Çin sahalardan çekilmişken 50 milyar dolarlık iş alır 100 bin kişiye iş veririz

TÜRKİYE’de işsizlik oranının rekor bir artışla yüzde 13.6’ya çıkması ve işsiz sayısının 3.3 milyona ulaşması sonrasında, işsizliğe çözüm önerisi müteahhitlerden geldi. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, yurtdışı müteahhitlerin 2008 yılında 23.6 milyar dolarlık yeni sözleşme imzaladığını belirterek, kısa sürede bu miktarın 45-50 milyar dolara çıkarılabileceğini, bunun da en az 100 bin kişiye iş imkanı yaratacağını söyledi. Eren, "Son yıllarda ucuz işgücü ve devlet teşviği nedeniyle Türkiye’nin en büyük ve zorlu rakibi haline gelen Çin, krizde birkaç yıllığına sahalardan çekilerek, iç pazara ağırlık verme kararı aldı. Bu, Türk müteahhitlerinin uluslararası alanda şansını artıracak" dedi. Aynı zamanda Avrupa İnşaat Sanayi Federasyonu (FIEC) Başkanlar Konseyi Üyesi olan Erdal Eren ile Türk inşaat sektörünü canlandırmak için yapılması gerekenleri, sorunları ve yurtdışındaki fırsatları konuştuk.

Devlet desteklemeli

Kriz, inşaat sektörüne nasıl yansıdı?

- 2006’nın ikinci yarısından itibaren yurtiçindeki konut talebinin yavaşlamış olmasından kaynaklanan küçülme, 2008’de krize dönüştü. Sektörde yaşanan kriz, küresel mali krizden çok önce ortaya çıktı. İnşaat 2008’in son iki çeyreğinde resesyon yaşadı. 2009’un ilk çeyreğinde de böyle olacak. Konut arzı fazlası dikkate alındığında 2009-2012 döneminde konut ile ekonomiye canlılık kazandırılması mümkün değil. Bu yüzden kamu altyapı yatırımlarıyla yani devlet eliyle inşaat sektörü canlı tutulmalı. Yurtdışındaki müteahhitler desteklenmeli, sorunları çözülmeli.

Destekle Türk müteahhitlerin yurtdışındaki projeleri artırılabilir mi?

- 2008 yılında yurtdışında toplam 23.6 milyar dolarlık yeni sözleşme imzalandı. Bunu 40-50 milyar dolarlara çıkarabiliriz. 1972’den beri yurtdışında proje yapan Türk müteahhitleri, bugüne kadar 70 ülkede toplam 130 milyar dolar tutarında 5 bin projeye imza attı.

Altyapı yatırımları sürüyor

Krizde yurtdışında yeni fırsatları nasıl bulacaksınız?

- İş yaptığımız ülkelerin hepsi petrol üreten ülkeler. Körfez’de, Kuzey Afrika’da, Orta Asya’da, Rusya’da varız. Şu anda Rusya’da sorun yaşıyoruz. Dubai çöktü. Petrol geliri olan Abu Dabi durmadı. Suudi Arabistan ve Hindistan 500’er milyar dolarlık altyapı yatırımı yapacağını açıkladı. Libya 160 milyar dolarlık ulaşım altyapı projesi açıkladı. Bütün bu ülkeler kapalı ekonomi, krizde para batırmadı. Sadece petrol gelirinin düşmesine paralel bütçelerini biraz düşürüyorlar ama rakamlar o kadar büyük ki inse ne olur.

50 milyar dolarlık sözleşme, yeni iş imkanı yaratır mı?

- Yurtdışında 50 milyar dolarlık yeni projeler alınması, en az 100 bin kişiye iş yaratmak demektir. Üstelik bu işi başka ülkelerin bütçelerini, başka ülkelerin parasıyla yaratmak demektir. Ancak yurtdışında istihdam edilen Türk işçileri için verilen sosyal güvenlik prim ödemeleri çok yüksek. Türk işçisinin istihdamı, Doğu ve Güneydoğu illerimizdeki istihdamın teşvikine benzer biçimde ve yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde de desteklenmeli.

Çin sahalardan çekildi

Dünyada şu anda rekabetin durumu nedir?

- Bizlere bazı desteklerin sağlanması halinde yurtdışındaki pazarımızı büyütebiliriz. Bu krizin getirdiği bir avantajımız daha var. En büyük rakibimiz Çin birkaç yıllığına sahalardan çekiliyor. Çin hem firmalara kredi veriyor, hem de yurtdışına giden inşaat firmalarına bedava işçi sağlıyor. Hafif ceza almış suçlular ve askerler yurtdışındaki firmalara bedava işçi olarak veriliyor. Çin’in girdiği pazarlarda çok zorlanıyorduk. Ama Çin krizde çok darbe yedi. Çin Hükümeti ekonomik imkanlarını iç inşaat pazarını canlandırmakta kullanmaya karar verdi. Bu bizim için fırsattır, çünkü biz yurtdışından çekilemeyiz, yurtiçinde hepimizi doyuracak iş yok.

IMF kaynağı kamu altyapı yatırımlarına aktarılmalı

 IMF ile anlaşmaya nasıl yaklaşıyorsunuz?

- IMF, anlaşma için kamu yatırımlarının durdurulmasını şart koşuyorsa bu imkansız. Anlaşma yapılacak ve para alınacaksa büyük miktarının kamu altyapı yatırımlarının canlandırılması şeklinde piyasaya verilmesini öneriyoruz. Amerika’dan Hindistan’a, hükümetlerin global krizle ilgili aldığı tedbir ve reçetelerin birinci maddesi kamu altyapı yatırımlarıyla inşaat sektörünün canlandırılması. Türkiye’nin de bundan başka çaresi yok.

KDV yükünü üzerimizden alın, teminat sorunumuzu acilen çözün

İnşaatın önünü açmak için neler yapılması gerekiyor?

- Taahhüt sektöründe yaptığımız işi fatura edemediğimiz için KDV yükü üzerimizde kalıyor. Hükümet yatırımların devamını istiyorsa, yatırımların üzerinde biriken KDV birikimini veya bir bölümünü yıl sonunda yatırımcıya ödesin. Yurtdışı müteahhitlerin ayrıca yıllardır herkesin bildiği teminat mektubu sorunu da var. Ekonomik Koordinasyon Kurulu toplantısından sonra Halk Bankası yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde teminat mektubu verme kararı aldı ama Ziraat Bankası hálá girmiyor.

ERDAL EREN

Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, 1952 Bitlis doğumlu. ODTÜ İnşaat Mühendisliği mezunu. İş hayatına 1975’de, DSİ Barajlar ve H.E.S Dairesi’nde proje kontrol mühendisi olarak başladı. 1982-1988 arasında MNG Holding’de şantiye şefliği, genel müdür ve başkan yardımcılığı, 1988-1996 arasında Nurol İnşaat Genel Müdürlüğü yaptı. 1996’dan bu yana Göçay İnşaat’ın ortağı ve Murahhas Azası. Aynı zamanda TOBB Müteahhitlik Sektör Meclisi Başkanı. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Yönetim Kurulu Üyesi, Avrupa İnşaat Sanayi Federasyonu (FIEC) Başkanlar Konseyi Üyeliği de yapıyor.