2017'de neler değişti?

Bunların bir kısmı çalışanların yüzünü güldürürken, bir kısmı da üzecek.

2016’nın son günü, 6.5 milyon kişinin merak beklediği asgari ücret açıklandı ve yüzde 8 artışla 2017’de, net 1.404 liraya, brüt de 1.777.5 liraya çıktı. Asgari ücret sadece, 6.5 milyon kişinin alacağı maaş anlamına gelmiyor.

Sosyal güvenlik açısından birçok ücret buna göre belirleniyor ve asgari ücret arttıkça bu ücretler de artıyor. Neler mi?

İşsizlik maaşından Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından uygulanan para cezalarına, genel sağlık sigortasına ödenen primden borçlanmaya kadar tüm ücretler de asgari ücrete paralel değişti.

Elbette bunların bir kısmı çalışanın lehine değişiklikler ama bir kısmı da hem çalışanın hem de işverenin aleyhine. Hepsine tek tek değineceğim.

Ama önce bir bilgi daha vereyim. 2017’de sadece asgari ücret değil, prime esas kazanç da arttı. Günlük brüt asgari ücretin 6.5 katı olan sigorta primine esas kazancın üst sınırı, 2017’de 7.5 katına yükseldi.

Prime esas kazanç, bir çalışanın, SGK’ya bildirilen ücretidir. Asgari ücret, prime esas kazancın alt sınırıdır; üst sınırı ise 7.5 katıdır ki, bu rakam 2017’de 13.331.25 liraya yükseldi.


ÇALIŞANIN LEHİNE OLANLAR
Gelelim hem asgari ücretteki hem de prime esas kazançtaki artışın kimi, nasıl etkilediğine. İyi haberlerden başlayayım.

İşçi, memur tüm çalışanlara ödenen Asgari Geçim İndirimi (AGİ) yüzde 8 arttı. Buna göre 2017 başından itibaren bekar bir çalışan 133.31 lira, evli ve eşi çalışmayan bir kişi 160 lira, eşi çalışmayan ve bir çocuklu çalışan 180 lira, eşi çalışmayan 2 çocuklu bir çalışan 200 lira, eşi çalışmayan 3 çocuklu bir çalışan 226.63 lira asgari geçim indimi alacak.

Bir iyi haber de işsizlik maaşındaki artış. Malum, en yüksek işsizlik maaşı brüt asgari ücretin yüzde 80’i, alt limit ise yüzde 40’ı.

2017’de brüt asgari ücret, 1.777.5 liraya çıktığına göre; en yüksek işsizlik maaşı 1.422 liraya, en düşük maaş da 711 liraya yükseldi.

Hani, prime esas kazanç arttı, üst sınır 13.331,25 liraya çıktı dedik ya; 2017’de, çalışanların, SGK’ya ödeyeceği prim de arttı. Bu da şu anlama geliyor ki, yüksek maaş alan çalışanların ödeyeceği primler yüksek olacağından, emekliliğinde alacağı maaş da o oranda yüksek olacak. 

Gelelim, kötü haberlere.

Bir; tarım sigortalıları ve Bağ-Kur’lular, prime esas kazancın alt sınırı üzerinden SGK’ya prim ödüyorlar. Asgari ücret arttığı için bu kesimler, artık 1.777.5 lira üzerinden prim ödeyecekler.

İki; isteğe bağlı sigortalılar, en az brüt asgari ücretin yüzde 32’sini, en çok da yine asgari ücretin 7.5 katının yüzde 32’sini ödeyebiliyorlar. İsteğe bağlı sigortalılar 2017’de en az 568 lira, en çok da 4.266 lira ödeyecekler ki, 2016’da bu rakamlar 527 lira ve 3.425 liraydı.

Aynı şekilde askerlik, doğum, yurtdışında çalışanlar da asgari ücret üzerinden hizmet borçlanması yaptıklarından aylık ödeyecekleri tutar 568 liraya çıktı.

Yeni asgari ücretle birlikte genel sağlık sigortasına ödenen primler de arttı.

