Erken ergenlik hakkında bilmeniz gereken her şey

Erken ergenlik konusunda aileler tedirgin... Bu konudaki sorulara yanıt bulmak amacıyla Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz ile birlikte “99 Sayfada Erken Ergenlik” kitabını yazdık. ış Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan kitapta erken ergenlikle ilgili sorularınıza yanıt bulabileceksiniz.

Nehir iki yıldır seçmeli kulüp dersinde buz pateni yapıyor. Geçen yıl sınıflar arası yapılan yarışmada üçüncülük madalyası aldı. Bu yıl azmetti ve birinci oldu. Konuya ortadan girmemek için bu girizgahı yaptım. Geçen hafta buz pateni yaparken farklı sınıftan bir kız arkadaşı yanına yaklaşıp “Senin göğüs yaşın mı büyük?” diye sormuş. Bizimkisi bir yanıt verememenin sıkıntısıyla akşam aynı soruyu bana sordu. Kızıma gelişiminin normal olduğunu söyledim, ama pek ikna olmuşa benzemiyordu.
Çocuklar, özellikle kız çocukları birbirlerinin bedenleriyle çok ilgililer. Kimin boyu biraz daha uzunsa, kimin kilosu diğerlerine göre fazlaysa, kimin göğsü erken gelişmişse, dikkat çeker.
Son yüzyılda birçok ülkede, ilk adet görme ve ergenlik başlama yaşlarında erkene kayma saptandı. Hiç kuşkusuz bu eğilimin bir nedeni beslenme ve genel sağlık koşullarındaki iyileşme... Ancak bu faktörler, eğilimi tümüyle açıklayamıyor.
Erken ergenlik, uzun süredir hastalık olarak bilinmesi ve tedavisinin mevcut olması ile birlikte özellikle 1990 yılından sonra daha çok dikkat çeker hale geldi. 5 yaşındaki kız ya da erkek çocuklarıyla hastanelerin endokrinoloji bölümlerine başvuruda bulunan aile sayısı küçümsenmeyecek kadar çok.�
Bu sorunlara dikkat!
Bu konuda ailelerin ortak sorularına yanıt bulmak amacıyla Avrupa Çocuk Endokrin Derneği Başkanlığı da yapan Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz ile birlikte “99 Sayfada Erken Ergenlik” kitabını yazdık. ış Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan kitapta erken ergenlik ve ergenlik konusundaki soruların yanıtları yer alıyor. Hem gazeteci hem de bir anne olarak merak ettiğim  tüm soruları Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz’e yönelttim.
Kitabın özetini burada yapmam mümkün değil ama erken ergenlik döneminde dikkat etmeniz gereken sorunların özetini aşağıda bulabilirsiniz.
Boy kısalığı: Boy kısalığı, ihmal edilmemesi gereken, kronik hastalıkların habercisi olabilen ve genellikle tedavisi mümkün bir durum... Erken ergenliğe giren ve ergenlik dönemi kısa süren çocuklarda boy kısalığı gözleniyor. Tiroid hormonu, büyüme hormonu ve seks hormonları boyun uzamasını etkiliyor. Çocuk, akranlarından kısaysa, yılda 5 cm’den az uzuyorsa dikkatli olmak gerekiyor. Anne ve babanın boyunun kısa olması, çocuğun da boyunun kısa olacağı anlamına gelmiyor.
Cinsel gelişme yetersizliği: Özellikle ergenliğe geç giren erkek çocuklarda rastlanılan ve boy kısalığı ile birlikte görülen bir durum. Cinsel gelişme ergenlik dönemindeki hormonların salgılanması ile ortaya çıkıyor. Cinsel gelişmede yetersizlik gözlenirse, vakit geçirmeden mutlaka müdahale edilmesi gerekiyor.
Guatr: Ergenlik döneminde guatra sık rastlanıyor. Halsizlik ve yorgunluk en sık görülen belirtiler. Özellikle kız çocuklarında görülen bu durumun tedavi edilmesinde fayda var.
Anemi: Ergenlik çağında, özellikle kız çocuklarında görülen bir hastalık olan anemi, halsizlik, yorgunluk, solukluk ve iştahsızlık gibi belirtilerle kendini gösteriyor.
Aşırı kıllanma: Kız çocuk-larında, hormon bozuklukları nedeniyle oluşabiliyor. Özellikle adet düzensizliği ile beraber görülüyorsa vakit geçirmeden tetkik yapılıp tedavi edilmesi gerekiyor.
Fiziksel sorunlar: Omurga eğrilikleri, bel ağrıları gibi ortopedik sorunlara ergenlik döneminde sıkça rastlanıyor.
Obezite: Obezite hangi yaşta görülürse görülsün mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durum. Obez çocukların, özellikle ergenlikten sonra kilo vermeleri çok zor. Kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı obezite ile doğrudan ilişkili. Gerekli hormon çalışmalarından sonra tedavi yapılıyor.
Adet düzensizlikleri: Adet düzensizlikleri ve ağrılı adetler, ergenlik çağındaki kız çocuklarda sık rastlanıyor.
Erkeklerde meme büyümesi: Ergenlik çağındaki çocuklarda görülüyor. Hormonal bir bozukluk olup olmadığının belirlenmesi gerekiyor.
ınsüline bağımlı diyabet: Çocukluk çağı diyabetinin en sık rastlanıldığı dönemler, okula başlama yaşları olan 6-7 yaşlar ve ergenlikteki en hızlı boy artımının olduğu 13-14 yaşlarıdır. Çok su içme, çok idrara çıkma, zayıflama gibi belirtiler ile hastalık ortaya çıkıyor.
Kemik sağlığı: Vücuttaki kemik kitlesi en fazla ergenlik döneminde kazanılıyor. Genetik yatkınlık, beslenme, hormonlar ve egzersizler, kemik kitle oluşumunu etkiler. ıleri yaşlarda görülen osteoporozun temelleri çocukluk ve özellikle ergenlik yaşlarında atılıyor.