Dünyanın gözü tahıl gemilerinde

YENİ MAHSÜLDEN ÖNCE

Malum, 24 Şubat’ta Rusya’nın işgali sonrasında abluka altına alınan Ukrayna limanlarından gemi çıkışı durmuştu.

Dünyanın en büyük tahıl üreticilerinden Ukrayna’nın başta Ortadoğu ve Afrika’daki müşterilerine erişimi kesilmişti.

Halihazırda Ukrayna silolarında geçen yıldan kalma 20 ila 25 milyon ton hububat olduğu tahmin ediliyor. Ve yeni mahsüle yer açmak için bu tahıl depolarının acilen boşaltılması gerekiyor.

BM VE TÜRKİYE ETKİLİ

Savaşın başladığı günden bu yana ateşkesin sağlanması ve barışa geri dönülmesi için girişimlerde bulunan Türkiye, sonunda Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in çabalarına paralel arabuluculukla Ukrayna tahılının tahliyesi konusunda uzlaşmaya varılmasında önemli rol oynadı.

Nitekim 22 Temmuz anlaşmaları, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen hafta Tahran’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesi sonrasında geldi.

İstanbul’da biri Ukrayna, BM ve Türkiye ve diğeri Rusya, BM ve Türkiye olmak üzere iki anlaşma imzalandı. Ukrayna ve Rusya aynı masaya oturmadı. Aynı belgeye imza atmadı. Anlaşmalar Ukrayna tahılı gibi Rus tahılı ve gübresine de ihracat yolunun açılmasını öngörüyor.

KOORDİNASYON MERKEZİ

Anlaşmanın uygulanmasını takip edecek Müşterek Koordinasyon Merkezi, önceki gün Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın katıldığı törenle İstanbul’da açıldı. Bakan Akar’a göre merkezin görevi, Ukrayna tahılı ve benzeri gıda ürünlerinin Odesa, Çernomorsk ve Yuzni limanlarından güvenli bir şekilde denizden nakliyatını sağlamak. Merkezde asker ve sivil olmak üzere Türkiye ile birlikte Rusya, Ukrayna ve BM’den 5’er temsilci görev alacak.

KILAVUZ KAPTANLAR

Ukrayna, müzakereler sırasında limanları koruyan mayınların temizlenmesini, Rus saldırılarına yönelik engeli ortadan kaldıracağı gerekçesiyle reddetmişti.

Rusya ise tahıl almaya gelecek gemilerle Ukrayna’ya silah taşınabileceği iddiasıyla anlaşmaya yanaşmamıştı.

Varılan anlaşmalara göre, Ukrayna limanından kalkan tahıl gemileri, Ukraynalı kılavuz kaptanlar aracılığıyla riskli bölgeden geçirilecek. Bakan Akar, şu durumda mayın temizlemeye ihtiyaç duyulmadığını, gerekirse planlama yapılabileceğini söylüyor. Ayrıca hububat gemileri Ukrayna ve Türkiye’de denetimden geçirilecek.

Tabii savaşın sürdüğü bir ortamda Odesa limanına düzenlenen füze saldırısı gibi uygulama pek çok riskli sınamayla karşı karşıya kalabilir. İşte koordinasyon merkezinin olası ihlallerin aşılması için bir işbirliği zemini sağlaması öngörülüyor.

UYGULAMA ÖNEMLİ

Ukrayna’da ilk sevkıyata yönelik hazırlıklar sürerken Rus tarafı da gıda ve gıda taşımacılığında Batı’nın ambargolarının gevşetilmesini bekliyor.

Dünyanın en büyük sigorta şirketlerinden Lloyd, Ukrayna tahılı için gemileri sigortalama işleminin önceki gün itibariyle başladığını belirtti.

ABD, tahıl müzakereleri sürerken 14 Temmuz’da Rus gıda ve gübre ihracatıyla ilgili finansal işlemlerin yaptırım kapsamında olmayacağını açıklamıştı. Ambargo altında olan Rusya, diğer Batı ülkelerinden de bu yönde güvenceler talep ediyor.

DARISI ATEŞKESE

Her halükârda tahıl koridoru anlaşması mühim bir uzlaşmadır.

Ukrayna, tahılı uluslararası piyasalara çıkararak ciddi gelir elde etme imkânı yakalamış oluyor. Aynı durum önemli bir tahıl ülkesi olan Rusya için de geçerli.

Birleşmiş Milletler, gıda krizinin bir nebze de olsa önlenmesine aracı olarak takdir topluyor. Ukrayna ve Rusya ile ilişkilerde denge politikası güden Türkiye ise bu sayede güvenilir bir arabuluculuk rolü üstlenebileceğini dünyaya gösterme fırsatı buldu.

Dünyanın gözleri şimdi bugün yarın Ukrayna’dan kalkacak ilk gemilerde.

Dileyelim ki, o gemiler sorunsuz bir şekilde varış limanlarına ulaşsın ve ulaşmaya devam etsin. Ve dileyelim ki, tahıl anlaşmasını savaşı bitirecek anlaşmalar izlesin.

Darısı ateşkese, darısı barışa olsun.