Emeklilik yaşı 56

OTOMATİK katılım yazı dizimize başladığımızdan bu yana okuyuculardan gelen soru ve yorumlar çerçevesinde en çok merak edilen konuların başında, sistemden çıkışlarda birikimlerin ve devlet katkılarının alınıp, alınmayacağı geliyor. Dikkat ettim de kimi okuyucularda, otomatik katılımdan çıkılamayacağı ya da ayrılma durumunda ciddi bir kesinti ile karşılaşılacağı gibi yanlış bir algı da var. Kimileri de sistemin emeklilik boyutunu merak ediyor.

Tüm merak edilenlere tek tek değineyim. Öncelikle sistemden çıkış yapılamaz, yapılırsa da ciddi yaptırımlar uygulanır diye bir şey söz konusu değil. Otomatik katılımdan üç türlü çıkış yapılıyor. Birincisi, girişinizden itibaren ilk iki ay içinde cayma hakkınızı kullanarak, ayrılabilirsiniz. İkincisi, otomatik katılımdan hangi yıl olursa olsun, istediğiniz zaman çıkabilirsiniz. Üçüncüsü, en az 10 yıl sistemde kalıp, 56 yaşında emekliliğe hak kazandığınızda ayrılabilirsiniz. Şimdi bu üç seçeneğin nasıl olacağını detaylı anlatayım.

İSTEDİĞİNİZ ZAMAN AYRILABİLİRSİNİZ

Otomatik katılımdan ilk 2 aylık süre içinde, istediğiniz zaman cayma hakkını kullanarak çıkabilirsiniz. Diyelim ki, 1.000 ve üzeri çalışanı olan bir işletmede çalışıyorsunuz ve 1 Ocak’tan itibaren de işveren tarafından sisteme dahil edildiniz. İster, ilk maaşınızdan kesinti yapılıp, sisteme girdiğiniz günün ertesi günü de cayabilirsiniz, 2 ay içinde herhangi bir zamanda da çıkabilirsiniz.

Bu durumda, maaşınızdan BES için kesilen tutar, çıkış bildiriminizi yaptığınız andan sonraki 10 gün içinde aynen size iade edilecek. Diyelim ki, giriş yaptınız, maaşınızdan 50 lira kesildi ve devlet de sizin adınıza 12,5 lira (yüzde 25 katkı) katkı yaptı. Ertesi günü de çıkmak istediğinizi bildirdiniz. Bildirimi yaptığınız andan itibaren 10 gün sonra 50 lira size iade edileceği gibi bu sürede, BES için yatırdığınız para, fonlarda değerleneceğinden 10 günlük getirisini de alabileceksiniz. Ancak, devletin sizin adınıza koyduğu yüzde 25’lik katkıyı alamayacaksınız.

ERKEN ÇIKANA SINIRLI DEVLET KATKISI

Otomatik katılımdan, 2 aylık cayma hakkının dışında da istediğiniz zaman ayrılabilirsiniz. İster ikinci yılda ayrılın, ister beşinci yılda, isterseniz de yedinci yılda; bu konuda hiçbir sınırlama yok. Çıktığınızda maaşınızdan kesilenlerden oluşan birikimlerinizi ve getirisini de belli bir miktar fon işletim gideri kesildikten sonra alabileceksiniz. Ancak iş, devletin sizin adınıza yaptığı katkıya gelince, erken ayrılmalarda devlet katkısını hak etmeniz belli sürelere bağlı. Bu süreleri aşağıdaki tabloda detaylı bulabilirsiniz. Mesela, ilk 3 yıl içinde ayrılırsanız, kendi birikiminizi ve getirisini alabiliyorsunuz ama devlet katkısını alamıyorsunuz. 3 yıldan sonra ayrılırsanız, devlet katkısının ancak yüzde 15’ini hak ediyorsunuz. Devlet katkısının tamamını hak etmeniz için 56 yaşında sistemden emekli olmanız gerekiyor.

VEFAT VE SAKATLIK DURUMUNDA NE OLACAK?

OTOMATİK katılımdan 56 yaşında emekli olabiliyorsunuz. Emekli olduğunuzda hem birikimlerinizin tamamını hem de devletin sizin adınıza yatırdığı tüm katkıları hak etmiş oluyorsunuz. Yeri gelmişken, yanlış bir algıyı da düzelteyim. 10 yıl sistemde kalmak emekli olmak ve devlet katkısının tamamını hak etmek için yeterli değil. 10 yıldır sistemde olabilirsiniz ama 56 yaşında değilseniz, devlet katkısının yüzde 60’ını alabiliyorsunuz.


Peki, sakatlık ya da vefat durumunda ne oluyor? Otomatik katılımda kaldığınız süre içinde sakat kalıp, çalışamaz hale gelirseniz; öncelikle sosyal güvenlik mevzuatına göre hem sakatlık raporunu hem de SGK’dan sakatlık gelirine hak kazandığınıza dair belgeyi emeklilik şirketine vermeniz gerekiyor. Bu şartlarda BES’teki birikiminizin ve devlet katkısının tamamını alıp, emeklilik sözleşmesine son verebiliyorsunuz.

Vefat durumunda ise, birikiminiz ve otomatik katılımda kaldığınız süre içinde hak ettiğiniz devlet katkısının tamamı, kanuni vârislerinize yani mirasçılarınıza ödeniyor.

ERKEN AYRILMANIZDA TAHMİNİ ALACAĞINIZ TUTARA İLİŞKİN ÖRNEK

*Maaşınızdan her ay sabit 100 lira kesildiğini, yıllık getirinin yüzde 9 olduğunu, devlet katkısındaki birikimin sabit kaldığını ve fon işletim gider kesintisi yapılmadığını varsaydığımızda; İlk 3 yılda ayrılırsanız: Sistemdeki toplam birikiminiz getirisi ile birlikte 4.572 lira. Toplam devlet katkısı 1.900 lira (yüzde 25 ve 1.000 liralık ek katkı). Devlet katkısı ile birlikte toplam birikiminiz 6.472 lira. 4.572 lirayı alıp, çıkabileceksiniz ancak devlet katkısını alamayacaksınız.
5. yılda ayrılırsanız: Sistemdeki toplam birikiminiz getirisi ile birlikte 8.700 lira. Toplam devlet katkısı 2.500 lira. Devlet katkısı ile birlikte toplam birikiminiz 10.200 lira. 8.700 liralık birikiminizi ve devlet katkısının yüzde 15’i olan 375 lirayı alıp, çıkabileceksiniz.

10. yılda ayrılırsanız: Sistemdeki toplam birikiminiz getirisi ile birlikte 22.800 lira. Toplam devlet katkısı 4.000 lira. Devlet katkısı ile birlikte toplam birikiminiz 25.800 lira. 22.800 liralık birikiminizi ve devlet katkısının yüzde 35’i olan 1.400 lirayı alıp, çıkabileceksiniz.