Terörün faturası artıyor

Tahmini maddi hasar tutarının 150 milyon lirayı geçtiği söyleniyor. Gündemdeki bir konu da sigorta şirketlerinin hasarları karşılayıp karşılamadığı.

SON günlerde terör olaylarına yönelik okuyucu soruları arttı. Kimileri sigortadan tazminat alıp, alamayacaklarını; kimileri de büyük şehirlerde artan olaylar nedeniyle sigorta yaptırıp, yaptıramayacaklarını merak ediyor. Kimileri ise sigortacıların, Doğu ve Güneydoğu’da sigorta satışını tamamen durduklarından, hasarı bile ödemediklerinden yakınıyor.
Öncelikle şunu belirteyim: PKK ve uzantısı terör örgütünün yol açtığı kargaşanın ekonomiye maliyeti her geçen gün artıyor. Araştırma yaptım; son bir ayda başta kamyon, TIR olmak üzere 180’e yakın araç, 100’e yakın da iş makinesi yakılmış ki, bunların yarısından fazlası kamuya ait araçlar. Aynı şekilde yine çoğunluğu kamuya ait 50’ye yakın işyerine de zarar verilmiş.

TAHMİNİ HASAR 150 MİLYON TL

Sadece bir ayda tahmini maddi hasar tutarı ise 150 milyon lirayı geçti. Terör olayları nedeniyle Doğu’da işyerlerinin çalışamamasını, yatırımların ertelenmesini, ticaretin durma noktasına gelmesini hesaba bile katmıyorum. Görünen o ki, terör örgütü, bölgenin ekonomik, dolayısıyla da sosyal gelişimini engellemeye odaklanmış; bundan dolayı da baraj, enerji, havaalanı yatırımlarını hedefine koymuş.
Şimdi gelelim olayın sigorta boyutuna. Terör bir devlet sorunu ve terör olaylarının neden olduğu zararın da yine devlet tarafından karşılanması gerekiyor ki, Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Kanunu bunun için var. Bu kanun çerçevesinde bugüne kadar vatandaşlar tarafından 500 bine yakın başvuru yapılmış, karşılığında da devlet tarafından 3 milyar liraya yakın tazminat ödenmiş.

HEDEF, İŞ MAKİNELERİ

Elbette bu kanunun var diye sigorta şirketleri hasar ödemiyor değil. Sigorta varsa hasar da ödeniyor. Yine bir araştırma yaptım, sigorta şirketleri toplamda 170 milyar liranın üzerinde terör hasarı ödemiş. Kimilerine bu rakam az gelebilir, ancak kamuya ait bina ve araçların sigortalanmadığı, terörün yoğun olduğu Doğu ve Güneydoğu’da da sigorta bilincinin yaygın olmadığı hesaba katıldığında, azımsanmayacak bir tutar olduğunu söyleyebilirim.
Ancak hem sigorta hem de devletin zararları karşılaması açısından sistem şöyle yürüyor: Belirttim, kamuya ait araç ve binalar kanun gereği zaten sigortalanmıyor. Bunun dışında ister Doğu’da olsun, ister büyük şehirlerde; araç, konut, işyeri, iş makinesi sigortalıysa ve sigortanın içinde de terör teminatı varsa, terör olayları nedeniyle oluşacak hasar sigorta şirketleri tarafından ödeniyor. Sigorta olabilir, ancak poliçenin içinde terör teminatı yoksa hasar ödenmiyor.

NEREYE BAŞVURULACAK?

Şunu da belirteyim: Hem sigortadan hem de Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Kanunu kapsamında valiliklerden tazminat alınması diye bir şey söz konusu değil. Terör nedeniyle zarara uğramış vatandaş, kanun kapsamında valiliklere başvurduğunda; valilik, sigorta şirketlerine, ‘bu kişinin sigortası var mı?’ diye yazıyor. Sigorta varsa valilik, hiçbir ödeme yapmıyor; sigorta yoksa kanun kapsamında değerlendirmeye alınıyor.
Bu çerçevede değerlendirecek olursak; son iki aydaki terör olaylarında sigorta varsa sigorta şirketleri, il ve bölge farkı olmaksızın hasarları ödüyor. Sigorta yoksa başvurulacak yer illerin valilikleri.

