Asgari ücret artışında ağır basan senaryo

Okuyucular günlerdir, ‘Herkes tahminlerini açıklıyor, sen neden asgari ücrete değinmiyorsun’ diye soruyor. Okuyucuların belirttiği gibi bugün ortalarda dolaşan rakamlar, tahminden öteye geçmiyor ama yine de asgari ücret üzerine bir analiz yapayım. Şunu da belirteyim, ne tahminde bulunulursa bulunulsun asgari ücretli çalışana az gelecektir.

Geçmiş yıllarda asgari ücret sene başında ve bir kere olarak belirlenirken, 2022’de ilk defa ocak ve temmuz ayları olmak üzere iki defa belirlendi. Bu kapsamda 2022’nin başında yüzde 50, temmuz ayında ise yüzde 30 zam yapıldı. Toplamda yüzde 80 oranında artış yapılmış gibi gözükse de bir önceki yılın asgari ücret tutarıyla mukayese edildiğinde artış oranı yüzde 94’ü geçti. Yine 2022 yılında asgari ücret vergi dışı bırakıldı. Bu sayede asgari ücrete kadar olan kazançlar vergiden muaf tutuldu. 2022’nin temmuz-aralık döneminde de çalışan sayısı ve sektör ayrımı olmadan tüm işverenlere günlük 3.33 lira, aylık 100 lira asgari ücret desteği verildi.

YÜZDE 107 ARTIŞ YAPILDI

Bu yıl ise asgari ücrete yine iki kere zam yapıldı. Sene başında yüzde 54.66 artış yapılan asgari ücrete, temmuzda yüzde 34.04’lük bir zam daha geldi. Böylece bu yıl toplamda yüzde 88.70 oranında zam yapılmış olsa da geçen yılın sonundaki asgari ücretle mukayese edildiğinde artış oranı yüzde 107’yi geçti. 2022’nin başında 4.253 lira olan net asgari ücret, sene ortasında 5.500 liraya; 2023’ün başında 8.506 liraya, temmuz ayında da 11.402 lira çıkarıldı.

Bu yılın başında günlük 13.33 lira, aylık 399.90 lira olarak işverene verilen asgari ücret desteği; temmuz-aralık döneminde günlük 16.66 lira, aylık 499.80 liraya çıkarıldı. Bugün brüt asgari ücret 13.414 lira, net 11.402 lira olarak uygulanıyor ve asgari ücretin işverene maliyeti 15.762 lira.

2024’TE BİR KERE ZAM

Asgari ücretin belirlenmesinde en önemli kriter enflasyon. Tahminlere göre bu yılın sonunda enflasyon yüzde 65 olacak, 2024 yılında ise yüzde 36 olarak gerçekleşecek. Ama şu da var, 2024’ün mayıs ayında enflasyon yüzde 70’lerde zirve yapacak, sonra düşme eğilimine girecek.

Son yapılan açıklamalara bakılırsa da 2024’te asgari ücrette bir kere artışa gidilecek. Yani 2024’ün temmuz ayında artış yapılmayacak. Ocakta bir kere asgari ücrete zam yapılacak ve o zam, tüm yıl için geçerli olacak. Bu artış yapılırken de bir taraftan asgari ücretin işverene maliyeti, diğer taraftan da askerlik ve doğum borçlanmasından yaşlılık aylığına, genel sağlık sigortası priminden işsizlik maaşına, isteğe bağlı sigortalılığa ödenecek primlere kadar; sosyal güvenlikteki tüm parametreleri artıracağı da dikkate alınacak.

BU DA BENİM TAHMİNİM

Gelelim, benim tahminime... Bu yılın enflasyonunu, gelecek yıla dair enflasyon tahminlerini, son iki yılda enflasyonist ortamda asgari ücrete yapılan zamları ve yeni senede bir kere artış yapılacağını hesaba kattığımızda; yüzde 50 ila 60 arasında bir zam bekliyorum ki, yüzde 55 bana göre daha ağır basan bir senaryo. Peki, bu artışlar ne anlama geliyor?

Asgari ücrete yüzde 50 zam yapılması halinde brüt 20.121 liraya, net 17.104 liraya çıkacaktır. İşverene maliyeti de yaklaşık 23.641 lira olacaktır.

Asgari ücrette yüzde 55 artış yapılırsa brüt 20.791 liraya, net 17.673 liraya çıkacaktır. Bu durumda işverene maliyeti ise yaklaşık 24.428 lira olacaktır.

Asgari ücrette yüzde 60 artışa gidilirse brüt 21.462 lira, neti ise 18.248 lira olacaktır. İşverene maliyeti de 25.218 lira olacaktır.

Tahminim bu yıl işverene verilen asgari ücret desteğinin de 500 liradan 600 hatta 650 liraya çıkarılacağıdır.