Araştırma üniversiteleri destek bekliyor

Türkiye’nin en iyi üniversiteleri olarak kabul edilen bu 10’lu, zaten araştırmayı iyi yaparak eğitim, bilgi üretimi ve aktarımının yanı sıra öğrenci ve öğretim üyeleriyle başarıdan başarıya koşuyor. Bu seçimle de bilimsel araştırma faaliyetlerine destek verilerek, katkılarının arttırılması amaçlandı. Güçlü araştırmacılar yetiştirerek, dünya bilimine ve ülkenin kalkınmasına katkı sunan doktora programları hazırlaması beklenen bu üniversitelerin, tüm bunları gerçekleştirmesi için bütçelerine yapılan devlet katkısını inceledim. Gördüm ki, yaklaşık bir yılda bu henüz pek de tahmin edildiği üzere artmadı.

Hak yememek lazım; üniversitelere kadro serbestisi getirildi. En az 20 kadro verildi, yakında 20 kadro daha verilecek. Ayrıca TÜBİTAK yeni çıktığı çağrılarda ilk araştırma üniversitelerine öncelik tanıyor. Ancak bu adımlar çok yetersiz kalıyor.

KUR ARTIŞI OLUMSUZ ETKİLİYOR

ODTÜ, Boğaziçi, İTÜ gibi Türkiye’nin gözbebeği üniversitelerin bütçesi kur bazında geriye gidiyor. Hele de son zamanlarda artan döviz karşısında zorlanıyorlar. Bu üniversiteler, bugüne kadar dünya çapındaki bütün listelerde ön sıralarda yer alarak göğsümüzü kabarttı. Times Higher Education (THE), QS, U.S. News gibi saygın araştırmalarda en önemli kriterlerden biri de bütçe. Tabii bütçeler de dolar bazında kıyaslanıyor. Şu anda sıralamalarda saydığım vakıf üniversiteleri dahil tüm üniversiteler düşüşte. Bu düşüş, devlet üniversitelerinde daha bariz görülüyor, parametrelerde aşağıya doğru iniyoruz.

Oysa yeni kurulan üniversitelere daha fazla destek verilebildiği görülüyor. Nispeten yeni bazı üniversitelerin bütçesinde yüzde 20-30 artış olurken, araştırma üniversitelerimize bunun yarısından daha az artış veriliyor ve bu da enflasyon oranının altında kalıyor.

Eldeki imkânlarla iyi işler yapabilen ve dünya sıralamalarına giren bu üniversitelerin, kendilerinden 30 kat fazla bütçeli Amerika’daki üniversitelerle yarışması zor. Bundan sonra daha güçlü ek desteğe ihtiyaçları var. Araştırma altyapısı için gerekli mekan, laboratuvar, personel, araştırmacı alımı sağlanırsa daha hızlı atılım yapabileceklerine inanıyorum. Seçilmiş birkaç kuruma öncelik tanınır, önlerindeki bürokratik engeller kaldırılırsa çok daha iyi sıralara girer ve dünya sıralamasında Türkiye’yi daha iyi duyururlar.

Dünyayla rekabet edebilmesi, dünya çapında araştırmalar yapılabilmesi ve sıralamalarda yükselebilmeleri için bütün bunlar şart.

Araştırma üniversitelerinin yaklaşık bir yıl önce duyurulduğu düşünülürse, doğru yönde ilerlemesi için önümüzdeki bütçe döneminde daha somut ve fark yaratıcı adımlar atılacağını umuyorum.