Şirketler zarar etsin istemeyiz

Hürriyet’in geçen hafta düzenlediği Türkiye Finans Forumu’nun sigortacılık bölümünde en çok konuşulan konu trafik sigortası oldu. Benim de moderatörlüğünü yaptığım; Hazine Müsteşar Yardımcısı Dr. Ahmet Genç, Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Başkanı Can Akın Çağlar ve TSB Başkan Yardımcısı Uğur Erkan’ın konuşmacı olarak katıldığı Sigorta ve Bireysel Emeklilik Oturumunda trafik sigortası ve BES’e otomatik katılım konularında konuşmacılar çarpıcı açıklamalar yaptı.
Oturumda iki ana konu tartışıldı. Biri, Hazine ile sigortacılar arasındaki trafik sigortasından kaynaklı zarar tartışması ki, bu konuda Hazine’nin hesapları ile sigortacıların hesapları bir türlü örtüşmüyor. Oturumda da işte bu konu gündeme geldi ve Ahmet Genç ile Can Akın Çağlar belki de ilk defa aynı anda görüşlerini paylaştı. Bir diğeri ise, 18 yaş altına yönelik bireysel emeklilik düzenlemesi olup olmayacağı ve otomatik BES’te revizyona gidilip gidilmeyeceği konusuydu.

TRAFİKTE TAVAN FİYAT

Ahmet Genç, trafik sigortasında ciddi bir yanlış anlaşılma olduğunu belirterek, sigortacılığın gelişmiş olduğu ülkelere bakıldığında trafik sigortasında ödül-ceza sisteminin uygulandığını söyledi. Genç, bu ülkelerde hasarsızlık indiriminde Türkiye’de de olduğu gibi 7 basamak olduğunu, trafiğe yeni çıkan araçların 4. basamaktan giriş yaptığını ifade ederek, “Basamaklara göre yüzde 10-15-20 indirim, yüzde 20-40-50 de artırım vardır. İstediğiniz kadar kaza yapın 4. basamağın üzerine yüzde 50’den fazla zam yapılmaz” dedi.
Genç, Türkiye’de ise, fiyata müdahale öncesinde 8 kat fazla zam yapıldığını, tavan fiyat ile ile 4. basamağa göre yüzde 15-30-45 indirim, yüzde 50-100-150 de zam imkanı getirdiklerini vurgulayarak, şunları söyledi: “Sigortacılar, ‘iyi sürücü, kötü sürücü ayrımı yapmadınız’ diyor. Daha nasıl yapacaktık? İyi sürücü-kötü sürücü Türkiye’de ayrılmıyorsa, hiçbir yerde ayrılmıyordur. Yüzde 150’ye kadar zam, aşağı da yüzde 45’e kadar indirim var. Deniyor ki, kamyoncu kaza yaptı, sigorta şirketi 59 bin lira hasar ödedi, gelecek sene bin liraya sigortasını yenileyecek. Nasıl yenileyecekti, 59 bin liraya mı? Sigortanın ne anlamı var?”

HESAPTA YANLIŞLIK VAR

Ahmet Genç, trafik sigortasından zarar edilmemesi gerektiğine de değinerek, karşılıklar ve IBNR (gerçekleşmiş ama ödenmemiş hasar karşılığı) konusunda karışıklık olduğunu, bu yılın ilk yarısında 3-4 milyar lira hasar ödendiğini, ancak muallak tazminat karşılığının 12 milyar lira gözüktüğünü kaydetti. Genç, “Bir şeyler yanlış gidiyor ya da yanlış hesaplanıyor. Yanlış yargı kararları 2011’de başladı ve 2016’da kanun değişti, sorun giderildi. Bakıyorsunuz, 2011’den itibaren ödenen hasara yansıyan tazminat rakamı yüksek değil. Hiç mi kesinleşmiş yargı kararı olmuyor?” şeklinde konuştu.
Panel sırasında Ahmet Genç’e, “Trafikte sigortacılar zarar var diyor, Hazine olarak siz zarar yok diyorsunuz. Hesaplarınız neden tutmuyor?” diye sordum. Ahmet Genç, Sigorta Birliği ile bu konu üzerinde çok çalıştıklarını belirterek, şunları söyledi: “Birliğin aktüerleri hasarın kuyruğunu 15 yıla kadar uzatıyor. Ben de diyorum ki, ‘insaf, 15 yıla kaç tane dosya kalıyor’. Normalde 3-3.5 yılda hasarlar ödeniyor. Burada sorun var. Kriterleri oturtmalıyız. Kesinlikle zarar edilmemeli ama şu hesaplama işini de iyi yapmalıyız. Benzer bir durum, hekim sorumluluk sigortasında da var. Sigorta şirketlerinde 400 milyon liralık muallak hasar (gerçekleşmiş ama ödenmemiş hasar) gözüküyor, hekim sigortasında. Sağlık Bakanlığı ise bunların ancak yüzde 80’ini hasara dönüşür diyor.”

