Dengeler değişecek

KAMUYA ait sigorta, hayat ve emeklilik şirketleri 2020’nin ilk çeyreğinin sonuna kadar Türkiye Varlık Fonu (TVF) altında birleştirilecek. Bu kapsamda TVF’nin altında sigorta ve hayat-emeklilik olmak üzere iki ayrı şirket kurulacak. Güneş Sigorta, Halk Sigorta ve Ziraat Sigorta TVF’nin kuracağı sigorta şirketi altında birleştirilecek. Vakıf Emeklilik ve Hayat, Ziraat Hayat ve Emeklilik, Halk Hayat ve Emeklilik ise yine TVF’nin kuracağı hayat ve emeklilik şirketi altında birleşecek. Bugün kamu, pazarda, 6 şirket ile faaliyet gösterirken, birleşme sonrası sigorta pazarında kamuya ait şirket sayısı ikiye düşecek. Birleştirilecek şirketler arasında ise Güneş Sigorta’nın yüzde 18.19’u ve Halk Sigorta’nın yüzde 7.27’si halka açık. Peki, bu birleşme sigorta pazarını nasıl etkileyecek ve daha da önemlisi dengeler değişecek mi?

PAZARA ETKİLERİ

Önce, kasko, trafik, yangın, doğal afet gibi sigortaları kapsayan hayat dışı (elementer sigortalar) sigorta branşlarında faaliyet gösteren Güneş Sigorta, Ziraat Sigorta ve Halka Sigorta’dan başlayalım. Analiz yaparken vereceğim rakamlar Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSB) en son açıkladığı 2019’un Ocak-Ekim dönemine ait sigorta sektörü verileri olacak. Buna göre, bu yılın 10 aylık döneminde Ziraat Sigorta’nın toplam prim üretimi 2.2 milyar lira olarak gerçekleşti ve şirketin toplam sigorta pazarındaki payı yüzde 4.98. Halk Sigorta ise 1.7 milyar lira prim üretti, pazar payı ise yüzde 3.76. Güneş Sigorta’nın toplam prim üretimi 1.5 milyar ve pazar payı yüzde 3.37. Her üç şirket de prim üretimi ve pazar payı açısından sigorta pazarında ilk 10 şirket arasında yer alıyor ki, ilk 10 şirketin toplam prim üretimi 29.5 milyar ve bu şirketler pazarın yüzde 65’ine hakim. Hayat dışı kamu şirketleri birleşirlerse ne olur? Birleşme, 5.5 milyar liranın üzerinde üretimi olan bir şirket doğuracak ve bu şirketin pazar payı yüzde 12.11 olacak. Bu da şu anlama geliyor, kurulacak kamu şirketi, hayat dışı alanda prim üretimi ile birinci sırada olan şirket ile aynı paya sahip olacak. Yani, birleşme ile kurulacak kamu şirketi sektörün ilk sıralarına oturacak. Tabi bu, bugünkü verilerle geçerli, sene sonu verileri ise daha farklı bir sonuç doğurabilir ve kurulacak şirket ilk sıraya oturabilir.

BRANŞ BAZINDA ANALİZ

Biraz daha derinlemesine analiz yapıp, temel sigorta branşları bazında duruma bakalım. Mesela, kasko sigortalarında bu yılın 10 aylık verilerine göre üç kamu şirketinin birleşmesi kaskoda 587 milyon liraya yakın bir prim büyüklüğü yaratıyor ve yeni kurulacak şirket kasko pazarından alacağı 7.98 payla sektörde 7. sıraya yükseliyor. Ama iş ticari, sınai ve konut sigortalarını kapsayan yangın ve doğal afet sigortalarına gelince yeni kurulacak kamu şirketi 1 milyar liranın üzerinde üretim ve yüzde 16’ya yakın pazar payı ile ilk sıraya oturuyor. Sigorta pazarının lokomotifi olan trafik sigortalarına baktığımızda ise kurulacak yeni şirket 1.3 milyarın üzerinde trafik üretimi ve yüzde 8.67’lik pazar payı ile sektörde üçüncü sıraya yerleşecek. Tarım sigortalarında ise durum çok farklı. Mevcut durumda Ziraat Sigorta, tarım sigortalarında yüzde 52’nin üzerinde payla açık ara birinci. Buna Güneş ve Halk da eklendiğinde 1.4 milyar üretim ve yüzde 56 yakın pazar paylı bir tarım sigorta devi oluşacak.

BES’TE 1.8 MİLYON

Bireysel emeklilik ve hayat sigortalarında ise kamuya ait Vakıf Emeklilik ve Hayat, Ziraat Hayat ve Emeklilik, Halk Hayat ve Emeklilik’in birleşmesi ise çok farklı bir durum ortaya koyacak. BES açısından bakarsak, üç şirketin birleşmesi ile kurulacak olan şirket, 1.8 milyon kişi ile en yüksek katılımcı sayısına sahip olacak; toplam emeklilik fon büyüklüğü ise 18 milyar liraya yaklaşacak. Hayat sigortalarında ise kelimenin tam anlamıyla bir dev oluşacak. Mevcut durumda Ziraat Hayat ve Emeklilik 1.5 milyar prim üretimi ve yüzde 18.10’luk payı ile pazarın lideri konumunda. Vakıf Emeklilik de 722 milyon lira üretim ve yüzde 8.32 pay ile sektörde 4. sırada. Halk Hayat ve Emeklilik ise 598 milyon lira üretim ve yüzde 6.89 pay ile pazarda 8. sırada. Bu şirketler birleştiğinde 2.8 milyar liranın üzerinde prim büyüklüğü ve yüzde 33.31 pazar büyüklüğüne sahip bir şirket ortaya çıkacak.

BUNDAN SONRA NE OLACAK?

KAMUYA ait sigorta şirketleri 2020’nin ilk çeyreğinde Türkiye Varlık Fonu altında birleştirilecek. Peki, neden buna ihtiyaç duyuldu? Amaç, Türk sigorta sektörünün ölçeğinin büyütülerek, uluslararası alanda rekabet gücünü artırmak; aynı zamanda ekonomiye de uzun vadeli kaynak sağlamak. Şu da bir gerçek bu birleşmeyle kamu, sigorta ve emeklilik pazarında etkin rol üstlenecek. Tabi, böyle bir birleşme kolay değil. Bu şirketlerle çalışan binlerce sigorta acentesi, yine bu şirketlerde çalışan binlerce personel var ve bu kesimler, ‘bize bir şey olacak mı?’ diye tedirgin. Yaptığım görüşmelerde edindiğim izlenim şu: Ne çalışan personel, ne acente ne de halka açık olmalarından dolayı küçük yatırımcılar mağdur edilmeyecek. Aksine acenteler, pazarda daha etkin şirketin acenteliğini yapacak, elleri daha da güçlenecek.