Çalışanların yıllık izin hakları

Bu günler, yaz aylarında işlerin aksamaması için işverenlerin, çalışanlardan izin günlerini belirlemelerini talep ettiği günler. Hal böyle olunca da okuyucular izin konusundaki haklarını soruyor. Haksız da sayılmazlar, çünkü haklar bilinmediğinden yıllık izin; sürekli işveren ile çalışan arasında tartışma konusudur. Çalışan, istediği tarihte ve özellikle de yaz aylarında izne çıkmak ister; işveren ise iş aksayacak endişesiyle yıllık izinlerin tamamının yaz aylarında kullanılmasına karşı çıkar. Peki, bu konuda, kanun ne diyor? Madde madde anlatayım. 

YILLIK İZİN ZORUNLU
- Çalışan yıllık ücretli izin hakkından vazgeçemez, işveren ‘izin kullandırmıyorum’ diyemez.

- Deneme süresi dahil olmak üzere işyerinde en az bir yıl çalışan kişi, yıllık ücretli izin hakkını elde eder.

- Aynı işyerinde; 1 yıldan 5 yıla kadar çalışanlar 14 gün, 5 yıldan 15 yıla kadar çalışanlar 20 gün, 15 yıldan daha fazla çalışanlar ise 26 gün izin kullanmak zorundadır. İstisnai durumlar da vardır. Örneğin, madenlerde çalışanlar, bu sürelerin üzerine dörder gün ekleyerek fazla izin yaparlar. İzin süreleri iş sözleşmesine ve toplu iş sözleşmelerine göre değişebilir. 

- Çalışan, hak ettiği yıllık iznini kullanmak istediği zamandan en az 1 ay önce işverene yazılı olarak bildirmek zorundadır. İşveren de çalışanların yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgelerini tutmakla yükümlüdür.

- Çalışanın uğradığı kaza veya hastalıktan ötürü işine gidemediği günler, kadın çalışanlar için doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadığı günler, zorunlu haller nedeniyle işin aralıksız 1 haftadan çok tatil edilmesi, hafta tatilleri, bayramlar ve genel tatil günleri, işverenin kendi isteği ile verdiği izinler; yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan hallere giriyor.

KANUNEN BÖLÜNEMEZ
- İşveren, yıllık ücretli izni bölemiyor. Yani, ‘şu dönemde en fazla 3 gün kullanabilirsin, diğer dönem 5 gün kullanabilirsin’ diyemiyor. İznin sürekli şekilde verilmesi gerekiyor. Ancak çalışan ile işveren anlaşırsa, bir bölümü 10 günden aşağı olmamak kaydıyla izin süresi yıl içinde en çok 10 güne bölünebiliyor.

- Yıl içinde dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izinden düşülemiyor.İzin süresine denk gelen bayram ve hafta tatili ile genel tatil günleri izin süresinden sayılmıyor.

- Çalışanın, izin süresi içinde ücret karşılığı bir başka işyerinde çalıştığının tespiti halinde, izin süresi için ödenen ücreti, işveren geri alabiliyor.

- İş sözleşmesinin herhangi bir nedenden dolayı bitmesi halinde çalışanın o yıl için hak kazanıp da kullanmadığı izin süresine ait ücret, kendisine ödenmek zorunda.

- İşveren, aynı tarihe rastlayan izin isteklerini, işyerindeki kıdeme göre belirleme ve düzenleme hakkında sahiptir.

- İşveren, nisan ve ekim ayı arasındaki bir sürede çalışanların tamamını toplu olarak izne çıkartabilir.

- Çalışan sayısının 100’den fazla olduğu işyerlerinde, iş sürelerini belirlemek için hem işvereni hem de çalışanı temsil edecek kişilerden ulaşacak bir izin kurulu kurulabilir.

Çalışma Hayatı İle İlgili tüm sorularınızı sigorta@hurriyet.com.tr adresine sorabilirsiniz.