Bankacılığa yeni düzenleme mi geliyor?

Hem Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıkladığı, ekonominin yol haritasını oluşturan Yeni Ekonomi Programı’ndan hem de 2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programından. Her iki programda da katılım bankacılığına detaylı yer veriliyor.

Önce, 2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında, katılım bankacılığı ile ilgili tespitleri kısaca paylaşayım, ardından asıl konuya geçeyim. Bankacılık sektörü içinde ikisi kamu, üçü özel sermayeli olmak üzere toplam 5 katılım bankasının faaliyet gösterdiğine değinilen programda; bu yılın ilk yarısı itibariyle katılım bankalarının aktif büyüklüğünün yüzde 30 artarak, 185.9 milyar TL’ye ulaştığına değiniliyor. Programda, katılım bankacılığının aktiflerinin toplam bankacılık sektörü içindeki payının da yüzde 4.8’den yüzde 5.1’e çıktığı kaydediliyor. Katılım bankalarının kredilerinin Haziran 2018 itibariyle 111.1 milyar TL olarak gerçekleştiğine ve kredilerin yıllık artış oranının da yüzde 32 olduğuna dikkat çekilen programda; katılım bankalarının dönem net karının geçen yılın haziran ayı itibariyle 769.1 milyon TL iken, bu yılın aynı döneminde 1.2 milyar TL’ye çıktığı da belirtiliyor.

FAİZSİZ BANKACILIK YAPACAKLAR

Bunlar, faizsiz bankacılığa yönelik Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programındaki tespitler. Gelelim 2019’da uygulanacak politikalara ve alınacak tedbirlere. Yapılacaklar dört maddede sıralanıyor:

- Türk katılım bankacılığının küresel finans pazarından daha fazla pay alması sağlanacak.

- Kalkınma ve yatırım bankalarının faizsiz finansman yöntemlerini kullanmalarına yönelik yasal altyapı oluşturulacak.

- Katılım bankacılığının yaygınlaştırılması amacıyla yeni iş modeli ve pencere sistemi uygulamasına yönelik düzenlemeler yapılacak.

- Faizsiz finans alanında yayımlanan uluslararası standartlar mevzuatımıza kazandırılacak.

Bunların arasında katılım bankacılığının yaygınlaştırılması amacıyla yeni iş modeli ve pencere sistemi uygulamasına yönelik düzenlemeler yapılacak olması önemli. Önemli, çünkü aynısı Yeni Ekonomi Programında da yer alıyor. Peki, bu ne anlama geliyor? Açıkçası buradan benim anladığım, gelecek yıl yapılacak düzenlemeler ile katılım bankaları dışındaki bankalara da pencere yöntemi ile faizsiz bankacılık yapma izni verilecek olması. Kaldı ki, programda, kalkınma ve yatırım bankalarının faizsiz finansman yöntemlerini kullanmalarına yönelik yasal altyapı oluşturulacağı da yazıyor, zaten.

13 BANKAYA İZİN VERİLECEK

Daha açık şöyle anlatayım. Pazarda 52 banka faaliyet gösteriyor; bunların 34’ü mevduat bankası, 13’ü kalkınma ve yatırım bankası, 5’i de katılım bankası. Programa göre, 2019’da yapılacak düzenlemeler ile katılım bankaları dışındaki 47 bankaya da faizsiz bankacılık yapma hakkı tanınacak. Bu hakları yok muydu? Yoktu. Bankalara pencere sistemi ile faizsiz bankacılık yapma izni verilmiyordu. Çok iyi hatırlıyorum, geçmişte de bazı bankalar katılım bankacılığı penceresi açabilmek için talepte bulunmuşlardı ancak ekonomi yönetimi buna şiddetle karşı çıkmıştı. Görünen o ki, buna izin verilecek.

Peki, olur mu? İstenirse olur. Dünyada da örnekleri var. Dünyanın büyük bankaları, Malezya bankaları konvensiyonel bankacılık yanında pencere yöntemi ile faizsiz bankacılık yapıyor. Ne kadar başarılı olduğu tartışmaya açık bir konu. Dediğim gibi, istenirse olur. Mevcut sistem içinde pencere açılarak faizsiz bankacılık hizmeti verilebilir, bilançosu da, şubesi de ayrı olabilir. Ama belki şöyle de olabilir: Katılım bankacılığı büyüsün, faizsiz bankacılık tabana yayılsın isteniyorsa; üç-beş yıl gibi belli süreliğine pencere sistemi uygulanabilir, belli bir büyüklüğe ulaşıldıktan sonra da katılım bankası kurulması zorunlu tutulabilir.