Kefil devrimi

Kefalet sigortası ile kamu ihalelerinden inşaat projelerine, konut satışından tüketici kredilerine kadar birçok işlemde sigorta şirketi artık kefil olabilecek. Kefalet sigortası bankaların teminat mektubu yerine geçecek, kefil gerektiren durumlarda sigorta poliçesi kullanılacak.

SİGORTACILAR, hem reel sektöre hem de tüketicilere kefil olabilecek. Hazine, yayınladığı yönetmelikle ‘Kefalet Sigortası’nı başlattı. Böylece ihalelerden konut satışına, kamu alacaklarından tüketici kredilerine kadar birçok işleme sigorta şirketleri artık kefil olacak. Kefalet sigortası, bankaların verdiği teminat mektubu yerine geçecek, kefil gerektiren tüm işlemlerde sigorta poliçesi kullanılabilecek. Yeni düzenleme ile sigorta poliçesi, kefalet mektubu yerine geçecek. Hazine’nin hem finans piyasalarına derinlik kazandıran hem de reel sektörün elini rahatlatan uygulaması, 1 Şubat itibariyle başladı. Kefalet sigortası ile şirketler ya da tüketiciler, borçlarını sigorta ettirecek; sözleşmede ise sigorta şirketi, kefil yerine geçecek. Borç ödenmezse, sigorta devreye girip, ödemeyi yapacak.

KREDİ İŞLEMLERİNDE YENİ DÖNEM

Daha açık şöyle anlatayım: Mevcut durumda finans kurumları, kredi işlemlerinde şirketse; ipotek, rehin gibi teminat karşılığında kredi kullandırıyor… Tüketiciyse, kefil istiyor. Yeni düzenleme ile ipotek, rehin gibi teminatlara ya da kefile gerek kalmayacak. Kredi kullanan, kefalet sigortası yaptırıp, sigorta teminatı alacak; sigortacı da borçluya kefil olacak. Daha da önemlisi yeni uygulama ile finans kurumları, kredi işlemlerinde kefalet sigortası talep edebilecek. Yani bankalar, bundan sonra şirketlere ya da tüketicilere, ‘sigorta şirketi sana kefil olsun, krediyi öyle vereyim’ diyebilecek.

TEMİNAT MEKTUBU YERİNE

1 Şubat’ta başlayan düzenleme sadece kredi işlemlerini içermiyor. Hazine yayınladığı yönetmelikle, kefalet sigortasının birçok işlemde kullanılmasına da imkan tanıdı. Bunların başında da devlet ihaleleri için gerekli olan, bankaların verdiği ve bugüne kadar da reel sektör tarafından şikayet konusu olan teminat mektubu geliyor. Yeni düzenleme ile artık, kefalet sigortası teminat mektubu yerine geçecek. İhaleye katılacak şirketler, kefalet sigortası yaptırıp, hem taahhüdünü sigortalatmış olacak hem de sigorta sistemini kefil yapmış olacak.
Bu uygulama ile özellikle reel sektörün eli ciddi rahatlayacak. Çünkü mevcut durumda, bankadan teminat mektubu alınabilmesi için herhangi bir taşınmazın teminat gösterilmesi gerektiği gibi; verilen teminat mektubu şirketlerin, kredi limitini de olumsuz etkiliyor. Kefalet sigortası ise bu sorunu ortadan kaldıracak, bankalara da alternatif yaratılmış olacak. Yeni düzenleme aynı zamanda, ihalelerde sigorta sistemini kefil konumuna da getiriyor. İhalenin tamamlanması öncesinden şirketin; ihaleden ayrılması ya da sözleşmeyi imzalamaması, sunması gereken teminatları sunmaması durumlarına karşı da kefalet sigortası yaptırılacak. İhaleyi düzenleyen, katılımcı şirketlerden kefalet sigortası yaptırıp, öyle ihaleye katılmasını da talep edebilecek.

Konutta da sigorta şirketi kefil olacak

2013’te çıkan Tüketici Kanunu, maketten konut satışında inşaatçılara bina tamamlama sigortasını zorunlu hale getirdi. Hazine, bu konuda da yeni düzenleme yaptı. Buna göre 1 Şubat’tan itibaren maketten satış yapacak inşaatçılar; inşaatı tamamlayamama ve topladıkları avansları geri ödeyememe ya da yükümlülüğü yerine getirememe risklerine karşı kefalet sigortası yaptıracak. Böylece, sigorta şirketi, tüketiciye karşı inşaat şirketine kefil olacak. Aynı zamanda kefalet sigortası, inşaat tamamlansa bile işçilik kusurları nedeniyle sonradan oluşacak zararları da karşılayacak. İnşaatçı, sorumluluğunu yerine getiremezse; sigorta şirketi, yeni şirketle anlaşıp, inşaatın tamamlanmasını sağlayacak.

Sigortacı kefil olmayabilir

Peki, yeni uygulama nasıl işleyecek? Daha doğrusu, sigorta sisteminin kefil olduğu durumda borçlu, ‘nasıl olsa sigorta yaptırdım’ deyip, borcunu ödemezse ne olacak?

Öncelikle şunu belirteyim; sigorta şirketleri her talep edene kefil olmayacak, kefalet sigortası düzenlemeyecek. Sigorta yaptıran şirketse, yıllık hesap özetlerini, bilançolarını; şahıssa, kazancını ve mal varlığını sigorta şirketine sunacak. Sigortacı gerekli incelemeleri yaptıktan sonra kefil olacak ve poliçe düzenleyecek. Şirket, eğer uygun görmezse kefil olmayacak ki, bu yönüyle yeni düzenleme, borç-alacak ilişkilerinde sigorta sistemine bir anlamda denetim görevini de yüklemiş oluyor.

Borcu sigorta şirketi ödeyecek

BU işin sigorta yapılmadan öncesi. Eğer sigorta şirketi kefil olur, kefalet sigortasını da düzenlerse; sigortayı yaptıran, poliçe süresince mal varlığını ipotek ettiremeyecek, yeni kredi sözleşmeleri yapamayacak. Ayrıca, sigorta süresince kefil olunan kişi ya da kurumun durumunda bozulma olursa, sigorta şirketi, ek güvence isteyebilecek.Gelelim asıl konuya yani; sigortalı, ‘nasıl olsa sigorta var’ deyip, borcunu ödemezse ne olacağına.
Hazine, yönetmelikte bu konuyu da netleştirmiş. Kefil konumunda olan sigorta şirketi, ilgili taraflara borcu ödeyecek; dönüp sigortalıdan hukuk yoluyla alacak, yani rücu edecek.