İşte emeklilerin ek ödemede bilmesi gerekenler

EK zamsız emekli maaşları hesaplara yatmaya başladı. SSK, Bağ-Kur emekli maaşlarına yüzde 49.25 zam yapılmasını içeren kanun teklifi yasalaştı, Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra da emeklilerin hesaplarına ek zamdan kaynaklı farklar yatırılacak. Şimdilik SSK, Bağ-Kur emeklilerinin maaşları yüzde 37.57’lik zamma göre hesaplara yattı, önümüzdeki günlerde ise 11.68 puanlık fark da hesaplara yatacak.

Emeklilerin yeni maaş zamları ile ilgili yazılardan sonra okuyuculardan ek ödeme ile ilgili çokça soru aldım. Gerçi, her emekli maaş zammı sonrası bu sorularla karşılaşıyorum. Kimileri, ‘bana böyle bir ödeme yatmadı?’ diye soruyor, kimileri ek ödeme hesabını merak ediyor, kimileri de ‘sorduk soruşturduk böyle bir ödeme yokmuş, sen nereden çıkardın?’ diye sitem ediyor.

Öyle ki, bir okuyucumdan gelen e-postayı da paylaşayım. Okuyucum, “Gazetede yayınladığınız SGK emeklilerinin yeni zam oranına göre maaşları ek ödeme tutarları tablolarınızda anlayamadığım husus için bağlı olduğum SGK’ya iki defa gittim ve bana, ‘hiçbir bilgimiz yok, böyle bir hesaplama şeklini bilmiyoruz, zamlı maaşınız dışında size başkaca bir ek ödeme tutarı diye bir tutar ödenmeyecek’ dediler. Ben ek ödeme alacak mıyım?” diye soruyor. Anlaşılan o ki, emeklilerin ek ödeme konusunda kafası karışık.

EK ÖDEME NEDİR?

İster SSK ve Bağ-Kurlu, isterse de memur emeklisi olsun tüm emeklilere ‘ek ödeme’ ödeniyor. Ek ödeme ne demek? 2006 yılında vergi iadesi kaldırılarak, yerine ek ödeme uygulamasına geçildi. Maaşın yüzde 4’ü, ek ödeme adı altında tüm emeklilerin her ay hesabına yatırılıyor. Yüzde 4’lük ek ödeme emekliden emekliye değişmiyor ama maaşı yüksek olan daha yüksek, düşük olan daha az alıyor. Ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kere maaşlar zamlandıkça, alınacak ek ödeme tutarı da artıyor.

Emekliler genellikle maaş üzerinden değil bankaya yatan tutar üzerinden ek ödemesini hesaplıyor. Oysa bankaya yatan maaş içinde ek ödeme de var. Emeklinin eline geçen tutar ek ödemeli maaş. Yanlış hesaplandığından da emekliler, maaşını yüksek hesaplıyor, bankadaki maaş tutarını düşük görünce de, ‘eksik yatırıyorlar’ diye şikayet ediyor. Bankaya yatan maaşın içinde yüzde 4’lük ek ödeme tutarı var. Önce bunun düşülüp, asıl maaşın bulunması gerekiyor. Bu maaş üzerine zam tutarı eklenecek; böylece ek ödemesiz maaş bulunacak. Bunun üzerine de yüzde 4’lük ek ödeme eklenecek. Doğru hesap bu.

NASIL HESAPLANIR?

Birkaç örnekle anlatayım. Küsuratları yuvarladım. 2024 Ocak ayında emeklilerin zam oranı yüzde 49.25 olarak belirlendi. Örneğin, 2023’ün Temmuz-Aralık döneminde maaşınız 15.000 lira olarak bankaya yatıyor. Bu ek ödemeli maaşınız. Bundan yüzde 4’lük ek ödeme tutarını yani, 600 lirayı düşeceksiniz. İşte asıl maaşınız, 14.400 lira. 2024 Ocak ayındaki yüzde 49.25’lik zammı asıl maaşınız üzerinden, 14.400 lira üzerinden, hesaplayacaksınız. Zamlı maaşınız 21.492 lira olacak. Bu maaş üzerinden de yüzde 4 ek ödemeyi hesaplayacaksınız, bankaya yatan tutar 22.351 lira olacak.

EKSİK MAAŞ MI YATIRILIYOR?

Bir örnek daha vereyim. 2023’ün Temmuz-Aralık döneminde bankaya yatan maaşınız 20.000 lira. Bu ek ödemeli maaşınız. Asıl maaşınız 19.250 lira ve yüzde 4 ek ödeme ile elinize 20.000 lira geçiyor. Ocak ayındaki yüzde 49.25’lik zamla maaşınız 28.730 liraya çıkacak, üzerine yüzde 4’lik ek ödeme de eklendiğinde ocak ayında elinize 29.879 lira geçecek.

Aynı örnekten emeklilerin nasıl yanlış hesap yaptıklarını da anlatayım. Eğer siz geçen senenin sonunda elinize geçen 20.000 lira üzerinden yüzde 49.25 zam uygularsanız, maaşınız 29.850 lira olur. Bunun üzerine bir de yüzde 4’lük ek ödemeyi eklerseniz maaşınız 31 bin lirayı çıkar. İşte bu yanlış hesap olur. Yanlış hesapladığınız maaşla, elinize geçen arasında 1.121 lira fark oluşur. Hal böyle olunca da ‘bana eksik maaş yatırılıyor’ diye şikayet edilir.