Kıdem, BES’le birleşecek tamamlayıcı emekliliğe geçilecek

Cumhurbaşkanı Erdoğan, pazartesi, kabine toplantısı sonrası yaptığı konuşmada, tamamlayıcı emeklilik sistemine yönelik çalışma başlatacaklarını açıkladı. İstihdam Kalkanı adı altında kapsamlı reform paketi hazırladıklarını, bu kapsamda çalışanlara tamamlayıcı emeklilik sigortası sunacak bir çalışma da başlatacaklarını belirten Erdoğan, “Tesis edilecek karma model ile işçilerin kazanılmış hakları korunacak. Tamamlayıcı emeklilik sigortası ile aynı zamanda ilave emeklilik desteği alınabilmesini de sağlayacağız. Böylece çalışanlarımız emeklilikte daha da rahat edecekler. Bunun için devlet elini taşın altına koyacak. Tamamlayıcı emeklilik sistemini 2022’de yürürlüğe sokacağız” dedi.

Tamamlayıcı emeklilik nedir ve sistem nasıl işleyecek?

Aslında sistemin gündeme gelmesi yeni değil. 2019’un sonlarında açıklanan ve 2020-2022 dönemini kapsayan Yeni Ekonomi Programı’nda da Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ne (TES) geçileceğine yer verildi. Son bir yılda da bu konuda detaylı çalışmalar yapıldı. Hatta kimi sendikalarla da yapılan çalışmalar paylaşıldı. Özetle, kıdem tazminatında değişiklik yapılacak, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile entegre bir yapı kurgulanarak fon oluşturulacak; fona işveren de devlet de katkı yapacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Devlet elini taşın altına koyacak” açıklaması da yeni kurulacak sisteme devletin
katkı yapacağının bir
göstergesi. Kaldı ki, tamamlayıcı emeklilik sistemine ilk adım, 2017 yılında uygulamaya geçen, 45 yaş altı çalışanların maaşlarından yüzde 3 kesinti yapılarak, BES’e katılımını sağlayan otomatik katılım uygulaması ile atıldı. Tüm çalışanlar sisteme girdi; gönüllü olduğundan çıkan çıktı, kalan kaldı. Böylece çalışanların ilave emeklilik desteği alabilmesinin önü açılmış oldu. Yeni kurgulanacak modelde ise artık sistem gönüllü değil zorunlu olacak.

Nasıl bir model kurgulanması planlanıyor?

Kıdem tazminatı ile BES’in birlikte kurgulandığı karma modelle bir fon oluşturulacak. Çalışanlar maaşlarına göre az ya da çok ödeyecekler; fona işveren de katkı yapacak, devlet de katkı sağlayacak. Böylece tamamlayıcı emeklilik sistemi adı altında bir yapı oluşturulacak. Bu yapıyla artık otomatik BES sistemi ortadan kalkacak. Bu yapı içinde işsizlik fonunun kullanılması da masadaki seçenekler arasında. Yeni yapıyla her çalışanının tamamlayıcı emeklilik adı altında bir hesabı olacak ve kıdem tazminatı ile çalışanın-işverenin-devletin katkısı da bu fonda toplanacak. Çalışanlar hem kıdem tazminatını hem de fondaki birikimlerini takip edebilecek ki, mevcut durumda çalışanların kıdemlerini takip etme şansı bulunmuyor.

Mevcut haklar ne olacak?

Tamamlayıcı emeklilik sistemi için çalışmaları da Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ortaklaşa yürütecek. Tabi bu çalışmanın içinde yeni kurulan Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu da (SDDK) olacak .Tamamlayıcı emeklilik sistemi adı altında planlanan modelde çalışanların mevcut hakları ne olacak? Düşünülen, emekliliğine az süre kalmış olan kişilerin yeni modele geçmeyeceği, yeni modelin yeni işe girenleri kapsayacağı, ancak emekliliğine belirli süre olanların da istemeleri halinde yeni modele dahil olabilecekleri yönünde. Kıdem tazminatının sisteme nasıl entegre edileceği ise henüz net değil. Şunu belirtmekte fayda var, işin kıdem tazminatı boyutu işçi ve işveren sendikaları da dahil tüm kesimlerle konuşularak yol haritası çizilecek. Yeni modelde çalışanlar istedikleri zaman fondan çıkamayacak. Konut alımı, evlilik gibi durumlarda bir istisna tanınacak ama yine de fondaki birikimin tamamı çekilemeyecek.

TAMAMLAYICI EMEKLİLİK MODELİ İÇİN NELER PLANLANIYOR?

* Bireysel emeklilik sistemi ile kıdem tazminatının entegre edildiği karma model oluşturularak, adına tamamlayıcı emeklilik sistemi denecek.

* Her çalışanın bir hesabı olacak. Bu hesaba çalışan, işveren, devlet katkı yapacak.

* Çalışanların maaşlarından standart bir kesinti olmayacak, maaşlarına göre belirlenecek oranlarda kesinti yapılacak.

* Çalışanlar hesaplarındaki kıdem tazminatı, devlet ve işveren katkısı ve birikimlerin nasıl değerlendiğini görebilecek.

* Sistemden istendiği zaman çıkılamayacak. Ancak konut alımı, evlilik gibi durumlar için istisnalar tanınacak.

* Yeni modelde çalışanların hakları kaybolmayacak.

* Sistem zorunlu olacak ancak emekliliğine az süre kalanlar dahil edilmeyecek. İşe yeni girenler için zorunlu olacak. Emekliliğine belirli süre olanlar isterlerse tamamlayıcı sisteme girebilecek.