İşte başarıyı getiren 8 kriter

2004 yılından beri dünyanın en iyi üniversitelerini seçen THE 2024 sıralamasında Türkiye’nin ABD (169), Japonya (119), Birleşik Krallık (104), Hindistan (91), Çin (86) ve Rusya’dan (78) sonra 7’nci en iyi temsil edilen ülke unvanı almasının ardından YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar’a bu başarının arkasındaki nedenleri sordum. İşte Prof. Dr. Erol Özvar’ın yanıtı: “Üniversitelerimizin uluslararası görünürlüğünü artırmak için başta büyük veri projesi olmak üzere pek çok projenin stratejik bir hedef olarak  uygulanmasına rehberlik ediyoruz. Uluslararası etkileşimi artırmak, sıralamalarda üst sıralara çıkmak için yapılması gereken akademik faaliyetleri belirlemek adına özel çalışma grupları oluşturuldu. Üniversite işleyişini esas itibarıyla akademik performans ve üretkenlik üzerine inşa etmek için yönetimler ile tam bir eşgüdüm içinde çalışıyoruz. Bütün adımlarımızı bu stratejiye uygun olarak atıyoruz.

AMACIMIZ NİTELİĞİ ARTTIRMAK

Üniversitelerimizin uluslararası sıralamalardaki bu başarısını takdirle karşılıyoruz. Ancak eğitim öğretim ve araştırma çıktılarının niteliğini daha da artırmak temel hedefimiz. Kurumlarımız bu hedeflere odaklandığı sürece, niteliklerini artıracaklarına ve başarıya ulaşacaklarına inancımız tam. Uluslararasılaşmaya önem veriyoruz. Son yıllarda dikkate değer adımlar attık. Uluslararasılaşma, akademik üretkenlik ve araştırma kalitesini artırmaya odaklanarak, önümüzdeki yıllarda uluslararası sıralamalarda daha fazla üniversite ile temsil edilip, daha üst noktalara ulaşmanın önünde bir engelin olmadığını düşünüyorum.

Hedefimiz sadece uluslararası sıralamada öne çıkmak, ilk 100’e 500’e girmek değil. Bunları tabi arzu ediyor, önemsiyoruz ancak özellikle amacımız üniversitelerde araştırma ekosistemini güçlendirmek ve nitelikli insan yetiştirilmesini sağlamak. Zaten bunun çıktısı olarak uluslararası sıralamada da öne geçiyoruz.” 

1- ARAŞTIRMA KAYIPLARI ÖNLENDİ: Üniversiteleri daha görünür kılmak için öncelikle araştırma ve yayın verilerinin doğru bir şekilde ortaya konması gerekiyordu. Büyük veri konusunda farkındalığın arttırılması için büyük çaba sarf ediyoruz. Verisine sahip çıkamayan, üniversitesine sahip çıkamaz. Bu amaçla 2022’den itibaren YÖK Üstün Başarı ödülleri arasına dijital dönüşüm ve büyük veri kategorisi ekledik. Araştırma ve yayın verilerinde ciddi kayıplar vardı. Son iki yılda farkındalık oluşturduk, araştırma üniversiteleri bünyelerinde veri kayıpları asgariye düşürüldü. Yapılan araştırma ve yayınların gerçek durumu yansıtması için “Veri Ofisleri”nin kurulmasını önemsiyoruz. Aralarında ODTÜ, İTÜ ve Sabancı’nın da bulunduğu 8 üniversitenin katılımıyla büyük veri projesi pilot olarak başlatıldı. Bunu diğer üniversitelere yaygınlaştıracağız.

2- YABANCILARLA ORTAK ÇALIŞILDI: Üniversitelerin uluslararası görünürlüğünün artırılması için iletişim ağlarının genişletilmesi gerekiyor. Daha çok uluslararası projede yer almalılar. Öğretim elemanlarının dünyanın önde gelen üniversitelerde meslektaşları ile ortak çalışmalarını teşvik ediyoruz. Ufuk Avrupa Programı kapsamında daha fazla üniversitenin proje yapması için TÜBİTAK ile iş birliği yapıyoruz.

3- 200 ÖĞRETİM ÜYESİ YURTDIŞINA ARAŞTIRMACI OLARAK GİTTİ: Öğretim elemanı ve araştırmacıyı destekleme programımız var. Öğretim üyelerinin yurtdışında akademik birikim projesi kapsamında bu yıl 200 öğretim üyesi akademik izinli olarak dünyanın önde gelen üniversitelerine araştırmacı olarak gitti.

4- GENÇ BEYİNLERE ARAŞTIRMA BURSU VERİLDİ: Genç bilim insanlarına, akademisyenlere yönelik doktora sonrası araştırma projesi bursları veriyoruz.

5- TEMEL BİLİMLERE DESTEK SAĞLANDI: Temel bilimlerdeki genç beyinler projesi ile fizik, kimya biyoloji matematik alanlarında doktora tez aşamasında olan 100 araştırma görevlisine üç aya kadar araştırma desteği sağladık. Ciddi sayıda öğretim elemanı Oxford, Stanford, Harvard gibi dünyanın önde gelen üniversitelerine doktora sonrası araştırmacı olarak gitti.

6- YABANCI ÖĞRETİM ÜYELERİ ÜLKEYE ÇAĞRILDI: Dünyanın önemli üniversitelerinde Türkiye tarihi, Türkoloji, Türk Dili ve Edebiyatı alanında çalışma yapan, doktora tezi hazırlayan yabancı öğretim üyelerini Türkiye’ye davet ediyor, burs veriyoruz.

