Bina sigortası neden gündeme geldi?

Bakanlık, ön ödemeli konut ve devre tatil satışlarında, tüketici ödemelerini teminat altına alan bina tamamlama sigortasının düzenlenmeye başlandığını duyurdu. Bu açıklama da haliyle kamuoyuna, ‘maketten satışta bina tamamlama sigortası devrede’, ‘Bakanlıktan yeni uygulama’ şeklinde yansıdı. Diyeceksiniz ki, ‘tüketicinin yararına uygulama başlatmışlar, nesine şaşırıyorsun?’. Sorun da burada. Bu konu, 4 sene; hatta 6 sene öncesinin konusu. Açıklama sonrası ben mi bir şey kaçırdım diye, araştırdım; hayır, kaçırmamışım. Anlatayım.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI

2012 yılında, dönemin büyük inşaat şirketlerinden biri iflas edip, binlerce kişi mağdur olunca Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, maketten konut alanların mağduriyetini, zorunlu sigortayla önleme kararı aldı. Sigortanın adını bina tamamlama sigortası koydu; içeriğini kimseye sormadan Bakanlık kendi hazırladı ve o dönem hazırlıkları süren Tüketici Kanunu Taslağına da koydurdu. Tabii, sigortacılar ayağa kalktı. İtiraz ettikleri konu ise, Bakanlığın hazırladığı sigorta şartları içinde iflas riskinin de olmasıydı. Yani, inşaat şirketi batarsa, tüm sorumluluk sigorta şirketine aitti. Üstelik bakanlık, sigortayı da zorunlu hale getirmeye çalışıyordu.

2014 yılında, yeni Tüketici Kanunu ile bina tamamlama sigortası da uygulamaya girdi. Buna göre, inşaat şirketi, konut satışına başlamadan önce projesi için sigorta yaptıracak, inşaat süresi içinde şirket iflas eder, konutları sahiplerine teslim edemezse; devreye sigortacı girecek, konut için o tarihe kadar ödenen tüm bedeli tüketiciye ödeyecek ya da sigorta şirketi, inşaatın tamamlanmasını sağlayacak ve tüketiciye konutu teslim edecekti. Anlaşılacağı üzere Bakanlık, sigortanın içeriğine yönelik itirazları dikkate almadı ama uygulamayı da zorunlu yapmadı. Şöyle ki; inşaat şirketine, sigorta yaptırmak istemezse banka teminat mektubu, hakediş sistemi gibi sigortanın yerine geçecek güvenceleri sağlama zorunluluğu getirdi, sigortacılara da inşaat şirketini riskli görürse, sigorta yapmama hakkı tanıdı.

4 YILDIR VAR UYGULANMIYOR

Uzatmayayım, son bir haftadır yeni bir uygulamaymış gibi gündeme getirilen bina tamamlama sigortası üç yıldır var ama uygulanmıyor. Neden? Bakanlığın, sigorta teminatını, iflası da içine alacak şekilde geniş tuttuğundan. Hal böyle olunca da sigorta şirketleri bu kadar büyük bir riskin altına girmek istemiyor; girseler bile talep edecekleri fiyatı inşaat şirketleri ödeyemiyor. Peki, her şey aynıysa; bugün, bina tamamlama sigortasını neden tartışıyoruz? İşte, bunu bilen yok ama tahminler var. Öğrendiğime göre de bankalarla çalışmakta zorlanan kimi inşaat şirketleri, sigortanın devreye girmesi için Gümrük ve Ticaret Bakanlığını sıkıştırıyormuş. Bu sigorta uygulanamaz mı? Eğer ihtiyaç varsa, tüm tarafların yararına olacak ve yine tüm tarafların ortak karar vereceği bir modelle uygulanabilir.