Ukrayna’dan gelen Türk öğrenci ve mezunlara 'savaş' istisnası

Ukrayna’da kentlere bombalar, füzeler yağarken tabii ki üniversitelerde de eğitim öğretim durdu. Ukrayna üniversitelerinde Türkiye’den giden yaklaşık 4 bin genç öğretim görüyordu. Onlar da bu savaşın mağduru oldu. Hatta ilk günlerde savaşın ortasında kaldılar ama neyse ki şimdi artık büyük bir çoğunluğu Türkiye’ye döndü. Hem onlar hem de aileleri derin bir nefes aldı. Ancak büyük umutlarla başladıkları üniversite tahsilleri hiç beklemedikleri şekilde yarım kaldı. Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) geçtiğimiz günlerde aldığı karar Ukrayna’dan yurda dönen savaş mağduru gençler için umut oldu.

ÖZEL ÖĞRENCİ STATÜSÜ

YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar’la son durum hakkında konuştum. Başkan Özvar, her yıl farklı ülkelere kendi imkanlarıyla eğitim için giden öğrencilerle ilgili öncelikle “denklik” uyarısında bulunarak sorularımı şöyle yanıtladı:

Ukrayna’daki yükseköğretim kurumlarında öğrenci statüsünde olan Türk vatandaşlarının durumu ne olacak?

Savaş bölgelerinin tahliyesi ile ilgili işlemler Dışişleri Bakanlığımızca titizlikle yürütülüyor. Ukrayna’da bulunan üniversitelerde öğrenim görerek mezun statüsünü kazanmış kişilerin kurulumuza diploma denklik başvurusu yapma hakkı bulunuyor. Bu bakımdan geçmişte veya yakın zamanlarda mezun olmuş olan vatandaşlarımız kurulumuza başvurabilirler. Savaş nedeniyle başvuru belgelerinin derlenmesine ilişkin adayların bazı zorluklar yaşayabileceğini öngörüyoruz. Bu nedenle , savaş durumu bulunan ülkelerden yapılacak diploma denklik başvurularında uygulanacak istisnalar yeniden değerlendirilebilir. Ukrayna’yı terk etmek zorunda kalan Türkiye vatandaşı öğrenciler, henüz mezun statüsünü kazanamadıkları için şu anda denklik başvurusunda bulunamaz. Ukrayna’ya giden öğrencilerimizden ülkemizdeki bir yükseköğretim programına yatay geçiş için gereken şartları sağlayanların, talep ve tercihleri dikkate alınarak, yatay geçiş yapabilmeleri konusunda kolaylık sağlanacak. Yatay geçiş şartlarını karşılayamayan öğrencilerimize ise, 2021-2022 öğrenim yılı bahar dönemi başlamış olmasına rağmen Türkiye’deki üniversitelerde özel öğrenci statüsünde eğitim ve öğretimlerine devam etme imkân ve fırsatı verilecek. Bunun için, öğrencilerin öncelikle Yükseköğretim Kurulumuzun resmi internet adresinde kendileri için açılan sayfaya ulaşmaları ve gerekli formu doldurmaları gerekiyor.

DENKLİK UYARISI

Her yıl binlerce öğrenci yurt dışında eğitime gidiyor. Denklik sayıları konusunda bilgi verebilir misiniz?

Türkiye 100’den fazla ülkeden denklik başvurusu alıyor. 2018’de 10 bin 067, 2019’da 11 bin 008, 2020’de 6 bin 837 ve 2021’de de 8 bin 966 denklik başvurusu alındı. Pandemi denklik başvurularını da etkiledi ve son iki yılda başvuruların nispeten azalmasına neden oldu. Orta Doğu’daki siyasi karışıklıklara bağlı olarak yaşanan göç dalgası da, denklik işlemlerinde etkisini hissettirdi. En çok başvuru alınan ülke grupları arasında Orta Doğu ve Afrika,daha önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl da birinci sırada yüzde 33’lük bir oranla yer aldı. Uyruklara göre bir sıralama yapılması halinde ise geçmiş yıllarda olduğu gibi geçen yılda da 5 bin 80 kişi ile Türk vatandaşları birinci sırada yer alıyor. 2021 yılında 5 bin 390 denklik verildi. Düzenlenen denklik belgelerinin büyük çoğunluğunu lisans dereceleri oluştururken sırasıyla yüksek lisans, birleşik eğitim (lisans + yüksek lisans) ve ön lisans derecelerine dair denklikler de bulunuyor.

Yurtdışında eğitim görmek isteyen birinin ilk bakması gereken şey nedir?

Yurtdışında yükseköğrenim görmek isteyen öğrencilerimiz, öncelikle gideceği okulun Yükseköğretim Kurulu (YÖK) nezdinde tanınan bir okul olup olmadığını muhakkak teyit etmeli. Öğrenciler, yurtdışı bir yükseköğrenim kurumunun tanınıp tanınmadığına ilişkin bilgiyi e-devlette YÖK’ün hizmetleri arasında bulunan “okul tanıma” hizmetinden kolayca alabileceği gibi YÖK’e başvurarak da temin edebilir. Bütün öğrenci adaylarımızın denklik konusu hakkında sağlıklı bilgilere sahip olması gerekir. Denklik, bir eğitim-öğretim faaliyeti sonucunda belli bir programdan alınan diplomanın bir başka ülke yetkili makamları tarafından kendi ülkelerindeki aynı programdan alınan diplomaya eşdeğer olduğunu ifade eder. Bu durumu ortaya koyan belgeye ise “Diploma Denklik Belgesi” adı verilir.

DENKLİK İÇİN ONLİNE BAŞVURU

Özvar, denklik başvurusunun nasıl yapılacağını şöyle anlattı: “Ülkemizde 18 Ocak 2018’den itibaren ‘Tanıma ve Denklik’ başvuruları online olarak alınır, belgeler elektronik ortamda saklanır ve ilgili bütün süreçler online olarak sürdürülür. Denklik başvurusu YÖK’ün web sayfasından online olarak yapılır ve belge asılları ile randevu günü daire başkanlığına gidilerek  esas başvuru gerçekleştirilir. Mezun olunan programla ilgili temel kazanımlar yönünden eksiklik tespit edilirse programın niteliğine göre eksik ders tamamlatma, staj tamamlatma, proje yapma veya sınava tâbi tutma gibi uygulamalardan biri, birkaçı veya tamamı yaptırılabilir.