7- ARAŞTIRMA ÜNİVERSİTELERİNE FON VERİLDİ: Araştırma üniversitelerine Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı desteği ile iki yıldır fon veriyoruz. 20 devlet araştırma üniversitemizde 2022 yılında 188, 2023’te 351 olmak üzere toplam 539 projeye 350 milyon TL’lik destek sağlandı.

8- ANADOLU ÜNİVERSİTELERİNE BÖLÜM BAZLI DESTEK: Anadolu’da birçok üniversitenin bazı bölümleri uluslararası ve ulusal alanda öne çıkıyor. TÜBİTAK yetkinlik analizlerinde öncelikli alanlarda öne çıkan bölümleri destekliyoruz. 15 öncelikli bilim alanında 25 üniversitemiz bu proje kapsamına alındı. Bilgi güvenliğinden, enerji depolamaya, gıda biyoteknolojisinden, tarımda dijital teknolojiye kadar birçok alanda öne çıkan üniversitelerin bölümlerini doğrudan destekliyoruz.

ÜNİVERSİTELERİMİZ DÜNYA SIRALAMASINDA

KOÇ ÜNİVERSİTESİ

108 ÜLKEDEN 1904 ÜNİVERSİTE

Bu yıl 108 ayrı ülkeden 1904 üniversitenin yer aldığı THE sıralamasında Türkiye önemli bir atak yaptı. Listeye giren üniversitelerimizin sayısı geçen yıla göre yüzde 23 artarken 2018’den bu yana 3 katına çıktı.

TÜRKİYE’DEN 75 ÜNİVERSİTE

- 20 yıldır dünya üniversitelerini sıralayan THE; eğitim, araştırma, bilimsel atıf, üniversite geliri, uluslararası görünüm gibi 13 ayrı değerlendirme kriterini bu yıl genişleterek 17’ye çıkardı. Araştırma kalitesi, patent sayısı gibi ek kriterler getirdiği gibi ülkelerin büyüklüğüne göre kıyaslanabilir uluslararası öğrenci ve akademisyen oranlarını da ilk kez ölçtü. Türkiye’den 75 üniversitenin yer aldığı THE sıralamasında Koç Üniversitesi, ODTÜ ve Sabancı Üniversitesi 351-400 bandında yer alarak dünyanın en iyi 500 üniversitesi arasına girdi. Öte yandan İstanbul Teknik Üniversitesi 501-600; Bilkent, Boğaziçi, Çankaya ve Hacettepe Üniversiteleri 601-800; Bahçeşehir, Özyeğin ve Yıldız Teknik Üniversiteleri ise 801-1000 bandında kendine yer buldu. Böylece THE sıralamasında Türkiye’den 11 üniversite ilk bine girerek dikkat çekici bir başarı elde edilmiş oldu. THE sıralamasında ilk bine giren 11 yükseköğretim kurumumuz dışında 24 üniversitemiz 1001-1500 diliminde, kalan 40 üniversitemiz ise 1501-1904 bandında yer edindi.

NELERDE ÖNDE NELERDE GERİDEYİZ

- Uluslararası sıralamalar, uluslararası öğrenci hareketliliğini yönlendirmede önemli bir faktör. Birçok devlet uluslararası sıralamada belli bir yerlerde olan üniversitelere bursiyerleri gönderiyor. Ayrıca uluslararası proje ortaklıklarında üniversiteler partner seçerken bu sıralamalara mutlaka bakıyorlar.

Bizim, dünyada en çok görünür ilk 7 ülke arasına girmemiz sevindirici. Ancak, arka planı THE’dan Phil Baty aktardı. Hangi kriterlerde dünya sıralamasının arkasında ve gerisindeyiz bunları önümüzdeki çalışmalara yön vermek açısından öğrendik. Türk yükseköğretimi üniversite geliri, doktoralı öğretim elemanı, uluslararası öğrenci sayısı, uluslararası ortak yazarlık, öğretim elemanı başına düşen yayın, eğitim öğretimdeki üniversitenin repütasyonu gibi konularda dünya ortalamasının önünde gidiyor. Doktora lisans oranında, yabancı uyruklu uluslararası öğretim elamanı sayısında, öğrenci başına düşen öğretim elemanı sayısında ise dünya ortalamasının gerisindeyiz.  Bunlarda iyileşme sağlarsak önümüzdeki dönemlerde çok daha ileride olacağız.

THE BAŞKANI PHİL BATY: TÜRKİYE HIZLI İVMELENİYOR

- Uluslararası öğrenci alımında Türkiye dünya ortalamasının üzerinde. Türkiye, uluslararası öğrenci çekme konusunda gerçekten güçlü bir merkez haline geliyor. Ayrıca Türkiye tüm kategorilerde yükseliyor. Tüm bu temel ölçümler açısından çok olumlu bir yükseliş eğilimi. Uluslararasılaşmaya ve küresel kıyaslamaya olan bağlılığınız tüm sütunlarda istikrarlı ve güçlü bir gelişme gösterirken bu özel başarıyı temel ölçütlerde de görebiliyoruz. Türk üniversiteleri sanayi finansmanını çekme konusunda çok güçlü ve başarılı. Yani temel olarak Türkiye, dünyanın geri kalanından daha hızlı ivmeleniyor.