Devlet katkısı hangi fonlarda değerleniyor?

Gelen eleştirileri toparlayacak olursam, okuyucular, ‘devlet katkısı yüzde 30’a çıktı, kısmi çekiş hakkı tanındı, fonların getirisi de çok iyi ama devlet katkısı neden ekside?’ diye soruyor. Kimileri son 10 yıldır sürekli devlet katkısı fonlarının getirisinin negatif olmasından şikâyet ediyor. Kimileri de, ‘neden devletin bizim adımıza yatırdığı katkıları biz kendimiz seçtiğimiz fonlarda değerlendiremiyoruz?’ diye soruyor.

Hepsine açıklık getireyim ama öncelikle şunu belirteyim; devlet katkısı fonlarının son 10 yıldır getirisinin ekside olduğu tespiti doğru değil. Doğrudur; 2021 yılında devlet katkısının değerlendirildiği fonlar yüzde 4 negatif getiri sundu, enflasyonla mukayese edildiğinde bu oran yüzde 40’a kadar çıktı ama mesela 2020 yılında devlet katkısı fonlarının getirisi yüzde 13’e yakın oldu. Ha keza 2019 yılında devlet katkısı fonlarının getirisi yüzde 34 oldu ki, bu da enflasyonun 22 puan üzerinde getiri anlamına geliyor. Anlayacağınız, devlet katkısındaki birikimler her daim eriyor tezi doğru değil.

KATKI DEVLETİN KATKISI!

BES katılımcıları, kendi birikimlerini kendi seçtikleri fonlarda değerlendiriyorlar, senede 12 kere bu fonlarını değiştirebiliyorlar ama devletin kendileri için yatırdığı yüzde 30’luk (malum yeni düzenleme ile devlet katkısı tutarı yüzde 25’ten yüzde 30’a çıkarıldı) katkının hangi fonlarda ve hangi yatırım araçlarında değerlendirileceğine devlet karar veriyor. Katılımcıların, devlet katkısının değerlendirilmesi konusunda herhangi bir tasarrufu bulunmuyor. Niye böyle? İster buna ‘sistem böyle kurgulanmış’ deyin; isterseniz de devletin, ‘katkıyı ben yapıyorum, hem de ciddi katkı veriyorum, nerede, nasıl değerleneceğine de ben karar veririm’ dediğini varsayın. Haklılık payı var mı; bence var.

Peki, devlet katkıları nerede değerleniyor? Ağırlıklı Hazine tarafından ihraç edilen TL cinsinden borçlanma araçlarında, gelir ortaklığı senetlerinde, kira sertifikalarında değerlendiriliyor. Bunların oranları var ama kafanızı bu oranlarla karıştırmayayım. Yani, devlet katkısı fonları, Hazine tahvillerine yatırım yapıyor; hem de 10 yıl gibi uzun vadeli yatırım yapıyor. Yanlış mı; bence bu da yanlış değil.

PEŞİN HÜKÜM VERMEYİN

Hazır yeri gelmişken şu bilgiyi de paylaşayım; faizlerin yüksek olduğu dönemde devlet katkısı fonlarının getirisi düşer; faizlerin düştüğü ortamda da fonların getirisi artar. Mesela bu sene devlet katkısı fonlarının getirisi yüksek olacaktır ki, sadece ocak ayında yüzde 6’nın üzerinde bir getiri var.

O zaman ne yapmak lazım? Birincisi, devlet katkısının değerlendiği fonların bir ya da iki yıllık getirilerine bakarak peşin hüküm vermemek lazım. Çünkü istatistikler uzun vadede -ki, sistem zaten uzun vadeli- devlet katkısının getirisinin enflasyonun üzerinde olduğunu gösteriyor. İkincisi, devlet katkısı yüzde 30 gibi çok yüksek bir orana çıkarıldı, bundan yararlanmak gerekiyor. Fonun getirisi, kendi birikimlerinizi yönettiğiniz fonlar kadar yüksek olmasa da yüzde 30 katkı zaten cepte.