Sigorta borçları için yapılandırma rehberi

Hemen hemen her gün okuyuculardan sigorta borçlarının yapılandırması ile ilgili onlarca soru alıyorum. Soruları buradan tek tek cevaplandırmak yerine yapılandırmadan kimlerin, nasıl yararlanacağına detaylı değineyim istedim. Daha iyi anlaşılması için de madde madde anlatayım.

* 2020’nin Ağustos ayı da dahil öncesine ait sosyal güvenlik borçlarınızı yapılandırabileceksiniz.

* Yapılandırma kapsamına giren borçlar şunlar: Sigorta primleri, genel sağlık sigortası primleri, işsizlik sigorta primleri, idari para cezaları, iş kazası, meslek hastalığı veya malullük sonucunda doğan rücu alacakları, yersiz ödenen gelir ve aylıklardan doğan alacaklar, Bağ-Kur sigortalılarının daha önce durdurulan hizmet sürelerinin ihyası halinde doğan alacaklar, isteğe bağlı ve topluluk sigortası primleri, asılları ödenmiş alacakların henüz ödenmemiş fer’ileri yapılandırma kapsamında. Bu açıdan bakıldığında sosyal güvenliğe yönelik tüm borçlar yapılandırılabilecek.

BORÇ NASIL HESAPLANACAK?

* Yapılandırma için başvurduğunuzda iki seçeneğiniz var. Birincisi, borcunuzu peşin ödemek; ikincisi ise taksitle ödemek.

* Peşin ödemeyi tercih ederseniz gecikme cezası ve gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretim Fiyat Endeksi) üzerinden hesaplama yapılacak. Eğer borcunuzu peşin öderseniz Yİ-ÜFE üzerinden hesaplanan tutarın yüzde 90’ı silinecek. Şöyle ki, borcunuzun aslını ve gecikme cezası ve gecikme zammı yerine uygulanan Yİ-ÜFE oranının yüzde 10’unu 1 Mart 2021’e kadar ödemeniz halinde Yİ-ÜFE’nin yüzde 90’ı siliniyor. Örneğin, gecikme zammı ve cezası hesaplandı ve ortaya 5.000 liralık borcunuz çıktı. Bunun yüzde 90’ı olan 4.500 lira silinecek ve gecikme cezası olarak sadece 500 lira ödeyeceksiniz.  

* Eğer borcunuzu bir seferde değil de iki taksit halinde ödemeyi tercih ederseniz Yİ-ÜFE üzerinden hesaplanan borcun yüzde 50’si silinecek. Bu imkandan yararlanmak için ilk taksiti 1 Mart 2021’de ödemeniz gerekiyor ki, borcunuzun yüzde 50’si silinsin.

* Peki, Yİ-ÜFE oranı nasıl hesaplanıyor? Bu oranlar belirlenmiş durumda. 2004 tarihine kadar olan borçlar için TEFE aylık değişim oranı, 2005’ten itibaren ÜFE aylık değişim oranı, 2014 tarihinden itibaren de Yİ-ÜFE aylık değişim oranları uygulanacak. Kasım 2016 tarihinden itibaren ise aylık yüzde 0.35 oranı uygulanacak. Tüm bu oranların ne kadar olduğunu yapılandırmaya başvurduğunuzda Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) hesaplayacak. Misal, 2017 yılından itibaren 10 bin lira prim borcunuz var. Yapılandırma yaptığınız ve yüzde 0.35 üzerinden 3.500 lira gecikme cezası ve gecikme zammı belirlendi. Peşin ödediğinizde bunun 3.150 lirası silinecek, gecikme cezası ve gecikme zammı olarak sadece 350 lira ödeyeceksiniz. Böylece ana prim borcunuz ve gecikme zammı olarak toplamda 10.350 lira ödeyeceksiniz.

BAŞVURU İÇİN SON GÜNLER

* Borcunuzu taksitli de ödeyebilirsiniz. Borcunu taksitlendirmek isteyenler 6-9-12-18 ay taksit imkanından yararlanacak.  Taksitler ise 2 ayda bir ödenecek ve en fazla 18 ay taksitlendirilebilecek. Borçlar iki ayda bir ödeneceğinden 18 aylık taksitlendirmeyi tercih edenler borçlarını 36 ayda ödemiş olacak.

* Taksit seçeneğini seçtiğinizde taksit sayısına göre katsayı uygulanacak. Uygulanacak katsayılar belli. Borcunu 6 eşit taksitte ödemeyi tercih edenlere 1.045, 9 eşit taksitte ödemeyi tercih edenlere 1.083, 12 eşit taksitte ödemeyi tercih edenlere 1.105, 18 taksitte ödemeyi tercih edenlere 1.15 katsayılar uygulanacak. Örneğin, yapılandırmaya başvurdunuz ana borcunuz üzerine Yİ-ÜFE uygulaması üzerinden gecikme zammı ve cezası da uygulandı ve toplam borcunuz 10 bin lira çıktı. Bunu da 12 eşit taksitle ödemek istediniz. 12 taksite uygulanacak katsayı oranı yüzde 1.105. Toplam borcunuz 11 bin 50 olacak ve iki ayda bir 920 lira ödeyeceksiniz.

* Yapılandırma için 31 Aralık tarihine kadar işverenler e-sigorta yoluyla, kişiler ise e-devlet üzerinden başvuru yapacak. Primlerini kendi ödeyenler Sosyal Güvenlik İlçe Müdürlüklerine posta yoluyla da başvurabilecek.

* Yapılandırmaya başvurduğunuzda sizden herhangi bir teminat istenmeyecek. Borcunuzu yapılandırdığınızda icra takibi ve haciz işlemleri yapılmayacak. Borcunu zamanında ödeyenlere ‘borcu yoktur’ yazısı verilecek.

Not: Yarın Bağ-Kur’luların yapılandırmadan nasıl yararlanacaklarını yazacağım.