Kore krizinden savaş çıkar mı?

Washington-Pyongyang ekseninde giderek dozu artan bu retorik dünyayı tehlikeli bir savaşla karşı karşıya bırakır mı?

Baştan söyleyelim, şimdilik gidişat karşılıklı tehdit söylemleri düzeyinde.

Ancak kaygı verici olan tehditlerin düzeyinin tırmanıyor olması. Bu gerilimli ortamda kontrol dışı gelişmeler işin seyrini beklenmedik bir şekilde değiştirebilir.

KRİZ NASIL BAŞLADI

1953 yılında Kore Savaşı’nda ateşkes sağlandı, ama taraflar arasında soğuk savaş hep sürdü. Son gerginlik ise Kuzey Kore’nin 33 yaşındaki lideri Kim Jong-un füze deneylerine hız vermesiyle tırmandı.

Kuzey Kore’nin 4 Temmuz ve 28 Temmuz’da yaptığı iki kıtalararası füze denemesi bardağı taşıran damlalar oldu. Çünkü ilkinde Kuzey Kore 6.700 km, ikincisinde ise 8 bin km menzile ulaşmıştı. Bu Pyongyang’ın ABD’ye füze yollayabileceği anlamına geliyordu.

ABD’NİN TEPKİSİ NE OLDU

ABD, BM Güvenlik Konseyi’nden Rusya ve İran’ın yanı sıra Kuzey Kore için ağır bir yaptırım kararı çıkarttı. Tüm kömür, deniz ürünü, demir ve demir cevheri, kurşun ve kurşun cevheri ihracatı yasaklandı.

Böylece zaten zorda olan Kore ekonomisinin yıllık 3 milyar dolarlık ihracatının üçte biri hedeflendi. Pyongyang ise ABD’ye ‘okyanusun öte yakasında kendini güvende hissetme’ mesajıyla gözdağı veriyordu.

 Washington Post gazetesi tam da gerilimin tırmanışını sürdürdüğü bir sırada ABD istihbaratına dayanarak K. Kore’nin minyatür nükleer bomba ürettiğini yazdı. Buna göre Pyongyang, bin km’yi aşan menzili bulunan füzelerine bu başlığı yerleştirebilirdi.

Bu defa sözü Trump aldı. Ve Pyongyang’ı diplomatik teamüllere uygun olmayan bir dille tehdit etti. “Kuzey Kore için en iyisi ABD’yi hiç tehdit etmemek; aksi halde dünyanın hiç görmediği güçte ateş ve gazapla karşılaşacaklar” dedi.

PYONGYANG TEHDİDİ NASIL ALGILADI

Ne diplomasi ne de yaptırımların baskısı altında geri adım atan Pyongyang da aynı sertlikle yanıt verdi. ABD’nin Pasifik’te stratejik askeri üsleri de bulunan ve toprağı sayılan Kuzey Kore’ye 3.500 km uzaklıktaki Guam Adası’nı hedef gösterdi.

Yetmedi Washington’tan yeni tehditler üzerine dün Guam’a yönelik bir füze saldırısı planı hazırladıklarını açıkladı. Guam’ın 30-40 km açıklarına yönelik dörtlü eşzamanlı füze atışı planlanmıştı. Plan Kuzey Kore lideri Kim’in onayına sunulacaktı.

TRUMP’IN ÇIKIŞI PLANLI MI

Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Huckabee Sanders, Kore gerilimin daha önce ele alındığını ancak Trump’ın ‘ateş ve gazap’ çıkışının Başkan’a ait olduğunu kaydetti. ABD Dışişleri Bakanı Tillerson ise retoriği düşürmeye çalışırken Trump’ın Kore liderinin anlayacağı dilden konuştuğunu söylüyordu. Savunma Bakanı Mattis de Kim yönetimini nükleer silah arayışından vazgeçmeye çağırarak rejimin sonunu ve halkının zarar görmesine yol açacak eylemlerden uzak durmaya çağırdı.

BUNDAN SONRA NE OLUR

Trump’ın selefi Obama’ya yönelik en çok eleştirdiği konulardan biri Suriye’de kırmızı çizgi çekip kimyasal silah kullanıldığında gereken askeri yanıtı vermemesiydi.

Şimdi ABD’nin seçeneklerine dair senaryolar üretiliyor. Kuzey Kore’ye askeri müdahale, askeri tesislerine sınırlı füze saldırısı, karşılıklı tavizlerin verilmesi, diplomatik girişimleri yoğunlaştırmak gibi...

Askeri müdahale ya da saldırı tüm dünyayı etkileyebilecek bir krizin potansiyeline sahip.

O nedenle Kuzey Kore uzmanlarından gelen itidal çağrıları dikkat çekiyor. Özellikle de ABD’nin Pyongyang’a yeterli baskıyı yapmadığını öne sürdüğü Çin ekseninden.

PYONGYANG O FÜZELERİ ATEŞLERSE

Krizin en kritik gelişmesi test amaçlı da olsa Pyongyang’ın Guam’a yönelik dört füzeyi ateşlemesi olur. Füzelerin Guam’ın 40 km yakınına düşmesi, ABD’nin ekonomik münhasır alanına düştüğü anlamına gelir ki, olay somut bir meydan okumaya dönüşür.

 CNN’de yer alan bir diğer tartışma konusu ise ABD’nin böyle bir durumda Aegis ya da THAAD diye anılan füze savunma sistemini devreye sokup sokmayacağı.

Çünkü Kore aynı anda dört füze fırlatma tehdidiyle bahsi yükseltiyor. Trump’ın olur vermesi ve ABD’nin savunma sistemini devreye sokması ve bu arada füzelerden birini bile ıskalaması durumunda ABD’nin güçlü imajı zarar görebilir.

Bu nedenle Kuzey Kore’nin planı devreye girmeden yoğun bir diplomasi yaşanacağını öngörmek mümkün. Ancak iki liderin de ne kadar öngörülmez olduğunu hatırlamakta da fayda var.