-1990 arasında Coca Cola Int. Türkiye'de Türkiye ve Orta Asya Bölgesi Genel Müdürü, 1991-1995 arasında Coca Cola Int. Avusturya'da Orta ve Doğu Avrupa Başkanı, Coca Cola Int. Birinci Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı. 1995'de Coca Cola Amatil Holding Avusturya'da Avrupa Başkanlığı'na getirildi. 1997 sonunda Coca Cola'dan ayrılarak İstanbul'a döndü ve Anadolu Endüstri Holding Şirketi Yönetim Kurulu Üyesi ve Danışmanı olarak çalışma hayatını sürdürdü. Haziran 99'den itibaren de Efes İçecek Grubu Türkiye Başkanlığı'nı üstlendi.

Stariy Melnik ve

Caraiman'ı yarattık

Efes, yatırım yaptığı ülkelerde kendi yerel markasını da yaratıyor.

- Efes'i çok uluslu şirket yapma hedefimizin yanında, Efes markasını da aynı zamanda önce bölgesel, sonra da global bir marka yapmayı planlıyoruz. Burada şirketlerin yarattığı markalara yaptıkları yatırım çok önemli. Bir fabrika yatırımını herkes yapabilir. Önemli olan markayı yaratmak. Yalnızca Efes markasıyla değil, Rusya'da ‘‘Stariy Melnik’’, Romanya'da ‘‘Caraiman’’, Kazakistan'da ‘‘Karagandinskoe’’ ile yeni değerler yarattık. Bir Türk markası Rusya ve Romanya'da kendi yerel markasını yarattı. Kazakistan'daki fabrikayı aldığımızda ‘‘Karagandinskoe’’ markası mevcuttu. Ama, onu biz lanse ettik. Bira yerel bir iştir. Her ülkenin damak tadı, biradan beklentileri farklıdır.

Türkler yılda 12 litre bira içiyor

Türkiye'deki bira tüketimi hangi seviyede?

- Kişi başına yıllık bira tüketimi Türkiye'de 12 litre. Bu çok düşük bir rakam. Bu miktar Romanya'da 60 litre, Rusya'da bölgesine göre 25-45 litre, Yunanistan'da 30 litre, İtalya'da 45 litre, Belçika'da 90 litre.

Efes'in Garipoğlu'ndan satın aldığı Marmara Bira nasıl gidiyor?

- Marmara Bira'nın Efes'e katılmasından sonra gruptaki bira fabrikalarının sayısı beşe çıktı. Bira markalarımız arasına Marmara da katıldı ve yeni imajıyla Marmara 34 diye lanse edildi ve pozisyonu nedeniyle Efes'in altında bir fiyatla satılıyor. Bu markanın satışı hedeflerimizin üzerinde seyrediyor. Üretimine devam edeceğiz.