RAKAMLAR ABARTILIYOR

Ahmet Genç, sigorta şirketlerinin Hazine’ye gönderdiği rakamlar üzerinden bakıldığında 2016 yılının trafik sigortasında karlı bir yıl olduğuna da dikkat çekerek, şunları söyledi: “2016’nın pazar lideri olan şirketine bakıyoruz, 220 milyon lira teknik kar elde etmiş. Bu bizim hesabımız değil, sigorta sektörünün hesabı. Biz iskonto etmiyoruz; onu da etsek, belki 500 milyon lira kar edecek. 2017 yılının ilk yarısında başa baş noktasındalar. 9 ayda ise 200 milyon lira teknik zarar gözüküyor. Şirketler diyor ki, bu yılın sonunda 2,1 milyar zarar edilecek; hatta 3 milyar lira zarar edilecek diyen de var. Gerçeği yansıtmıyor. 9 ayda 200 milyon lira teknik zarar, son 3 ayda nasıl 3 milyara ulaşacak, anlamıyorum.”

HAZİNE İLE ARAMIZDAKİ SORUNU ÇÖZERİZ

Panelde TSB Başkanı Can Akın Çağlar’a, “Hazine ile zarar konusunda anlaşamıyorsunuz, hesaplarınız neden örtüşmüyor, bu bir matematik işi, bu kadar farklılık olur mu?” diye sordum. Çağlar, Hazine’nin denetimi sırasında trafik sigortasında son 10 yıldaki 7.3 milyar TL’lik zarar edildiğine, bu denetimler sırasında da Hazine’nin, “Zarar etmiyorsunuz’ demediğine dikkat çekerek, şunları söyledi:

“Bazı şirketler halka açık, bazı şirketler yurtdışına hesap veriyor. Biz, 7.3 milyar lira zarar etmişken, bunu da bilançolara yansıtmışken, Hazine tarafından da denetlenmişken; halen zarar edilmiyor algısını anlamakta zorluk çekiyoruz. Biz de diyoruz ki, Hazine’nin de önereceği uluslararası bir kuruma tüm datalarımızı açalım ki, biz şu anda bunu yapıyoruz; pazarın yüzde 70’inioluşturan 7-8 şirket, datalarını açtı ve çalışma yapılıyor. Bir de böyle deneyeceğiz. Hazine, varsayımsal olarak bize, fazla karşılık, fazla muallak ayırıyorsunuz diyor. Eğer biz fazla ayırıyorsak, vergi kaçırıyoruz demektir. Denetimler sırasında da birilerinin bize, ‘senin hesapların yanlış, fazla karşılık ayırıyorsun bu da giderlerinde yer alıyor, kamu maliyesine eksik vergi ödüyorsun’ demesi lazım. Bugüne kadar böyle bir durumla hiç karşılaşmadık. Eminim bu yaşananlar, hesaplardan kaynaklı bir yanlış anlamadır ve çözeriz diye düşünüyorum. Ama asıl önemlisi kazaların azaltılmasına yönelik devlet olarak ve sektör olarak bir şeyler yapabilmemizdir.”

BES’TE REVİZYON RAFA KALKMADI

Ahmet Genç’e, “18 yaş altının bireysel emekliliğe geçişine yönelik düzenleme rafa mı kalktı? Otomatik katılımda revizyon yapacak mısınız? Trafikte serbest tarifeye geçilecek mi?” diye sordum. Ahmet Genç’in, cevapları şöyle oldu: “BES’te revizyon rafa kalkmadı. Hangileri kanunla, hangileri yönetmelikle yapılır konusu gündemde. Meclis’in gündem yoğun, kanunu da Meclis’ten geçirmek lazım. 18 yaş meselesi için kanun gerekiyor. Bakanlar Kurulu’ndan yetki alınması da gündeme geldi. Henüz rafa kalkan bir şey yok, yönetmelikle yapılacak olanları kısa vadede yapacağız. Trafik sigortasında 2018’de serbest düzene geçilmesi zor görünüyor. Fiyat artışına ise çalışıyoruz. İlk 9 ayda 200 milyon teknik zarar var, bence bu da olmamalı, sektör zarar etmemeli ama vatandaş da fazla prim ödememeli.”