2.5 milyon kişi kararsız

Kimileri mevcut BES’ini iptal ettirip otomatik katılıma geçmeyi planlıyor, kimileri ise yeni uygulamadan çıkmayı düşünüyor. Halihazırda iki-üç şirketten ayrı emeklilik planı olanlar ise kararsız.

Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) otomatik katılımı anlattığımız yazı dizimize okuyuculardan yüzlerce soru geliyor. Bugüne kadar da; çalışanların sisteme nasıl gireceğini, işverenlerin ve çalışanların sorumluluklarını, emeklilik fonlarını, getirileri, nasıl emekli olunacağını detaylı anlattık. Bu vesileyle soruların çoğuna cevap vermiş olduk. Gelelim, yeni uygulamaya yönelik en çok merak edilen konulardan birine; halen BES’i olanların durumuna.

Bugün, 6,5 milyon kişi bireysel emeklilik sisteminde ve yapılan araştırmalara göre, bu kişilerin 2,5 milyonu, otomatik katılım kapsamına da giriyor. Yani, 1 Ocak’ta yeni uygulama başladığında, 2,5 milyon kişi bugün zaten sistemde. Kimileri kendileri bireysel yaptırmış, hatta aralarında iki-üç emeklilik planı olan bile var. Kimileri, tıpkı grup sağlık sigortasında olduğu gibi çalıştığı işyeri tarafından sisteme sokulmuş, hem işveren katkı yapıyor hem de maaşlarından kesiliyor (işveren katkılı emeklilik planı); kimi çalışanlar da işyerlerinde bir grup kurmuşlar (grup emeklilik planı) maaşlarından belli bir miktarı BES’e aktarıyorlar. Hal böyle olunca da 2,5 milyon kişi soruyor, ‘biz ne yapacağız, girmesek olmaz mı?’. Bazı okuyucular da, ‘mevcut BES’i iptal ettirip, otomatik katılıma mı girsek?’ diye merak ediyor.

BES’İNİZİ İPTAL EDEBİLİR MİSİNİZ?

Ben, konuyu tün yönleriyle ortaya koyayım, siz karar verin. Öncelikle, ‘zaten BES’im var girmesem olmaz mı’ diye bir şey söz konusu değil. İster iki-üç şirketten ayrı ayrı emeklilik planınız olsun, ister çalıştığınız işyerinden daha önce sisteme girmiş olun; önemi yok, işvereniniz tarafından otomatik katılıma dahil edileceksiniz. Ama istediğiniz zaman çıkabilirsiniz.

Gelelim, mevcut bireysel emekliliğinizi iptal ettirip, otomatik katılımla yola devam etme konusuna. Elbette iptal ettirebilirsiniz, ama zararları çıkarsınız. Çünkü iptal ettirmek demek, tüm haklarınızın ve devlet katkısını haketmeniz açısından BES’te geçirdiğiniz sürenin yanması anlamına geliyor. Bu şartlarda otomatik katılıma dahil olduğunuzda sıfırdan BES’e girmiş olursunuz.

TÜM HAKLARINIZ YANIYOR

Daha açık şöyle anlatayım. Diyelim ki, 5 yıldır bireysel emekliliktesiniz ve iptal edip, otomatik katılımla yola devam etmek istiyorsunuz. Öncelikle devlet katkısına el sürülmeme süresi olan 3 yılı atlatmışsınız. İkincisi, iptal ederseniz, devletin 5 yıldır sizin adınıza yatırdığı katkının sadece yüzde 15’ini alabiliyorsunuz. Bir yıl daha sabretseniz, devlet katkısının yüzde 35’ini hak edeceksiniz. Otomatik katılımda zaten ilk 3 yıl hiçbir şekilde devlet katkısına el süremeyeceksiniz, bekleyeceksiniz. Basit bir hesapla, sistemde geçirdiğiniz 5 yılın üzerine, otomatik katılımdaki 3 yıllık bekleme sürenizi koyun, 8 yıl. BES’te en az 10 yıl kalma şartına (10. yılda devlet katkısının yüzde 60’ını alabiliyorsunuz) şunun şurasında iki yıl kalmış. İptal ederseniz, bunların hepsi silinecek. Ayrıca mevcut BES’inizden ayrıldınız mı başta giriş aidatı olmak üzere bazı kesintilerle de karşı karşıya kalacaksınız. Yani, zararlı çıkarsınız. O yüzden mevcut bireysel emekliliğinizi iptal ettirmeyin derim, ama yine de siz bilirsiniz.

HANGİSİ DAHA AVANTAJLI?

Kimi okuyucular, mevcut BES’in mi, yoksa otomatik katılımın mı daha avantajlı olduğunu soruyor. Aslında iki sistem arasında çok büyük bir fark yok. Mevcutta da devlet yüzde 25 katkı yapıyor, otomatik katılımda da yapacak. Devlet katkısını hakkediş süreleri iki sistemde de aynı. Birikimlerin değerleneceği fonlar da üç aşağı beş yukarı aynı, mevcut sistemde fon seçeneği daha fazla. Otomatik katılım lehine sadece iki önemli fark var. Birincisi, 2. ayın sonunda sistemden çıkmayıp, devam edenlere devlet ek 1.000 lira daha katkı yapıyor. Mevcut uygulamada bu yok. İkinci fark ise birikimlerin değerlendiği fonlardan yapılan kesinti. Mevcut uygulamada fonuna göre yıllık yüzde 1,09 ile yüzde 2,28 arasında fon işletim gideri kesiliyor. Otomatik katılımda ise tek bir kesinti var; onun da oranı, yüzde 0,85. Aslında en önemli avantaj, fon kesintisinin düşük olması.

BUNLARA DİKKAT!

- Mevcut durumda BES’inizin olması bir şey ifade etmiyor, 1 Ocak’tan itibaren işvereniniz tarafından otomatik katılıma dahil edileceksiniz.

- Çalıştığınız işyerinizin önceden sizi işveren katkılı emeklilik planına dahil etmiş olması da önemli değil, yine de otomatik katılıma gireceksiniz.

- Yeni uygulama, mevcut BES’inizdeki haklarınızı otomatik katılıma aktarma hakkı vermiyor. Yani, kazanılmış haklarınızı ve birikimlerinizi otomatik katılıma aktaramazsınız.

- “Bireysel emekliliğimi iptal edip, otomatik katılıma gireyim” derseniz, mevcut BES’inizdeki tüm haklarınız ve geçirdiğiniz süre sıfırlanıyor. Otomatik katılım ile yeni baştan sisteme gireceksiniz.

BİTTİ