Ortadoğu’da Trump telaşı

ABD’DE KAOTİK GÖRÜNTÜ

Trump yönetimi, iktidarda bir ayı geride bırakıyor. Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Flynn, iktidara gelmeden önce ABD yönetiminin politikalarını Rusya ile görüştüğü gerekçesiyle görevden ayrılmak zorunda kaldı. Başkan Trump, Flynn’e sahip çıkarak “Yalancı medya kendisine çok ama çok haksızca davrandı. Ayrıca belgelerin sızdırılması bir suçtur” diyerek medya ve istihbarat kurumlarına çattı. Önceki gün de Çalışma Bakanı adayı Andrew Puzder, iş ve özel hayatına yönelik eleştiriler nedeniyle adaylıktan çekilmek zorunda kaldı. Trump yönetimi böylece kısa zamanda iki fire vermiş oldu.

ABD basınında Trump yönetimdeki durum ‘kaotik’ olarak nitelendiriliyor.

Trump’ı destekleyen Cumhuriyetçi Parti’nin ağır toplarından Senatör John McCain, CNN’e yaptığı açıklamada Beyaz Saray’ın ‘dağınık bir görüntü’ verdiğini söylüyor. ABD Özel Operasyonlar Komutanı General Raymond ‘Tony’ Thomas, “Hükümetimiz inanılmaz bir karışıklık içinde. Umarım bir an önce durumu toparlarlar, çünkü biz savaşta olan bir ülkeyiz” diye uyarıyor.

DUNFORD’UN ZİYARETİ

WASHINGTON’da ipleri tam eline alamamış izlenimi veren Trump yönetimi, uluslararası siyasette ise bazı rötuşlar atmaya başladı.

- Rusya’ya ılımlı tavrından ötürü eleştirilen Trump yönetimi, Moskova’ya “Kırım topraklarını Ukrayna’ya bırak” diye çağrıda bulundu.

- Trump, NATO’nun varlığını sorgulayan açıklamalar yapmıştı. Ancak Trump’ın Savunma Bakanı James Mattis, çarşamba günü Brüksel’de bakan olarak katıldığı ilk toplantıda NATO’nun Transatlantik topluluğunun temel dayanağı olduğunu teyit etti.

- CIA Başkanı Mike Pompeo’nun ilk yurtdışı gezisini geçen cuma, Obama yönetiminin son döneminde ilişkilerin limonileştiği Türkiye’ye yapması dikkat çekiciydi. Türkiye, PKK/PYD, FETÖ ve Rakka operasyonlarıyla ilgili görüşlerini ABD yönetimine birinci elden iletme imkanı buldu.

- Milli Savunma Bakanı Işık’ın önceki gün Brüksel’de ABD’li mevkidaşı Mattis ile görüşmesinin ardından Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, dün Bonn’da G-20 çerçevesinde ABD’li muadili Rex Tillerson ile bir araya geldi. ABD Genelkurmay Başkanı Dunford, bugün Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar ile görüşmek için geliyor. Ankara, Rakka’nın YPG ile değil Suriye’nin desteklediği muhaliflerle DEAŞ’tan temizlenmesi için öngördüğü planı bu kez Dunford’a aktarma fırsatı bulacak. Pentagon’ın planı hazırlanma aşamasında... Türkiye’nin planı kabul edilir ya da edilmez. Ancak Türk tarafıyla bir haftada dört üst düzey görüşme, Ankara’nın süreçteki öneri ve çekincelerinin değerlendirildiği anlamına geliyor.

SUUDİLER ‘IN’ İRAN ‘OUT’

- CIA Başkanı Pompeo’nun Türkiye’den sonraki durağı Riyad’dı. Obama yönetiminin son aylarında ABD Kongresi, 11 Eylül saldırıları nedeniyle Suudi Arabistan’a dava açılmasına olanak tanıyan yasa tasarısını kabul etmiş ve ilişkiler gerilmişti. Pompeo, burada Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Nayif bin Abdulaziz el-Suud’a terörle mücadeleye katkılarından ötürü George Tenet madalyasını takdim etti. Obama yönetiminde bozulan ilişkiler, tamir edilmeye çalışılıyordu.

- Trump, Obama yönetiminin İran ile yaptığı nükleer anlaşmayı kötü bir anlaşma olarak gördüğünü açıklamıştı. İran’a bazı yaptırımların kalkması Tahran’ın Irak, Suriye, Lübnan ve Yemen’de verdiği askeri ve siyasi mücadelelerde elini nispeten güçlendirmişti. Trump, İran’ı “bir numaralı terörist devlet” olarak nitelendirirken Riyad ile ilişkiler gözden geçiriliyordu.

-�Obama döneminde umduğunu bulamayan bir diğer lider İsrail Başbakanı Netanyahu’ydu. Ancak Trump döneminde Netanyahu, Beyaz Saray’ın ilk misafirlerinden oldu. Üstelik Trump yönetimi, ‘biri Filistin, diğeri İsrail’ olmak üzere iki devletli çözümde ısrar etmeyeceğini ortaya koydu.

LİDERLER KÖRFEZ’DE

CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan’ın bu haftaki Bahreyn, Suudi Arabistan ve Katar temasları sürerken bir başka lider de bölgedeydi. İran Cumhurbaşkanı Ruhani, Körfez ülkeleriyle ilişkileri güçlendirme çerçevesinde Umman ve Kuveyt’e ziyarette bulundu. Suriye, Irak ve Yemen’de tarafsız bir tutum benimseyen Umman, 2013’te ABD ile İran arasındaki gizli nükleer görüşmelerde arabulucu olan ülkeydi. Erdoğan, Arap ülkelerindeki temaslarında Suriye barış süreci ve güvenli bölge oluşturulması için destek isterken İran Cumhurbaşkanı Ruhani, Arap ülkeleriyle diyalog arayarak Trump yönetimine karşı pozisyonunu güçlendirmeye çalışıyordu.