Emekliliğinizi erkene çekebilirsiniz

Cevap: Çalışmaya başlamadan ve sigortalı olmadan önce askerlik yapanlar isterlerse askerlik sürelerini borçlanabilirler, böylece emeklilik yaşını da erkene çekerler. Bu durum prim gün sayınızı ve emeklilik yaşınızı öne çekerek etkiler, ancak çalışma yılına katkı sağlamaz. EYT’de nasıl bir düzenleme yapılacağı konusunda henüz bir netlik yok. Tüm şartları tamamlayıp, yaşa takılanlara yönelik bir düzenleme olacak. Ayrıca yapılacak EYT düzenlemesinde borçlanma hakkı tanınıp tanınmayacağı da henüz net değil. Ama emeklilik yaşını öne çekmek için askerlik borçlanması yapabilirsiniz.

ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNELERİN DURUMU FARKLI

Soru: 12 yıldır sigortalı olarak çalışıyorum. 6 yaşında kemik hastalığı olan çocuğum var. Yüzde 90 engelli ve raporumuz bulunuyor. Erken emekli olabilir miyim? Merve K.

Cevap: Engelli çocuğu bulunan kadın çalışanlar erken emeklilik hakkından yararlanabiliyor. Bu durumda olan kadın çalışanların, prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, ödenen prim gün sayılarına ekleniyor. Ağır engelli çocuğu olan kadın çalışanların prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, emeklilik yaş hadlerinden indiriliyor. Böylece erken emekli olabiliyor ve emekli maaşı alabiliyor. Bunun için başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğun varlığının sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi gerekiyor. SGK’ya başvurmanızı öneririm.

EMEKLİLİĞİNİZİ 2023’E ERTELEMEYİN

Soru: Fabrikada idari işler memuru olarak görev yapıyorum. 1992 SGK girişliyim. Tüm şartları tamamlayarak emeklilik müracaatımı yapmaya hak kazandım. Aldığım maaş net 10.700 TL ve fabrikam bu rakamın brütünü bordroda gösteriyor. Emeklilik müracaatımı hemen yapmalı mıyım, yoksa 2023 Ocak ayını mı beklemeliyim? Fatih Ş.

Cevap: Sizin durumunuzda gösterge rakamı için çalışanın yıllık ortalama kazancı hesaplanıyor, aylık bağlama oranının yüzde 60’ı, katsayı için de 12000 alınıyor ve emekli maaşı belirleniyor. Bu maaş da geçmiş enflasyon oranında artırılıyor. Enflasyon
artışında da ocak-haziran ve temmuz-aralık dönemlerindeki 6 aylık enflasyon etkili oluyor.
Şimdi emekli olursanız bu yılın ocak-haziran enflasyon oranı maaşınıza yansır. Seneye bırakırsanız
temmuz-aralık enflasyonu maaşınıza yansır. Enflasyonun da yüksek olması, yararlanılacak maaş zammının yüksek olmasını sağlayacak. Ancak şartları yerine getirdiğinizde emekli olmanızda fayda var.

PRİMİ YATMAYAN İŞÇİ DAVA AÇABİLİR

Soru: 1996 yılında bir yıla yakın fabrikada çalıştım. Fabrika daha sonrasında kapandı. Yıllar sonra fark ettim ki sigorta primimi yatırmamışlar. 2000 yılı öncesi hiç sigorta primi yatırmadığım için emeklilik yaşından faydalanmıyorum. Nasıl bir yol izlemeliyim? Bülent Y.

Cevap: Çalışanın ücretinin bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi ya da priminin hiç yatırılmaması nedeniyle çalışan, hukuk yolunu tercih edebilir ve hizmet tespit davası açılabilir. Ancak ücret tespit davasında zaman aşımı süresi bulunuyor. Bu süre de 5 yıl. Bu 5 yıllık sürenin başlangıcı hizmetin geçtiği yılsonundan başlıyor ve gelecek 5 yılı kapsıyor. Sizin durumunuzda zaman aşımı süresi nedeniyle tespit davası da açamazsınız.

İKRAMİYE FARKI ALAMAZSINIZ

Soru: 26. 2.2022 tarihinde yaş haddinden resen emekliye sevk edildim. Temmuz ayında katsayıdan kaynaklı ikramiye farkını aldım. 15.1.2023 tarihinde yürürlüğe girecek olan ek gösterge değişikliğinden kaynaklı ikramiye farkı alacak mıyım? Ömer G.

Cevap: 3600 ek gösterge sizin gibi emekli olanların ikramiyelerini etkilemeyecek. Emekli olmuş ve ikramiyesini almış memurlar yeni düzenleme yapıldığında ikramiye farkı almayacak ama emekli maaşlarını artıracak.

EYT ENGELLİ ÇALIŞANI KAPSAMAZ

Soru: EYT çalışması çıkarsa, engellilerin prim gün sayısı da düşer mi? Benden 18 yıl, 4600 gün istiyorlar. Eğer çıkarsa bize faydası olur mu? Adem Y.

Cevap: EYT’de nasıl bir düzenleme yapılacağı konusunda henüz net bir durum yok. Ancak engellilerin emeklilik şartları engellilik durumuna göre farklı. 1997-2000 yılı arası sigortalı girişi olan ve üçüncü derece engelliliği olan çalışanlar 18 yıl, 4080 prim gün sayısı ile emekli olabiliyor. EYT çıksa da engellilere yönelik bir düzenleme olmayacaktır.