Seçimler ABD’de neyi değiştirdi

- 6 Kasım seçimleri öncesinde Başkan Donald Trump’ın Cumhuriyetçileri ABD Kongresi’nin hem üst kanadı Senato’yu, hem de alt kanadı Temsilciler Meclisi’ni (TM) kontrol ediyordu. İki yıl önce göreve gelen Başkan Trump’ın yürütme ve yargıda olduğu gibi yasamada da eli rahat sayılırdı. Ancak seçimlerde Demokratlar TM’de üstünlük sağlarken Cumhuriyetçilerin ise Senato’daki çoğunluklarını güçlendirmesi yasamanın işleyişini etkileyecektir.

KONGRE’DEKİ YENİ DENGE

- ABD yasalarına göre 435 üyeli Temsilciler Meclisi, yasa tasarısı ve yasa değişiklikleri önerebiliyor. Soruşturma açma, ifade vermeye çağırma, bütçe gibi konularda yetkili. 100 üyeli Senato’nun ise Başkan’ın üst düzey devlet makamlarına önerdiği kişileri onama yetkisi bulunuyor. Yasalar genelde iki tarafın da onayıyla geçerken Demokratlar, Senato’yu hoşuna gitmeyecek tasarılarla baskı altına almayı deneyebilir.

- ABD basınında Demokratların TM’de kontrolü sağlamasının Trump yönetimine yönelik daha fazla soruşturma, daha fazla ifade vermeye çağırma anlamına geleceği yorumları var. En kritik dosya ise Adalet Bakanlığı’nda devam eden Rusya’nın 2016 başkanlık seçimlerine Trump lehine müdahale edip etmediğiyle ilgili soruşturma. Demokratların şimdi bu soruşturmanın derinleştirilmesi için baskı yapabileceği değerlendirmeler arasında.

TRUMP AZLEDİLİR Mİ

- Trump’ın yeni yasama döneminde ilk icraatının Adalet Bakanı Jeff Sessions’ı istifaya zorlaması bu açıdan dikkat çekici. Özel Savcı Robert Mueller tarafından yürütülen soruşturmayı engellemediği için Sessions ile ilgili “Benim adalet bakanım yok” diyen Trump’ın şimdi bu Mueller soruşturmasını kontrol altına alabilecek sözünü dinleyen bir bakan atayabileceği konuşuluyor.

TM’nin İstihbarat Komisyonu’nun başına gelmesi beklenen Demokrat Adam Shiff, Rusya soruşturmasına yönelik bir müdahalenin “anayasal bir krize neden olabileceği ve hukuk devletine zarar verebileceği” uyarısında bulunuyor.

- Uzmanlar, şu noktaya da vurgu yapıyor. TM’nin azil sürecini başlatma yetkisi var, ancak mahkeme görevini Senato üstleniyor. Cumhuriyetçiler Senato’da çoğunlukta olduğundan Trump’ın azli şu aşamada pek mümkün gözükmüyor. Ancak Rusya soruşturması, Demokratların canlı tutmasıyla 2020 başkanlık seçimleri öncesinde Başkan Trump’ın yumuşak karnı olmaya devam edebilir.

OLASI DIŞ ETKİLERİ

- Yeni dönemde Temsilciler Meclisi’nde Demokratların Trump yönetimini köşeye sıkıştırmaya yönelik adımları artabilir. Demokratlar, göç, sağlık sigortası, vatandaşlık, vergi gibi kritik konularda Başkan’ı zorlayacak hamlelere yönelirken Trump ailesinin Rusya’nın yanı sıra diğer ülkelerle ticaret bağlantıları da büyüteç altına alınabilir.

- Meclis, Trump’ın aksine Kaşıkçı cinayeti sonrasında Suudi Arabistan’a yönelik silah ambargosu uygulanması, Yemen’de savaşın sona erdirilmesi gibi konularda baskı uygulayabilir.

- Demokratların ağırlıkta olduğu bir Temsilciler Meclisi’nden Ankara ile ilişkileri gerebilme potansiyeli olan Ermeni tasarıları, F-35 savaş uçağı satışının engellenmesi gibi hamleler ve Türkiye’de tutuklu Amerikalıların serbest kalması için talepler gelebilir.

- Genel itibariyle seçimde ortaya çıkan tablo, başkanlık ile TM arasında partizanlığın arttığı bir döneme girildiğine işaret ederken bu gerilimli ilişki uluslararası sahnede beklenmedik yeni sorunlar anlamına gelebilir.