Yeni bir dev doğuyor

ABD.

Başkan Barack Obama, geçen hafta Kongre’de yaptığı Birliğin Durumu konuşmasında Türkiye’yi de yakından ilgilendirecek çok önemli bir başlangıcın da işaretini verdi.

Bu açıklama hepi topu 15 saniye sürdü. Ancak tarihin en büyük ticaret işbirliği anlamına gelecek bu cümle, Atlas Okyanusu’nun iki yakasında hararetli dalgalanmalara yol açtı.

*

TAFTA.

Müjdenin adı buydu. Trans Atlantik Serbest Ticaret Anlaşması.(TAFTA)

Obama, Kongre’de yaptığı konuşmada dedi ki, “Bu akşam, Avrupa Birliği ile kapsamlı Trans Atlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığına dair görüşmeleri başlatacağımızı açıklıyorum.” Obama’ya göre bu Atlantik aşan işbirliği Amerikalılar için yeni istihdam ve ‘dolgun maaş’ anlamına gelecekti. AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, “oyunu değiştirebilecek” bir gelişme diye bu anonsa desteğini verdi.

*

HEDEF.

ABD ve Avrupa Birliği, neredeyse dünyanın ekonomik üretiminin yarısını sağlıyor, küresel ticaretin yüzde 30’unu elinde tutuyor. İki taraf arasındaki yıllık ticaret hacmi 455 milyar euro’yu buluyor. Her gün Atlantik’in iki yakasında 2 milyar euroluk ürün ve hizmet takası yapılıyor.

Şimdi dünya ekonomisinin belirsizliği, yükselen yeni ekonomiler, en önemlisi de Çin’in hızlı yükselişi, Atlantik sahillerine yeni işbirliği dayatıyor. Plana göre
TAFTA görüşmeleri haziran ayında başlayacak, iki yılda tamamlanacak.

Hedef 2027’de AB ekonomisinin yıllık büyümesine yüzde 0.5’lik ek sağlamak. ABD’de ise bu oranın yüzde 0.4 olacağı hesaplanıyor.

*

KRİTİK NOKTA.

TAFTA aslında uzun zamandır tartışılan, ancak hayata geçirilmesi bugüne kadar ertelenmiş bir proje. Çünkü realize edilmesi kolay değil. Yeni süreçte yaşanacak kıran kırana pazarlıklarda krizler yaşanması da sürpriz olmayacaktır. Çeşitli lobiler devreye girecek, ülkeler kendi çıkarlarını korumak için ellerinden geleni yapacaktır.

Atlantik ötesi ekonomik işbirliği, sadece gümrük oranlarının indirilmesi, koruma duvarlarını azalmasıyla sınırlı kalmayacak. Mevzuatlar elden geçirilip üretimden hizmet sektörüne kadar ortak standartlar belirlenecek.

ABD Detroit’deki, Almanya Wolfsburg’daki otomotiv üreticileri, aynı standartlara tabi olacak. Belki de ABD’nin Avrupalı tüketiciyi genleriyle oynanmış mısırın sağlığa zararlı olmadığına ikna etmesi gerekecek.

*

OBAMERKEL.

Projenin canlandırılmasında Almanya Başbakanı Angela Merkel ile ABD Başkanı Obama’nın bizzat olurları var. Avrupa’nın en büyük ekonomisinin başında olan Merkel, eylül ayında genel seçimlere hazırlanıyor.

Liderliği gerilemeye başlayan ABD, bir yandan dünya polisliğinden vazgeçmeye başladığının sinyallerini verirken yeniden toparlanmak için de Avrupa’nın ekonomik ve siyasi desteğine ihtiyaç duyuyor. Özetlersek ABD ve AB, üretimi arttırıp yeni iş alanları, yeni istihdam yaratacak bir sinerjinin peşinde. Şüphesiz bu ekonomik işbirliğinin siyasi uzantıları da olacaktır.

Türkiye, AB mi yoksa dünyanın en büyük ekonomik örgütlenmesine de aday olan Şanghay İşbirliği Örgütü mü diye polemik yaşarken Batı cephesinde bu gelişmeler yaşanıyor.