S-400 için çıkış var mı

TEMASLAR BAŞLADI

BIDEN yönetimi ile Türkiye arasında da ilk temaslar gerçekleşmeye başladı. İlk görüşme ay başında Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan arasında yapıldı. İkinci görüşme ise Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve ABD’li mevkidaşı Antony Blinken arasında gerçekleşti.

Blinken görüşmesi tam da ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price’ın Gara saldırısında 13 Türk vatandaşının öldürülmesiyle ilgili yaptığı tuhaf açıklama sonrasında geldi.

Price, bu açıklamada ‘Türk sivillerin terör örgütü olarak tanınan PKK tarafından öldürüldüğüne dair haberler doğruysa, bu eylemi mümkün olan en güçlü şekilde kınıyoruz’ demişti.

Blinken’ın Çavuşoğlu ile yaptığı görüşme sonrasında ise ABD Dışişleri, net ifadelerle Türk vatandaşlarının öldürüldüğü Gara saldırısından terör örgütü PKK’yı sorumlu tuttu.

SAVUNMA SİSTEMİ VURGUSU

BIDEN yönetimi ile yapılan iki temas sonrası ABD’den gelen açıklamalarda vurgu yapılan başlıca konular arasında Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi konusu da vardı.

Malûm eski ABD Başkanı Donald Trump, Kongre’nin baskısı üzerine Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) çerçevesinde Türkiye’nin savunma sanayisine yönelik yaptırım kararları almıştı. Yeni Dışişleri Bakanı Blinken ise NATO müttefiki Türkiye’yi ‘sözde stratejik ortak’ diye anmış, hatta gerekirse daha fazla yaptırımın gündeme geleceği mesajını vermişti.

UZLAŞMA OLASILIĞI

TÜRKİYE baştan beri Batılı ülkeler füze savunma sistemi satmadığı, ulusal çıkarlarını korumak için Rusya’dan füze savunma sistemi almak zorunda kaldığını savunuyor. Nitekim Trump da bu tezi tekrarlamıştı.

Türkiye daha önce S-400’ler için NATO çerçevesinde bir çalışma grubu oluşturulmasını önermiş, ayrıca bu sistemlerin NATO altyapısına entegre edilmeyeceğini belirtmişti. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, geçtiğimiz günlerde Hürriyet’in değerli yazarı Sedat Ergin’e verdiği röportajda Yunanistan’ın Girit adasında konuşlu Rus yapımı S-300’ler gibi S-400’ler için de model bulunabileceği mesajı verdi.

Malûm 1990’ların sonunda Kıbrıs Rum Kesimi S-300 satın almış, Türkiye’nin itirazları üzerine bu sistemler Girit’e konuşlandırılmış, sadece birkaç kez o da tatbikat için aktive edilmişti. Akar, S-400’ler için ise “Sürekli kullanacağız diye bir şey yok ki. Bu sistemler tehdit durumuna göre kullanılır. Ona biz karar veririz” diyor.

FORMÜL BULUNUR MU

S-400’lerin akıbeti Türkiye’nin ABD ve Rusya ilişkilerinin seyri açısından da önemli bir başlık. Anlaşılan o ki, ABD için S-400’lerden vazgeçilmesi neredeyse Türkiye ile ilişkiler için önkoşul.

Bu da Türkiye’nin S-400’lerde ısrar etmesinin ilişkileri daha da germe potansiyeli bulunduğu anlamına geliyor. Öte yandan Türkiye, anlaşma gereği Rusya’nın izni olmadan 2.5 milyar dolara satın aldığı bu sistemi üçüncü bir ülkeye de satamaz. S-400’ler için formül bulunamaması Türkiye içinde de tartışmaları sürdürebilir.

Türkiye’deki S-400’lerin akıbeti ABD ve NATO için de kritik bir başlık. Her ne kadar “S-400’ler S-300’lere göre daha gelişmiş teknolojiye sahip” itirazları olsa da Akar’ın mülakatıyla yeniden gündeme gelen Girit formülü tartışmayı canlandırdı.

Müzakere alanı dar olsa da çözüm arayışlarının bir süre daha devam edeceği anlaşılıyor. Formül bulunur mu, Türkiye çıkarıldığı F-35 programına geri döner mi bunu zaman gösterecek.