2 milyar dolara iki santral kuruyoruz Petkim’i alırsak 4 milyar dolar yatırırız

SHELL ile Turcas&Shell’i kurmasının birinci yılının doldurmasının ardından Turcas, geçen hafta iki önemli yatırım için daha düğmeye bastı. Turcas’ın Azerilerle ortak olduğu Socar&Turcas Enerji, İnjaz Projects Company Limited ile Petkim’in özelleştirme ihalesine birlikte katılma kararının ardından, Alman enerji devi E.ON ile birlikte elektrik üretimi için anlaşma imzaladı. Turcas Petrol Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Aksoy, E.ON ile birlikte kuracağı doğalgaz ve ithal kömüre dayalı iki santralın toplam yatırım tutarının 2 milyar doları bulacağını söyledi. Petkim’e de bir konsorsiyum ile birlikte talip olduklarını hatırlatan Aksoy, "Petkim ihalesini kazanmamız halinde de, Petkim’in pazar payını artırabilmek için ortaklarımızla birlikte 4 milyar dolarlık yatırım yapılması gerektiğine inanıyoruz" dedi. Turcas Petrol Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Aksoy ile yeni ortaklıklarını ve yatırım planlarını konuştuk.

Enerjide art arda yeni ortaklık, yeni yatırım projeleri açıklıyorsunuz. Planınız nedir?

- Shell ile ortaklığımız bizim için önemli bir dönüm noktasıydı. Shell ile birleşene kadar başka hiçbir işi gündeme getirmedik. Resmen birleşmenin birinci yılını dolduruyoruz. Burada başarılı bir neticeye gidildi. Geçtiğimiz on yıldır Türkiye’de, bölgede hatta dünyada enerjide monopollerin kırılacağı, liberal piyasa şartlarının oturacağı kanaatiyle kendimizi gelecek yıllara hazırlamaya çalıştık. Projelerimizin geçmişi 10-15 yıl öncelerine dayanıyor. Sistemin liberalleşmesi kolay değildi. Zaman aldı. Nihayet yavaş yavaş bu konuda ciddi yatırımlar yapılmaya başlandı. Biz de bu ciddi yatırımlara hazırız.

E.ON İLE YÜZDE 30 ORTAĞIZ

Elektrik dağıtım ihalesinin ertelenmesi sizi nasıl etkiledi?

- Önce dağıtımda kendimize bir pazar yaratmak, sonra üretimde büyük boyutlu işler yapmak istiyorduk. İspanyol Iberdrola ile ciddi bir çalışma yaptı. Ama maalesef Hükümet elektrik dağıtım ihalelerini seçim sonrasına attı. Türkiye’nin enerjide tehlikeli boyutta bir darboğaza doğru gitmesi, dağıtımdan sonra düşündüğümüz elektrik üretim projelerini öne almamıza neden oldu. Bu kararı verdikten sonra dünyanın en önde gelen elektrik şirketlerinden Alman E.ON Energie AG’yle iki santral için anlaştık. Kurulacak iki santral için ayrı ayrı Ortak Girişim Şirketleri oluşturacağız. Şirketlerin yüzde 70 hissesi E.ON Krafwerke GmbH’a, yüzde 30’u Turcas Elektrik Üretim A.Ş.’ye ait olacak.

E.ON ile ortak kuracağınız iki santralın yatırım tutarı ne olacak?

- E.ON ile beraber iki projeyi çok acil devreye sokabilmek için hazırlıklara başladık. Birincisi 800 megavatlık ithal kömüre dayalı elektrik santralı, diğeri ise 700 megavatlık doğal gaza dayalı elektrik santralı. Doğal gaz santralının tahmini yatırım bedeli 600 milyon dolar olur. İthal kömüre dayalı santralın maliyeti daha fazladır, sanırım ikisinin toplamı 2 milyar doları bulur.

SANTRALLERDE EKİPMAN DARBOĞAZI

Enerji santrallerini kaç yılda tamamlamayı hedefliyorsunuz?

- Doğal gazla çalışan enerji santralı en çabuk ve kısa sürede faaliyete geçirilebilecek olan santral şeklidir. Ancak burada da dünyada bu santralların tedarikçisi olan firmalar talebe yetişemiyor. Ekipmanları en erken 12-24 ay arasında teslim edebiliyor. Bu yüzden doğal gaz santralinde 2-3 yıllık bir hedef koyabiliyoruz. E.ON’un güçlü imkanlarıyla bu süre 2 yılın altına inebilir diye umut ediyoruz. İthal kömüre dayalı santralın yapımında da ciddi bir ekipman sıkıntısı var dünyada. Bu yüzden ortalama 7 yıl süreceğini tahmin ediyoruz. Yine E.ON’un gücüyle bu sürenin 7 yılın altına inmesini umuyoruz.

Devler bizi ortak almaya bile tenezzül etmezdi artık bizsiz iş yapmıyorlar

Yabancılarla ortaklıklarda nasıl bir strateji izliyorsunuz?

- Biz en doğru projelerin, en güçlü ortaklıkların bir parçası olmayı kendimize hedef koyuyoruz. Öyle olunca da en güçlü ortaklıkların içinde tabi ki biz onlarla mukayese edildiğinde küçük kalıyoruz. Ama bunun sıkıntısını çekmiyoruz. Biz, büyük ve doğru projelerin küçük bir parçası da olsak, oradaki rolümüzün önemli olmasından dolayı bir kompleks sahibi değiliz. Onların bize ihtiyaçları var ondan dolayı da bir sıkıntı çekmiyoruz.

Yabancılar artık Türk firmalarıyla ortaklığa daha sıcak mı bakıyor?