Şehitler için 30 bin TL tazminat

Türk Silahlı Kuvvetler (TSK) ile sigorta sektörü arasında yapılan işbirliği çerçevesinde TSK mensupları, Mehmetçik Yaşam Sigortası ile 15 yıldır; başta terör olayları olmak üzere ölüm ve sakatlık hallerine karşı sigortalanıyor. Sigorta kapsamında askerimizin şehit düşmesi halinde eş ve çocuklarına ya da anne, baba, kardeşlerine 30 bin lira tazminat ödeniyor. Sakatlık halinde de Mehmetçiğe 30 bin lira sakatlık tazminatı ödeniyor. 15 yılda terör olayları başta olmak üzere vefat ve sakatlık nedeniyle asker ya da yakınları, sigortadan toplam 60 milyon TL tazminat aldı. Son yaşanan terör olayları nedeniyle şehit düşen askerlerimizin yakınlarına da sigortadan 30’ar bin lira tazminat ödenecek. Sigortanın dışında ise TSK mensuplarından şehit ailelerine Mehmetçik Vakfı’ndan, Milli Savunma Bakanlığı’ndan da yardım yapılıyor; SGK’da maaş bağlıyor.

Terör bölgelerinde sigorta satışı durdu mu?

Son günlerde yaşanan terör olayları sonucu en çok şikayet edilen konu, sigorta şirketlerinin başta Doğu ve Güneydoğu olmak üzere birçok bölgede sigorta satışını durduğu yönünde. Hatta söylentilere göre, büyük illerde bile sigorta satışı temkinli yapılıyor ve terör teminatı verilmiyor. Sigortacılarla konuştum. Evet, bazı şirketler terörün yoğun yaşandığı illerde araç, iş makinesi ve iş yeri sigortalarını durdurmuş. Çoğunluk ise sigorta satışına temkinli devam ediyor. Sigortacılar, bu konudaki eleştirileri, “Riskin gerçekleşmiş olması veya gerçekleşme ihtimalinin yükselmesi, riskleri sigortalanabilir olmaktan çıkarıyor. Terörün gerçekleştiği veya gerçekleşme ihtimalinin yüksek olduğu yerler tespit edilebiliyorsa ki, şu anda edilebiliyor, doğal olarak bu bölgelerde endüstriyel, ticari, şantiye tesisleri, iş makineleri gibi yüksek bedelli risklere terör teminatı verilmez” şeklinde yanıtlıyor. Özetle; Doğu’da sigorta satışında özellikle de büyük işlerde frene basılmış durumda. Frene basmayan şirketler de ya ince eleyip sık dokuyor ya da risk yüksek olduğu için yüksek primler belirliyor. Ancak büyük şehirlerde sigorta satılmıyor, terör teminatı verilmiyor diye bir şey söz konusu değil.

Trafik primi yüzde 6 arttı

Trafik sigortasında primler yüzde 6 arttı. Türkiye Sigorta Birliği (TSB) bir açıklama yaparak, trafik sigortası şartlarının Hazine’nin yaptığı düzenleme ile Haziran 2015’ten itibaren yeniden belirlendiğine, bazı konulara açıklık getirildiğine değindi. Açıklamada şu görüşlere yer verildi: “Trafik primleri 2008 yılından bu yana serbestçe sigorta şirketleri tarafından belirlenmekte ve primler birbirinden farklılık göstermekte. Şirketler fiyatları belirlerken; sürücü yaşı, araç türü ve yaşı, ehliyet yaşı, bulunduğu il veya ilçe, önceki yıllarda kaza yapıp yapmadığı, ödenen hasar miktarı gibi birçok kriter kullanmakta. Özellikle tazminata sebebiyet vermeyen araçlara indirim uygulanırken, tazminata sebebiyet verenlerin ise primleri artırılarak, maliyet bu kişiler arasında paylaştırılmakta. Bu çerçevede 2015 yılı ilk 8 aylık ortalama primler ile 2014 yılı karşılaştırıldığında sık kazaya karışanlara uygulanan primler yüzde 47 artış gösterirken; ilk defa sigorta yaptıranların primi yüzde 18, 3 yıl ve üzeri kaza yapmayanların primi yüzde 3 artış gösterdi. Tüm araçlarda prim artışı yüzde 6 oldu.”