İstanbul’un deprem sigortası gerçeği

Önce genel bir tabloyu çizeyim. Zorunlu deprem sigortası kapsamına giren toplam konut sayısı 17.6 milyonun biraz üzerinde. Bunların 9.6 milyonu, deprem sigortasını, yani DASK’ını yaptırmış. Bu da toplam konutların yüzde 54.60’nın depreme karşı sigortalı olduğunu gösteriyor. Bir de şöyle bakalım, konutların yüzde 45’inden fazlası sigorta yaptırmamış. Her iki konuttan biri sigortasız diyebiliriz. Olası bir deprem sonrası her iki konut sahibinden biri devletin eline bakacak, devlet yardımı bekleyecek demektir. Sigortalılık oranı en yüksek bölge ise yüzde 67’ye yakınla Marmara.

Bunları niye anlattım? İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 39 ilçe için ayrı ayrı, İlçe Olası Deprem Kayıp Tahmini Kitapçıkları hazırladı. Kitapçıklarda, olası bir depremde yaşanacak bina hasarlarına, can kayıplarına, altyapı hasarlarına ait bilgiler yer alıyor. Kitapçıklarda bir bilgi daha var; o da, 39 ilçedeki bina sayıları. İşte bu bina sayıları ile bu binalardaki zorunlu deprem sigortalı konutları ilçe ilçe inceledim. Sonuçlar ilginç. Kimi ilçelerde konutlarda sigortalılık oranı yüksekken, kimi ilçelerde çok düşük ki, bu ilçeler küçük depremlerden bile etkilenen ilçeler. Tabloda, detaylarını bulabilirsiniz.

SİGORTASIZ İLÇELER

İstanbul’da, DASK kapsamına giren toplam konut sayısı 3.6 milyondan biraz fazla ve bunların 2.4 milyonu sigortalanmış durumdu ki, İstanbul’daki konutların yüzde 66’sı olası bir depreme karşı sigortalı. Buna bakıp, ‘iyiymiş’ diyebilirsiniz, ancak ilçeler bazında incelendiğinde ortaya farklı tablo çıkıyor. Tabloda, ilçelere göre bina sayıları yer alıyor. Genelde ilçesine göre değişmekle birlikte binaların kat sayıları çoğunlukla 1-4 ve 5-8 kat sayısından oluşuyor. Kabaca bina sayısı ve kat sayısı hesabıyla ilçelerdeki konut sayısına üç aşağı beş yukarı tahmin edebilir ve sigortalı konut sayısı ile bunu mukayese edebilirsiniz.

Mesela Arnavutköy’de bina sayısı 32 bine yakın, sigortalı konut sayısı da 32 bine yakın. Bu ilçede neredeyse sadece bir binaya bir sigorta poliçesi düşüyor ki, bu Arnavutköy’de depreme karşı sigortalılık oranının çok düşük olduğunu gösteriyor.

Bina sayısı en yüksek ilçelerden bini Ümraniye, 52 binden fazla bine var ve binaların çoğunluğu da 1-4 katlı binalar ama sigortalı konut sayısı sadece 99 bin. Bina başına hepi topu iki DASK poliçesi düşüyor. Pendik’te de benzer bir durum söz konusu; bina sayısına göre sigortalı konut sayısı çok düşük. Hele bazı ilçeler var ki, risk çok yüksek. Örneğin, Silivri’de 50 binden fazla bina var, sigortalı konut sayısı 42 binlerde; bina sayısından bile düşük. Çatalca’da ise durum daha da vahim. 27 bin bina var, sadece 9 bin konut depreme karşı sigortalanmış durumda. Beykoz da bina sayısı fazla ilçelerden; 51 binden fazla bina var, sigortalı konut sayısı ise 18 binlerde.

İYİ DURUMDA OLAN İLÇELER

Bunlar riskli ilçeler, sigortalı konut sayısı yüksek olan ilçeler de var. Mesela, Esenyurt, 38 bin bina var ve sigortalı konut sayısı 190 bine yakın. Bahçelievler, Beylikdüzü, Kadıköy, Bakırköy, Başakşehir, Küçükçekmece, Ataşehir, Başakşehir, Beşiktaş diğer ilçelere göre deprem sigortalılık oranı açısından daha iyi durumdalar. Yeter mi, yetmez. Olması gereken, İstanbul özelinden bahsediyorsak, 3.6 milyon konutun tamamının sigortalı olması. Şunu da belirteyim, İlçe Olası Deprem Kayıp Tahmini Kitapçıklarında, olası bir büyük depremde 39 ilçedeki binaların ne kadarının çok ağır ve ağır hasara uğrayacağı yönünde de tahminler var. Buna göre depremde, tüm ilçelerdeki toplam 1 milyon 166 binden fazla binanın, 53 bine yakını çok ağır ve ağır hasar alacak.