- Boyutlarımız onların boyutlarına göre küçük olsa da, bölgede özellikle onların boyutlarına yakın bilgi birikimimiz var. Bilgi birikimimizle bölgesel şartlara onların daha hızlı adaptasyonunu sağlıyoruz. Bu da izim onlardan beklediğmizden çok, onların bizden istifade etmesine imkan veriyor. Shell&Turcas birleşmesi buna çok iyi örnek oldu. Özellikle dev şirketler büyük ve ağır yapılara sahip olduğu için bizim gibi özel şirketlerin hızından yararlanıyorlar. Bizim projeleri onlara hazır hale getirmemizden yararlanıyorlar. Bilgimizden, birikimimizden yararlandıkları için yerli ortaksız iş yapmamaya karar verdiler. Geçmişte yüzde yüzü kendilerinin olurdu. Yerli firmaları taşeron çalıştırırlardı. Ortak almaya bile tenezzül etmezlerdi. Bugün o noktaya geldiler ki, Türk müteşebbisleri dünyaya örnek olabilecek başarı hikayesi yazıyor.

Rüzgar ve hidrolik enerjiyle de ilgiliyiz

Enerjide olmadığınız yeni alanlara girecek misiniz?

- Rüzgar enerjisiyle ilgili çok ciddi çalışma yapıyoruz. Hidrolik santrallarda ilgili çalışmalarımız var. Enerjinin her kolunda doğru ve büyük projelerle ilgiliyiz. Socar ile ortak olduktan sonra petrol çıkarma konusunu ve doğal gazı da değerlendirmeye aldık. Şu anda ana işimiz enerjide büyümek. Yeni işlerimiz de mutlaka olacak ama birbiriyle bağlantılı işlerde devam edeceğiz.

Shell ile doğru bir evlilik yaptık tahminin ötesinde sinerji yarattık

Shell&Turcas evliliği birinci yılını doldurdu. Bu evlilik istediğiniz gibi yürüyor mu mu?

- Turcas olarak sadece petrol dağıtımı ve rafinerisiyle ilgili bir geçmişimiz var. Akaryakıtta ciddi bir geçmişimiz var. Çeşitli büyük şirketlerle ortaklıktan sonra en doğru çözümü Shell ile birleşerek, Shell&Turcas’ı kurarak bulduk. Kalıcı ve rekabet için her türlü yeni teknolojiyi içinde barındırabilecek güçlü bir yapıya oturttuk. Ortaklığımızın birinci yılını doldururken bu evliliğin ne kadar doğru olduğunu görüyoruz. Tahminlerimizin çok ötesinde güzel bir sinerji yarattık. İleriye çok sağlam bakıyoruz.

Socar ile 4 milyar dolara Ceyhan’a rafineri kuracağız

Socar ile ortak Ceyhan’da kurmayı planladığınız rafineri hangi aşamada?

- Azeri şirketi Socar ile birlikte Bakü-Ceyhan’dan Ceyhan’a gelen petrol için bir rafineri yapmak için müracaatlarımızı yaptık. Ümit ediyorum ki kısa sürede lisans işlemlerimizi tamamlamış olacağız. Ağırlıklı olarak petrol ürünlerine dönük ve 10 milyon ton kapasiteli bir yatırım olacak. Kendi çapında petro kimya üniteleri olacak. Bu rafinerinin yaklaşık maliyeti 4 milyar dolar civarında. Böyle bir rafinerinin tamamlanma süresi 4-5 yılı bulur.
 
Petkim yeni yatırımlarla Avrupa’yı da besleyebilir

Petkim’e de Socar ile birlikte teklif vereceğinizi açıkladınız. Petkim’i alırsanız yeni yatırım yapmayı düşünüyor musunuz?

- Socar ile birlikte Petkim ihalesine girmeye karar verip yeterlilik belgesi alan firmalar arasında yer aldık. Petkim, Türkiye’nin çok önemli bir tesisi. Ama zamanla küçük kalmış. Bugün Türk piyasasının ihtiyacının yüzde 25’ini karşılayabiliyor. Önümüzdeki 3-5 yılı göz önüne alırsanız piyasanın büyümesine karşılık Petkim ihtiyacın ancak yüzde 10-15’ini karşılayabilecek. Petkim’i alabilirsek, önce Petkim’in hammadde ihtiyacını karşılayacak en az 8 milyon ton ham petrol işleyebilecek bir rafineri yapmak lazım. Bu petro kimyanın gereği olan hammaddeleri verebilecek bir rafineri olmalı. Kapasitenin artırılması ve yeni ünitelerin eklenmesi için de yatırım yapılmalı. Petkim’i alanın en az 4 milyar dolar yatırım yapması gerekiyor. Bizim Socar ile düşüncemiz bu. Bunların yapılması halinde Petkim’in önümüzdeki 3-5 yılda yüzde 50’lere doğru giden piyasa payı olur. İleride sadece Türkiye’yi değil, Avrupa piyasasını da besler hale gelebilir.

ERDAL AKSOY

Turcas Petrol Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Aksoy, İTÜ Elektronik Mühendisliği bölümü mezunu. 1996 yılından beri Turcas Petrol ve bağlı ortaklıklarının Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı yürütüyor. Aynı zamanda Aksoy Holding, Aksoy Petrol, Enak Yapı ve Conrad İstanbul Oteli’nin de kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı. Shell&Turcas Petrol ve Socar&Turcas Enerji’nin Yönetim Kurulu Üyesi. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Üyesi ve Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV) Danışma Kurulu Üyesi. Daha önce Türk Armatörleri İşverenleri Sendikası Başkanlığı ile Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu Üyeliği de yaptı. Bir dönem Anavatan Partisi (ANAP) İstanbul İl Başkanlığını yürüttü.