Fay hattına emsal vermek mi?

'24 kentin içinden geçen büyük fay hatlarına bina yapılmayacak, park veya bahçe yapılacak’ sözlerinin üzerinden birkaç ay geçmeden, başta İzmir olmak üzere büyük kentlerde fay hatlarının üzerine, bırakın aynı binayı yapmayı, emsal artışı ile neredeyse gökdelenler dikilmeye çalışılıyor.

Aysel Alp, bu konuda yaptığı çok sayıda haberle, soruna dikkat çekmeye çalıştı. Bunun sorumluluğu, Çevre Bakanlığı’na, tüm belediyelere ve birlikte el kaldıran belediye meclis üyelerine ait.

Sorun çok net. En yeni örneği ise İzmir Bayraklı’da yaşanıyor. Jeoloji Mühendisleri Odası da şehirde 7 ve üzerinde deprem üretme potansiyeli bulunan 17 adet aktif fay varken, Bayraklı gibi batak bir zemini olan bölgeye emsal artışı verilmesine sert tepki gösterdi.

Yeni bir karar olması nedeniyle konu Bayraklı üzerinden tartışılıyor ama birçok ilde aynı sorun yaşanıyor. Siz ne kadar sağlam binalar yaptığınızı iddia etseniz de fay hattının ortasında bulunan ve kentsel dönüşüm sürecinde 5 katlıyken, 15 katlıya çıkarılmış binayı koruyamazsınız. Her ilde benzer lobilerin faaliyet yürüttüğünü bilmeyen yok.

Sadece yerin üstünü değil, yerin altını da gören gözler gerekiyor. Çünkü ülkemizde, 24 il, 80 ilçe, 500’ü aşkın köy veya mahalle aktif fay hattının üzerinde yaşamaya çalışıyor.

ÜÇ ÜLKE ÜÇ ÖRNEK

Ülkelerin pandemi sürecindeki başarı veya başarısızlıkları, benzer vaka sayısına sahip ülkelerle kıyaslayınca daha iyi görülüyor. Pandemi gösterdi ki, sürekli başarı veya başarısızlık yok. Hızla karar alma ve sonucu değiştirme yeteneği var.

Bunu Türkiye ile benzer seyirleri gösteren üç ülkeden örnekle anlatmak mümkün. Örneğin Rusya. Bu ülkede 2 doz aşı olmuş kişilerin nüfus içinde oranı yüzde 33. Buna göre 30 yaş ve altının hiç aşılanmadığı varsayılabilir. Türkiye, son 5 ayda vaka sayısı daha fazla olmasına karşın, Rusya’da nüfusa göre COVID-19 ölümleri Türkiye’dekinden üç kat fazla.

Gelelim İngiltere’ye. Birleşik Krallık’ta vakalar bizden yüzde 60 daha fazla olmasına rağmen, Türkiye’de ölümler yüzde 80 daha fazla. Çünkü tam doz aşılama oranı bizden yüzde 10 önde. Ayrıca test oranları 4 kat fazla olduğu için, vakaları yol yakınken ortaya çıkarıyorlar.

Son örnek Japonya. Delta varyantı ile en yüksek COVID-19 dalgası yaşayan Japonya, hazirandan itibaren müthiş bir aşılama kampanyasıyla salgını tamamen kontrol altına aldı. Toplam nüfusunun yüzde 70’i tam aşılanan 125 milyonluk ülkede, günlük vaka sayısı 25 binlerden 200 civarına düştü. Japonya ile aynı zamanlarda BioNTech aşılamasına başlayan Türkiye’de, tam aşılı oranı toplam nüfusun yüzde 57’sine ancak ulaştı. Sonuç; doğru karar, doğru strateji, hızlı refleks ve ölümden kurtarılan insanlar...