Ukrayna krizinin ekmekle ne ilgisi var

Nedenine gelince...

Fransız haber ajansı AFP’nin verilerine göre Rusya bir numaralı buğday üreticisi, Ukrayna ise dördüncü sırada. İki ülke dünya buğday piyasasının üçte birini elinde tutuyor.

Ukrayna bir numaralı ayçiçeği ihracatçısı olduğu gibi, en çok mısır satan ülkeler sıralamasında da dördüncü, Rusya ise yedinci.

GIDA ETKİLENİR mi

2021’de dünya genelinde gıda fiyatları ortalama yüzde 28 arttı. Bunda küresel ısınmayla birlikte değişen iklim şartlarının neden olduğu kuraklık ve sel gibi mevsim anormallerinin yanı sıra koronavirüs salgını nedeniyle tedarik zincirinde yaşanan sıkıntılar da etkili oldu.

Bu gidişatın 2022 yılında da devam etmesi beklenirken Ukrayna-Rusya gibi tarım ürünleri tedarikinde önemli iki ülke arasındaki krizin, enerji sektöründe olduğu gibi gıda sektöründe de stresi arttırabileceği yorumları yapılıyor.

KRİZ NE DURUMDA

RUSYA’dan tansiyonu düşürmeye yönelik ‘Asker çekiyoruz’ açıklamaları, Batı’yı ikna edebilmiş değil.

Rusya’nın eski Sovyet Cumhuriyeti Ukrayna’yı Batı’ya bırakmayacağına dair yorumlar yapılırken, Batı’nın da Rusya’yı yaptırımlarla ekonomik olarak kıskaç altına almayı deneyebileceği söyleniyor.

İşte bu yaptırımların arttırılması ihtimali bile gıda piyasasını tedirgin etmeye yetiyor. Ve şimdiden senaryolar yazılıp çiziliyor.

zincirleme etki

YİNE AFP’ye konuşan StoneX Financial’dan emtia baş ekonomisti Arlan Suderman, Ukrayna’nın askeri kriz nedeniyle teslimat taahhüdüne uyamayacağı gerekçesiyle bazı müşterilerin ayçiçek yağı siparişi vermekten vazgeçtiğini belirtiyor.

Keza bir savaş durumunda Ukrayna ve Rusya dışında bu ülkelerden buğday, mısır, ayçiçek yağı alan Mısır, Türkiye, Endonezya ve Fas gibi ülkelerin de olumsuz etkilenebileceği belirtiliyor.

Buna karşılık kriz Avrupa Birliği, ABD ve Avustralya’daki tahıl üreticilerinin işine yarayabilir.

FİYAT ARTIŞI RİSKİ

UKRAYNA krizinin sürmesi hem enerji hem de tahıl sektöründeki yükselişle gıda fiyatlarında artış anlamına gelerek gıda güvenliği sorununu daha belirgin hale getirebilir.

Buğday ve mısır, uluslararası piyasalarda halihazırda geçen yıla göre yüzde 22 ile yüzde 18 daha pahalıya satılıyor.

ABD’nin güneyindeki kuraklık nedeniyle buğday rekoltesinin, Arjantin ve Brezilya’daki kuraklık nedeniyle de mısır rekoltesinin düşmesi bekleniyor.

TARIMSAL POLİTİKALAR

EZCÜMLE Ukrayna krizi, dünya savaşı çıkartmasa bile küresel anlamda ekmek, yem, süt ürünleri gibi temel gıdalarda fiyatlardaki yükselişe katkıda bulunacağa benziyor.

Artan nüfus, kentleşme, tarım alanlarının azalması, küresel iklim değişikliği ve mevsim anomalileri gibi durumlar tarımsal üretimi, dolayısıyla gıda fiyatlarını etkilerken gıda güvenliği, ileriki yıllarda dünya genelinde daha çok konuşulacak bir konu başlığı olarak öne çıkıyor.

Dolayısıyla bu değişen çevresel faktörler ışığında tarımsal politikalar geliştirmek, su ve toprağa sahip çıkıp tarımı gençler için de cazip bir sektöre dönüştürmek ve gıdada her anlamda kendine yetebilen bir ülke olmayı hedeflemek gelecek nesillere bırakılacak en önemli miras olacaktır.

Ukrayna gerilimi, askeri, siyasi ve enerji krizinin yanı sıra gıda tedariki konusunda da riskler içeriyor. Kuzey komşularımız arasından yaşanan krizin tüm dünyayı ilgilendiren diğer bir boyutu da bu.