Gelir testi yaptırıp da aylık geliri 592 liradan az olanların primlerini devlet karşılıyor. Geliri 592 ile 1.777.50 lira arasında olanlar aylık 71 lira; geliri 1.777,50 liradan yukarı olanlar 213.30 lira ve geliri 3.555 liranın üzerinde olanlar aylık 426 lira prim yatıracaklar. 2016’da ise primler; sırası ile 65 lira, 197.64 lira ve 395.28 liraydı.


İŞTE DEĞİŞİKLİKLER
Asgari geçim indirimi, arttı. 2017’de çalışanın, evli olup olmadığına ve çocuk sayısına göre alacağı asgari geçim indirimi, 133 lira ile 226 arasında değişiyor.  

İşverenin ve çalışanların SGK’ya ödeyeceği primler arttı, prime esas kazancın üst sınırı 13.331,25 liraya yükseldi.  

En yüksek işsizlik maaşı 1.422 liraya, en düşük işsizlik maaşı 711 liraya yükseldi. 

Genel sağlık sigortasına ödenen primler arttı. Yeni primler gelir seviyesine göre 71 lira ile 426 arasında değişiyor. 

Bağ-Kur ve tarım sigortalıları, taksi-dolmuş şoförleri, sanatçılar, yazarların SGK’ya ödeyecekleri primler yükseldi.  

Askerlik, doğum, yurtdışı gibi hizmet borçlanması ile isteğe bağlı ödeme yapanların aylık ödemeleri 568 liraya çıktı.  

SGK tarafından ödenen idari para cezaları arttı. 

Prime tabi tutulmayacak yemek parası ile çocuk ve aile zammı tutarları arttı.


SORU - CEVAP
Eşim özel bankada müdür olarak çalışmakta iken (25 yıl oldu) emekliliğine 16 ay kala ayrıldı. Şu anda iş görüşmesi var. Tavandan primler yatmaktaydı, 16 ay sonraki emekli maaşının olumsuz etkilenmemesi için nasıl bir tutum izlemeliyiz? Ahmet İyiparlakoğlu
25 yıl dolduğu için bundan sonra primi tavandan yatırmanızın emekliliğe katkısı çok yüksek olmaz. Belli bir katkısı olur ama söylendiği gibi katkısı yoktur. O nedenle tavandan yatırıp, yatırmama kararı sizindir.

1. derecenin, 4. kademesi, 3000 ek gösterge, 42 yıl 9 ay üzerinden, 30 Temmuz 2008’de öğretmen emeklisiyim. Ocak 2017 yılı maaşım kaç TL olacaktır. M. Şefik Bulut
2017 Ocak ayındaki yüzde 3 zam ile birlikte emekli maaşınız 2.250 lira civarında olacak. Ancak bu rakam ek ödemeler dahil değildir.

Emekli sandığı emeklisiyim. Emekli olduktan sonra özel sektörde çalışmaktayım. İkinci kez emekli olabilir miyim? Fatma Gülten Kurulan 
Emekli sandığından emekli olduysanız ikinci emeklilik diye bir şey söz konusu değildir. Şu anda emekli aylığınızı alıyorsunuz hem de çalıştığınız işyerinden maaş alıyorsunuz ve işyeriniz emekli olduğunuzun bildirimini yapmıştır.

2005 yılının, 1 Eylül’ünde, Konya’da bir firmada SGK işe giriş bildirgemi doldurup, 2 ay primimi ödedi. Daha sonra firmadan ayrıldım. Şirket işten çıkış bildirgemi doldurmadığımdan, firmadan ayrılış tarihim yoktur. Geriye dönük olarak herhangi bir iddiada bulunabilir miyim? Hüseyin Kaya
Siz işten çıkış bildirgesini doldurmamış olabilirsiniz ama işyeri, belli süre içinde işe gitmediğiniz gerekçesiyle, sizin çıkışınızı yapmıştır. Dolayısıyla geçmişe yönelik bir hak talep edemezsiniz.